Zerrenda:Hizkuntzak hiztun kopuruaren arabera

Wikipedia, Entziklopedia askea

Hizkuntzen zerrenda hau hiztun kopuruaren arabera antolatuta dago. Lehen hizkuntza kontuan hartuz egin da zerrenda, baina hizkuntza batzuetan hiztun kopuru osoa ageri da.

Zerrenda honetan milioi bat hiztun baino gehiagoko hizkuntzak ageri dira,[1] gehi euskara. Hizkuntza bakartzat aipatutako batzuk, egiaz, hizkuntza multzoak dira (adibidez, arabiera); aldiz, beste batzuek, hizkuntza bat bera diren arren, arrazoi politikoengatik hainbat izen dituzte (adibidez, eskandinaviera). Beste batzuetan, jakitunek ez dute argi ea hizkuntza den ala ez (adibidez, punjabera).

Herrialdeak ez daude hurrenkera alfabetikoan.

Hizkuntza Familia Estatus ofiziala eta non mintzatua, gutxienez populazioaren %1a bada Hiztun kopurua
Mandarin
txinera
Sino-tibetarra, txinera Txina, Taiwan, Hong Kong, Makau, Singapur. Hiztun kopuru nabarmenak: Brunei, Kanbodia/Kanputxea, Indonesia, Laos, Costa Rica, Maurizio, Mongolia, Filipinak, Errusia, Thailandia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak, Vietnam 873 milioi jatorrizko hiztun + 178 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 1,051 milioi guztira (1999).
Gaztelania
(espainiera)
Indoeuroparra, italikoa, erromantzea, iberiarra Argentina, Bolivia, Txile, Kolonbia, Costa Rica, Kuba, Dominikar Errepublika, Ekuador, Ekuatore Ginea, Espainia, Guatemala, Honduras, Mexiko, Nikaragua, Panama, Paraguai, Peru, Filipinak, Puerto Rico, El Salvador, Uruguai, Venezuela. Hiztun kopuru nabarmenak: Andorra, Aruba, Belize, Brasil, Kanada, Gibraltar, Israel, Maroko, Holandar Antillak, Trinidad eta Tobago, Ameriketako Estatu Batuak, Birjina uharteak 322 milioi jatorrizko hiztun + 60 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 382 milioi guztira
Ingelesa Indoeuroparra, mendebaldeko germaniarra, anglikoa Estatubatuar Samoa, Aingira, Antigua eta Barbuda, Australia, Bahamak, Bangladesh, Barbados, Belize, Bermudak, Birjina uharte amerikarrak, Birjina britainiar uharteak, Botswana, Brunei, Kamerun, Kanada, Kaiman uharteak, Christmas uhartea, Cocosak, Cook uharteak, Dominika, Malvinak, Fiji, Gambia, Ghana, Gibraltar, Granada, Guam, Guernesey, Guyana, Hong Kong, India, Irlanda, Isle of Man, Jamaika, Jersey, Kenya, Kiribati, Lesotho, Liberia, Malawi, Costa Rica, Maldivak, Malta, Marshall Uharteak, Maurizio, Mikronesia, Montserrat, Namibia, Nauru, Zeelanda Berria, Nigeria, Niue, Norfolk uhartea, Ipar Marianak, Pakistan, Palau, Papua Ginea Berria, Filipinak, Pitcairn uharteak, Puerto Rico, Ruanda, Santa Helena, Saint Kitts eta Nevis, Santa Luzia, Saint Vincent eta Grenadinak, Samoa, Seychelleak, Sierra Leona, Singapur, Salomon Uharteak, Hegoafrika, Sri Lanka, Swazilandia, Tanzania, Tokelau, Tonga, Trinidad eta Tobago, Turkak eta Caicoak, Tuvalu, Uganda, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak, Vanuatu, Zambia, Zimbabwe 309 milioi jatorrizko hiztun + 199 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 508 milioi guztira (1999 WA)
Arabiera Afroasiarra, hego erdiko semitikoa Aljeria, Bahrain, Txad, Komoreak, Djibuti, Egipto, Eritrea, Irak, Israel, Jordania, Kuwait, Libano, Libia, Mauritania, Maroko, Oman, Palestina, Qatar, Saudi Arabia, Sudan, Turkia, Tunisia, Arabiar Emirerri Batuak, Mendebaldeko Sahara, Yemen. Hiztun kopuru nabarmenak: Belgika, Frantzia, Alemania, Iran, Herbehereak, Turkia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak 206 milioi jatorrizko hiztun + 24 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 230 milioi guztira, arabiera aldaera guztiak hartuta, Maltera barne (1999, WA). Egiptoko arabiera: 46 milioi jatorrizko hiztun.
Portugesa Indoeuroparra, italikoa, erromantzea, iberiarra Angola, Brasil, Cabo Verde, Ekialdeko Timor, Ginea Bissau, Makau, Mozambike, Portugal, eta São Tomé eta Principe. Hiztun kopuru nabarmenak: Andorra, Bermudak, Kanada, Frantzia, India (Daman eta Goa), Luxenburgo, Namibia, Holandar Antillak, Paraguai, Hegoafrika, Suitza, eta Venezuela 206 milioi jatorrizko hiztun + 12 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 218 milioi guztira (galizieraren 3 milioi hiztunak zenbatu gabe)
Hindi Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra IndiaHiztun kopuru nabarmenak: Australia, Bahrain, Bangladesh, Belgika, Botswana, Kanada, Danimarka, Alemania, Guyana, Kenya, Malawi, Maurizio, Oman, Qatar, Saudi Arabia, Hegoafrika, Surinam, Tanzania, Trinidad eta Tobago, Uganda, Arabiar Emirerri Batuak, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak, Yemen, Zambia 181 milioi jatorrizko hiztun + 120 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 301 milioi guztira, Fijiar "Hindi" zenbatu gabe (1999, WA)
Bengalera Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra, magadhana, assamdar-bengalia Bangladesh, India (Mendebaldeko Bengala). Hiztun kopuru nabarmenak: Saudi Arabia, Arabiar Emirerri Batuak 171 milioi jatorrizko hiztun + 40 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 211 milioi guztira, 15 milioi Assamdar hizkuntza zenbatu gabe, 14 milioi Khittagoniar hizkuntza
Frantsesa Indo-europarra, italikoa, erromantzea, oïl hizkuntza Belgika, Burkina Faso, Burundi, Kamerun, Kanada, Afrika Erdiko Errepublika, Komoreak, Kongoko Errepublika, Kongoko Errepublika Demokratikoa, Boli Kosta, Djibuti, Frantzia, Frantziar Guyana, Frantziar Polinesia, Gabon, Guadalupe, Haiti, Luxenburgo, Madagaskar, Mali, Martinika, Maurizio, Mayotte, Monako, Kaledonia Berria, Reunion, Ruanda, Senegal, Seychelleak, Suitza, Togo, Vanuatu. Hiztun kopuru nabarmenak: Aljeria, Kanbodia, Guernsey, India (Pondicherry), Italia, Jersey, Laos, Libano, Mauritania, Maroko, Tunisia, Ameriketako Estatu Batuak, Vietnam 130 milioi jatorrizko hiztun + 120 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 250 milioi guztira
Errusiera Indo-europarra, ekialdeko eslaviarra, Bielorrusia, Kazakhstan, Kirgizistan, Errusia, Tajikistan. Hiztun kopuru nabarmenak: Armenia, Azerbaijan, Kanada, Estonia, Georgia, Alemania, Israel, Letonia, Lituania, Moldavia, Turkmenistan, Ukraina, Ameriketako Estatu Batuak, Uzbekistan 145 milioi jatorrizko hiztun + 110 milioi bigarren hizkuntza = 255 milioi guztira (2000, WCD)
Japoniera Japonikoa Japonia. Hiztun kopuru nabarmenak: Brasil, Filipinak, Ameriketako Estatu Batuak 122 milioi jatorrizko hiztun + milioi bat bigarren hizkuntza dutenak (Ryukyu)
Alemana Indoeuroparra, mendebaldeko germaniarra, goi germanikoa Austria, Alemania, Liechtenstein, Luxenburgo, Suitza. Hiztun kopuru nabarmenak: Argentina, Belgika, Brasil, Kanada, Txile, Txekia, Danimarka, Hungaria, Italia, Kazakhstan, Namibia, Paraguai, Polonia, Errumania, Errusia, Ameriketako Estatu Batuak 95 milioi jatorrizko hiztun + 28 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 123 milioi guztira (Aleman estandarra bakarrik; suitzarra etab. zenbatu gabe)
Punjabera Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra, (ekialdeko punjabera eta mendebaldeko punjabera) India, Pakistan. Hiztun kopuru nabarmenak: Afganistan, Kanada, Fiji, Kenya, Costa Rica, Maurizio, Singapur, Arabiar Emirerri Batuak, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak Mendebaldekoak: 61-62 milioi (2000, WCD) + ekialdekoak: 28 milioi = 90 milioi guztira
Shanghaiera
Wu Txinera
Sino-Tibetarra, Txinera Txina 77 milioi (1984, Ethnologue)
Javera Austronesiarra, malaio-polinesiarra, mendebaldeko sundikoa Indonesia (batez ere Java), Costa Rica. Hiztun kopuru nabarmenak: Herbehereak, Kaledonia Berria, Singapur, Surinam 76 milioi
Koreera Hizkuntza bakartua Ipar Korea, Hego Korea. Hiztun kopuru nabarmenak: Australia, Txina, Japonia, Filipinak, Errusia Ameriketako Estatu Batuak 75 milioi jatorrizko hiztun + 7 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 82 milioi guztira
Telugu Dravidiarra India (Andhra Pradesh). Hiztun kopuru nabarmenak: Bahrain, Fiji, Costa Rica, Maurizio, Singapur, Arabiar Emirerri Batuak, Ameriketako Estatu Batuak 70 milioi jatorrizko hiztun + 5 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 75 milioi guztira
Marathera Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra India (Maharashtra). Hiztun kopuru nabarmenak: Andhra Pradesh, Goa, Gujarat, Karnataka eta Madhya Pradesh (India), eta Israel eta Maurizio. 68 milioi jatorrizko hiztun + 3 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 71 milioi guztira
Vietnamera Austro-asiarra, mon-khmerra, viet-muonga Vietnam. Hiztun kopuru nabarmenak: Australia, Kanbodia, Kanada, Txina, Frantzia, Alemania, Laos, Herbehereak, Kaledonia Berria, Filipinak, Thailandia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak eta Vanuatu. 67 milioi jatorrizko hiztun + agian 17 milioi bigarren hizkuntza dutenak = ~ 84 milioi guztira
Tamilera Dravidiarra, hegokoa India (Tamil Nadu), Singapur, Sri Lanka. Hiztun kopuru nabarmenak: Bahrain, Fiji, Costa Rica, Maurizio, Reunion, Arabiar Emirerri Batuak, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak 66 milioi jatorrizko hiztun + 8 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 74 milioi guztira
Italiera Indoeuroparra, italikoa, erromantzea, italiarra Italia, San Marino, Suitza, Vatikano Hiria. Hiztun kopuru nabarmenak: Albania, Argentina, Australia, Belgika, Kanada, Kroazia, Frantzia, Alemania, Luxenburgo, Malta, Monako, Eslovenia, Ameriketako Estatu Batuak, Venezuela 61 milioi, Italiako bigarren hizkuntzako hiztunak barne Italia
Urdua | |Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra, erdikoa India, Pakistan. Hiztun kopuru nabarmenak: Afganistan, Bahrain, Bangladesh, Botswana, Fiji, Alemania, Guyana, Malawi, Maurizio, Nepal, Oman, Qatar, Saudi Arabia, Hegoafrika, Thailandia, Arabiar Emirerri Batuak, Erresuma Batua, Zambia 60.5 milioi jatorrizko hiztun + 43,5 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 104 milioi guztira
Persiera Indoeuroparra, indo-irandarra, irandarra, mendebaldekoa Afganistan, Iran, Tajikistan. Hiztun kopuru nabarmenak: Bahrain, Frantzia, Oman, Alemania, Irak, Pakistan, Qatar, Saudi Arabia, Turkia, Arabiar Emirerri Batuak, Ameriketako Estatu Batuak, Uzbekistan, Erresuma Batua, India, Kanada, Australia, Siria, Errusia, Kuwait, Israel 57 milioi jatorrizko hiztun + 53 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 110 milioi guztira (2005)2
Kantonera
(yue txinera)
Sino-tibetarra, txinera Txina, Hong Kong, Macau. Hiztun kopuru nabarmenak: Australia, Brunei, Kanada, Costa Rica, Honduras, Indonesia, Laos, Malasia, Maurizio, Nauru, Herbehereak, Zeelanda Berria, Panama, Filipinak, Singapur, Hegoafrika, Thailandia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak, Vietnam 55 milioi (1984).
Turkiera Altaikoa, turkikoa, oghuza Zipre, Turkia. Hiztun kopuru nabarmenak: Austria, Azerbaijan, Belgika, Bulgaria, Danimarka, Frantzia, Alemania, Grezia, Mazedonia, Herbehereak, Errumania, Uzbekistan, Erresuma Batua 51 milioi jatorrizko hiztun + 21 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 72 milioi guztira
Poloniera Indoeuroparra, eslaviarra, mendebaldekoa Polonia. Hiztun kopuru nabarmenak: Bielorrusia, Txekia, Frantzia, Alemania, Israel, Letonia, Lituania, Ukraina, Bielorrusia, Alemania, Eslovakia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak 50 milioi
Gujaratera Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra, erdikoa India (Gujarat, Daman eta Diu, Dadra eta Nagar Haveli). Hiztun kopuru nabarmenak: Fiji, Kenya, Pakistan, Tanzania, Uganda, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak, Zimbawe, Zambia 46 milioi
Min nan (taiwanera) Sino-tibetarra, Txinera Txina, Taiwan. Talde esanguratsuak non Brunei, Indonesia, Malaysia, Filipinak, Singapur, Thailandia, Ameriketako Estatu Batuak 46 milioi (1984).
Jin txinera Sino-tibetarra, Txinera Txina 45 milioi (1995).
Malaysiera
edo
Indonesiera
Austronesiarra, malaio-polinesiarra, mendebaldekoa, sundikoa, malayikoa Indonesia, Malaysia, Thailandia, Singapur, Brunei, Herbehereak, Birmania, Saudi Arabia, Ekialdeko Timor 41 milioi jatorrizko hiztun + 145 milioi edo gehiago bigarren hizkuntza dutenak = 185+ milioi guztira
Ukrainera Indo-europarra, eslavikoa, ekialdekoa Ukraina. Hiztun kopuru nabarmenak: Bielorrusia, Kanada, Moldavia, Polonia, Portugal, Errusia, Eslovakia, Ameriketako Estatu Batuak, 39 milioi
Malabarera Dravidarra, hegokoa India (Kerala, Lakadiveak). Hiztun kopuru nabarmenak: Malaysia, Singapur, Arabiar Emirerri Batuak 35,706.000
Xiang Txinera Sino-tibetarra, txinera Txina 36 milioi (1984).
Kannada Dravidiarra, hegokoa India (Karnataka). Hiztun kopuru nabarmenak: Kanada, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak. 35,346.000
Oriya Indoeuroparra, indo-irandarra, indo-ariarra, magadhia India (Orissa). 32,300.000
Birmaniera Sino-tibetarra, tibeto-burmarra, lolo-burmarra Birmania. Hiztun kopuru nabarmenak: Bangladesh, Laos, Malaysia, Singapur, Thailandia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak 32 milioi jatorrizko hiztun + 10 milioi bigarren hizkuntza dutenak = 42 milioi guztira
Azerbaijanera Altaikoa, turkikoa, hego-mendebaldekoa, oghuza Azerbaijan, Iran. Hiztun kopuru nabarmenak: Georgia, Irak, Errusia, Turkia 31,423.000
Hakka txinera Sino-tibetarra, txinera Txina, Taiwan. Hiztun kopuru nabarmenak: Brunei, Frantziar Guyana, Frantziar Polinesia, Indonesia, Malasia, Maurizio, Zeelanda Berria, Panama, Singapur, Thailandia, Erresuma Batua, Ameriketako Estatu Batuak 30 milioi (1984).
Sondanera Austronesiarra, malaio-polinesiarra, mendebaldekoa, sundikoa Indonesia (Mendebaldeko Java) 27.000.000
Paxtunera Indoeuroparra, indo-irandarra, irandarra, hego-ekialdekoa Afganistan, Pakistan. Hiztun kopuru nabarmenak: India, Iran, Arabiar Emirerri Batuak, Erresuma Batua 27.000.000
Errumaniera Indo-Europarra, Italikoa, erromantzea, ekialdekoa Moldavia, Errumania. Talde esanguratsuak non Grezia, Hungaria, Israel, Serbia eta Montenegro, Errusia, Ukraina 26.265.555
Euskara Hizkuntza bakartua Espainia eta Frantzia (Euskal Herria) Hiztun kopuru nabarmenak: Argentina, Mexiko, Estatu Batuak 700.000 hiztun.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]