Xabier (izena)

Artikulu hau gizonezko izenari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Xabier (argipena)».

Xabier

Xabierko gaztelua (Nafarroa Garaia, Euskal Herria)
Datuak
Sexua	Gizonezkoa
Esanahia	etxe berria
Jatorrizko eskualdea	Xabierko udalerria (Nafarroa Garaia, Euskal Herria)
Jatorria	Etxeberri euskal hitza
Antzeko izenak	Xabierra (emakumezko izena) Xabi, Xabiertxo, Txabi (txikigarriak edo lagunartekoak)
Izenaren eguna	Abenduaren 3a

Xabier gizonezkoen izen berezia da, euskal etorkikoa. Xabier herriaren (Nafarroa Garaia) izenetik dator, eta badirudi izenaren osagaiak etxe eta berri direla. Izenaren emakumezko aldaera Xabierra da euskaraz; aski berria da, eta ez oso erabilia. Aitzitik, oso ohikoak dira Xabier izenaren Xabi, Xabiertxo, Xabitxo... aldaera txikigarri edo lagunartekoak.

Izen hau Frantzisko Xabierkoak bilakatu zuen ospetsu. Latinez, garaiko idazkietan, Franciscus Xaverius ageri da izena; Nafarroa Garaiko Xabier udalerrian dagoen eta jaiotetxea zuen Xabierko gaztelutik hartu zuen izen hori santuak. Gaur egun, Euskal Herrian oso izen hedatu eta ospetsua da, bai eta munduko beste toki askotan ere: Frantzian, Espainian, Amerikan...

Beste aldaera batzuk

Gaur egungo Nafarroa Garaian eta Aragoin, hogeiren bat Xabier (Javier) edo Xabierre (Javierre) leku izen daude, eta agirietan beste hainbat idazkerarekin ere azaltzen da: Exauirre, Escabierre, Exaberre, Escaberri, Exaberre, Escabier, Escabierri, Scaberri, Scauierre, Szaberri, Exabierri, Isabier, Sabier, Xavier, eta abar.

Udalerriak: Xabier, Nafarroa Garaian; Aragoin, berriz, Javierre, Javierre de Martes, Javierre del Obispo, Javierregay, Javierrelatre, eta abar.

Izen hau beste hizkuntza batzuetan

• Aragoieraz: Chabier
• Alemanez: Xaver
• Asturieraz: Xabel
• Extremadureraz: Haviel edo Habiel^{[erreferentzia behar]}
• Frantsesez: Xavier
• Galizieraz: Xabier edo Xavier
• Gaztelaniaz: Javier
• Hungarieraz: Xavér
• Ingelesez: Xavier
• Italieraz: Saverio
• Irlanderaz: Savy
• Katalanez: Xavier
• Latinez: Xaverius
• Portugesez: Xavier
• Polonieraz: Ksawery
• Txekieraz: Xaver

Izena daramaten pertsonak

• Xabier Lizardi, (1896-1933), idazle eta olerkaria.
• Xabier Arzalluz, (1932-), politikaria.
• Xabier Azurmendi, (1935-1996), idazlea.
• Xabier Amuriza, (1941-) bertsolaria, politikaria eta idazlea.
• Xabier Albistur, (1944-), politikaria.
• Xabier Elorriaga, (1944-), aktorea.
• Xabier Lete, (1944-2010), idazle, poeta eta kantaria.
• Xabier Etxebarrieta (1944-1968), ETAko kide historikoa.
• Xabier Kintana (1946-), euskalaria, idazlea eta euskaltzaina.
• Xabier Agirre Lopez (1951-), politikaria.
• Xabier Azkargorta (1953-), futbol entrenatzailea.
• Xabier Montoia, (1955-), idazle eta musikaria.
• Xabier Berasaluze "Leturia" (1954-), musikaria.
• Xabier Azanza, (1964-), Euskararen Nafar Institutuko zuzendaria.
• Xabier Bengoetxea, (1965-), futbolari ohia.
• Xabier Euzkitze, (1966-), bertsolari ohia eta kazetaria.
• Xabier Aldanondo, (1967-), txirrindularia.
• Xabier Aldai, (1975-), idazlea.
• Xabier Silveira, (1976-), bertsolaria.
• Xabier Alonso, (1981-), futbolaria.

Kanpo estekak

• Datuak: Q21034663
• Multimedia: Xabier (given name)