Yazd
| Yazd | |
|---|---|
| Irango udalerria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatua |  Iran |
| Probintzia | Yazd |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 31°53′50″N 54°22′03″E / 31.8972°N 54.3675°E |
  Yazd | |
| Garaiera | 1.216 metro |
| Eremua | 131,551 kilometro koadro |
| Demografia | |
| Biztanleria | 529.673 biztanle |
| Bestelako informazioa | |
| Telefono aurrizkia | 0351 |
| Ordu-eremua | UTC+03:30 |
| Webgune ofiziala | |
Yazd[1] (persieraz: یزد, Yazd) Irango erdialdeko hiri bat da, Yazd probintziako hiriburua. 2011n 486.152 biztanle zituen. Aipatzekoak dira hiriko monumentu, mausoleo eta meskitak, Masjed-e Jom-eh (Ostiraleko meskita) batez ere, Irango minareterik garaienak dituena. Oro har, edertasun bereziko hiria da: minareteek, etxeak aireztatzeko dorreek (lurpeko ubideetatik haizea hartuz) eta etxe-gangek itxura bitxia ematen diote. Hiriko biztanle batzuk Zoroastroren jarraitzaileak dira (Yazd da Iranen geratzen den zoroastrismoaren azkeneko gunea).
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Yazd Irango goi-lautadan dago, Dasht-e Kavir eta Dasht-e Lut basamortuen artean, 1.216 metroko garaieran.
Klima[aldatu | aldatu iturburu kodea]
 Datu klimatikoak (Yazd) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 27.0 | 28.0 | 32.0 | 37.0 | 41.0 | 44.0 | 45.0 | 45.6 | 42.0 | 36.0 | 30.0 | 27.4 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 12.2 | 14.8 | 19.5 | 21.9 | 33.4 | 36.3 | 39.5 | 36.1 | 35.3 | 26.5 | 19.3 | 17.0 | 26.0 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 5.1 | 8.0 | 13.5 | 19.5 | 25.4 | 30.8 | 32.4 | 30.4 | 26.1 | 19.5 | 12.1 | 6.8 | 19.1 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | −0.8 | 0.1 | 5.3 | 9.5 | 17.7 | 20.0 | 23.3 | 19.9 | 18.7 | 8.6 | 2.3 | −0.7 | 10.3 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | −14.0 | −10.0 | −7.0 | 0.0 | 5.6 | 11.0 | 16.0 | 12.0 | 2.0 | −3.0 | −10.0 | −16.0 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 7.0 | 0.8 | 11.0 | 21.9 | 0.6 | 2.0 | 0.0 | 0.0 | 3.0 | 0.0 | 2.0 | 0.0 | 48.3 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) | 1 | 3 | 2 | 11 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 2 | 0 | 23 |
| Eguzki orduak | 181.6 | 203.0 | 207.5 | 230.9 | 293.9 | 334.1 | 340.7 | 335.0 | 313.1 | 278.1 | 217.8 | 193.4 | 3129.1 |
| Hezetasuna (%) | 53 | 46 | 37 | 33 | 25 | 18 | 17 | 18 | 19 | 27 | 38 | 47 | 31.5 |
| Iturria (1): World Meteorological Organisation | |||||||||||||
| Iturria (2): NOAA (muturrekoak, batez bestekoak, eguzkia, hezetasuna, 1961–1990)[2] | |||||||||||||
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Historian garrantzi handia izan du Erdialdeko Asiako merkataritzan, Khorasanerako bidea eta Irakekiko lotunea baitzen; Erdialdeko Asia eta India lotzen zituzten merkataritza-bide nagusiak bertatik igarotzen ziren. Sasandar Inperioaren garaietatik ospe handia izan zuen bertako zetak, eta gaur egun ere garrantzi handia du zeta-industriak.
Ekonomia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lurpeko ubidez loturik dago Shir Khu mendiekin, eta handik eramaten da hiriko eta inguruetako premiak asetzeko behar den ura. Nekazaritza, abere-hazkuntza eta haiei loturiko industria (kotoia, artilea, zeta, fruituak, barazki-kontserbak) dira ekonomia-jarduera nagusiak. Kobre-meategiak ere badira inguruetan.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Euskaltzaindia. (2012-06-29). 171. araua: Asiako toponimia. (Noiz kontsultatua: 2013-02-11).
- ↑ Yazd Climate Normals 1961–1990. National Oceanic and Atmospheric Administration.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
|
|
Gizateriaren Ondarea Iranen |
|
|---|---|---|
|
Armeniar monasterioen multzoa Iranen • Bam eta bertako kultura paisaia • Behistun • Chogha Zanbil • Maimand eta bertako kultura paisaia • Golestan jauregia • Gonbad-e Qabus • Isfahango Meskita Nagusia • Naqsh-e Jahan plaza • Pasargada • Persepolis • Persiar lorategiak • Xahr-i Sokhta • Safi al-Din xekearen hilobia • Soltaniyeh • Xuxtarreko sistema hidrauliko historikoa • Susa • Tabrizko bazarra • Takht-e Soleiman • Persiar qanatak • Lut basamortua • Yazd • Sasandar paisaia arkeologikoa Fars eskualdean | ||
Zetaren Bidean zeuden hiri nagusiak | |
|---|---|
| Ekialdeko Asia | |
| Erdialdeko Asia | |
| Transkaukasia | |
| Ekialde Hurbila | |
