Zaragozako errekonkista
| Zaragozako errekonkista | |||
|---|---|---|---|
| Errekonkista | |||
.jpg) | |||
| Data | 1118ko maiatza-abendua | ||
| Lekua | Zaragoza | ||
| Koordenatuak | 41°39′00″N 0°53′00″W / 41.65°N 0.88333°W | ||
| Emaitza | Kristauen garaipena | ||
| Gudulariak | |||
| |||
| Buruzagiak | |||
| |||
Zaragozako errekonkista Alfontso I.a Borrokalaria Iruñeko eta Aragoiko erregeak bultzaturiko kanpaina militarra izan zen, 1118an Zaragoza hiri almorabideen eskuetatik kendu zuena.
Kanpaina[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Zaragoza, Zaragozako taifaren hiriburua izandakoa,[1] aldiriak kontuan hartuta garai haietan 25.000 biztanle zituen.[2] Jada 1086an Alfontso VI.a Leongoak, 1091n Antso V.a Nafarroakoak[1] eta 1110ean Alfontso Borrokalariak berak saiakerak egin zituzten hiria hartzeko.[3] Kanpainia honetan, aragoiar eta nafar zaldunek ez ezik okzitaniar, gaztelar eta kataluniarrek ere parte hartu zuten. Setioa 1118ko maiatzean hasi zen.[4] Setioa jada hasita zegoenean erregea ailegatu zen baina bertan Gaston IV.a Biarnokoa edo Gendule II.a Bigorrakoa bezalako zaldun zailduak ziren.[5] Petri Libranakoa monjeak[6] Gelasio II.ak 1118ko abenduan emandako gurutzadako bulda eraman zuen.[7]
Almorabideen gudarostea urria izan zen oso eta gainera 1116an Ibn Tifilwit walia hil zenetik ez zuen agintaririk;[7] hala ere Abd Allah ibn Mazdali granadar waliren armadaren laguntza izan zuen.[8] Granadarra azaroaren 16an hil, defendetzaileen atsekaberako.[9] 1118ko abenduaren 11n musulmanek kapitulatu zuen eta hilaren 18an kristauak hirian sartu ziren.[4] Alfontsotar armadak setiorako arma ugari izan arren, setiatuen goseagatik amore eman zuten.[10] Izan ere, oso udazken gorria izan zen eta okzitaniar gudarosteen zati batek gosegatik ere alde egin zuen.[7]
Zaragoza konkistatu eta gero, Alfontso I.ak borrokari eutsi zion eta hurrengo urtean Tutera eta Tarazona hartu zituen.[11] Hiria Gaston Biarnokoaren eskuetan utzi zuen[12] eta laster Erresumako hiriburu bilakatu zen, lehen Jakak zuen garrantzia gaduz.[13]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b Corral Lafuente 1998, 56 orr. .
- ↑ Dorronzoro Ramírez 2014, 19 orr. .
- ↑ Corral Lafuente 1998, 57-58 orr. .
- ↑ a b Corral Lafuente 1998, 59 orr. .
- ↑ García Mouton 1980, 61 orr. .
- ↑ Ubieto Arteta 1957, 60 orr. .
- ↑ a b c Stalls 1995, 39 orr. .
- ↑ Utrilla Utrilla, 2007 & Stalls 1995.
- ↑ Guichard 2001, 96 orr. .
- ↑ Grau Montserrat 1958, 237-238 orr. .
- ↑ Laliena Corbera 2005, 128 orr. .
- ↑ Tucoo-Chala 1994, 17 orr. .
- ↑ García Mouton 1980, 17 orr. .
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (Gaztelaniaz) Corral Lafuente, José Luis. (1998). «La reconquista del Valle del Ebro» Militaria: revista de cultura militar (Madril: Servicio de Publicaciones. Universidad Complutense de Madrid) ISSN 0214-8765..
- (Gaztelaniaz) Dorronzoro Ramírez, Pablo. (2014). «El episcopado "batallador" en tiempos de Alfonso I de Aragón y Pamplona» Estudios Medievales Hispánicos (Madril: Universidad Autónoma de Madrid) 3: 7-42. ISSN 2254-2906..
- (Gaztelaniaz) García Mouton, Pilar. (1980). «Los franceses en Aragón (siglos XI-XIII)» Archivo de filología aragonesa (Zaragoza: Institución Fernando el Católico) 26-27: 7-98. ISSN 0210-5624..
- (Gaztelaniaz) Grau Montserrat, Manuel. (1958). «Contribución al estudio del estado cultural del valle del Ebro en el siglo XI y principios del XII» Boletín de la Real Academia de Buenas Letras de Barcelona (Bartzelona: Real Academia de Buenas Letras de Barcelona) 27 ISSN 2340-3241..
- (Gaztelaniaz) Guichard, Pierre. (2001). Al-Andalus frente a la conquista cristiana: los musulmanes de Valencia, siglos XI-XIII. Madril eta Valentzia: Biblioteca Nueva; Universitat de València ISBN 84-7030-852-1..
- (Gaztelaniaz) Laliena Corbera, Carlos. (2005). «Frontera y conquista feudal en el valle del Ebro desde una perspectiva local (Tauste, Zaragoza, 1086-1200)» Studia Historia. Historia Medieval (Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca) 23 ISSN 0213-2060..
- (Ingelesez) Stalls, Clay. (1995). «Possessing the Land: Aragon's Expansion Into Islam's Ebro Frontier Under Alfonso the Battler, 1104-1134» The Medieval Mediterranean (Leiden, New York eta Kolonia: Brill) ISBN 90-04-10367-8. ISSN 0928-5520..
- (Gaztelaniaz) Ubieto Arteta, Antonio. (1957). «Nota sobre el obispo Esteban (1099-1130)» Argensola: Revista de Ciencias Sociales del Instituto de Estudios Altoaragoneses (Huesca: Instituto de Estudios Altoaragoneses) (29): 59-64. ISSN 0518-4088..
- (Gaztelaniaz) Utrilla Utrilla, Juan Fernando. (2007). Esteban Sarasa Sánchez ed. «Conquista, guerra santa y territorialidad en el reino de Aragón: hacia la construcción de un nuevo orden feudal (1064-1194)» Las Cinco Villas aragonesas en la Europa de los siglos XII y XIII: de la frontera natural a las fronteras políticas y socioeconómicas (foralidad y municipalidad) (Zaragoza: Institución Fernando el Católico): 95-128. ISBN 978-84-7820-908-8..
- (Frantsesez) Tucoo-Chala, Pierre. (1994). Quand l'Islam était aux portes des Pyrénées. Biarritz: J&D Éditions ISBN 2-84127-022-X..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q28501135