Zerrenda:Ohiko uste-okerrak

Ohiko uste-okerren zerrenda honetako sarrera bakoitza zuzenketa gisa idatzita dago; uste-okerra berez zein den ulertzeko moduan dago idatzia. Artikulu bakoitzean egon beharko lirateke xehetasun gehiago horren inguruan.

Uste-oker bat ohikoa da maiz egiazkotzat onartzen bada, baina berez faltsua den faktoide bat baldin bada. Eskuarki, jakinduria konbentzionaletik (atso-ipuinak, esaterako), estereotipoetatik, sineskerietatik, falazietatik, zientziaren gaizki-ulertutik edo sasizientziaren artetik sortzen dira. Kontzeptu edo uste-oker arrunt batzuk ere hiri-kondairatzat hartzen dira, eta sarritan izu moraletan inplikatuta egoten dira.

Artea eta kultura

Enpresak

• Santa Clausen irudi ohikoa gizon zahar bat da, arropa gorriz jantzia. Irudi hau ez zuen The Coca-Cola Companyk sortu iragarki gisa. Santa Claus jada horrela janzten zen amerikar ohituretan XIX. mendearen amaieran, Coca-Colak 1930ean erabili aurretik.

Janaria eta Sukaldaritza

Jakien historia

• Zortearen galletak ez dira Txinako sukaldaritzaren parte, nahiz eta nonahi egon Estatu Batuetako eta Mendebaldeko beste herrialde batzuetako jatetxe txinatarretan. Japonian asmatu ziren eta AEBetan aurkeztu zituzten japoniarrek. Txinan, amerikartzat hartzen dira, eta arrarotzat hartzen dira.
• Espeziak ez ziren erabiltzen Erdi Aroan deskonposizioan zegoen haragiaren zaporea ezkutatzeko. Espezieak oso garestiak ziren, luxuzko produktu bat, eta beraz hori ordain zezaketenek haragi ona ere eros zezaketen. Garaiko dokumentuetan ez da aipatzen inongo unean espeziak haragiaren usain txarra ezkutatzeko erabiltzen zirenik.
• Itsasontzietan sagardoa ura eramatea baino hobea bazen ere, ura usteltzen delako, sagardoak ez du eskorbutoaren aurkako eraginik, edari horrek ez baitu C bitaminarik.

Hizkuntzak

• Munduko keinu-hizkuntza guztiak ez dira berdinak. Gestunoaz (International Sign Lenguage) gain, orokorrean herrialde bakoitzak bere keinu-hizkuntza propioa dauka, herrialde batzuk keinu-hizkuntza bat baino gehiago izan dezakete.

Musika

Musika klasikoa

• Mozart ez zen pozoitzearen ondorioz hil, ez zuen bere lagunak Antonio Salierik pozoitu, ez beste inork.. Zurrumurru faltsua Salieri hil eta gutxira sortu zen, eta Alexander Puxkinen Mozart eta Salieri (1832) antzezlanean dramatizatu zen, eta geroago 1979 Amadeus Peter Shafferren antzezlanean eta 1984ko Amadeus filmean
• Mozart edo musika klasikoa entzuteak ez du adimena hobetzen. 1993ko ikerketa batek arrazoibide espaziala epe laburrean hobetu zela jakinarazi zuen. Hala ere, geroko ebidentziaren pisuak aldartearen igoerarekin eta kitzikapenarekin lotutako epe laburreko efektu nulua edo ondorioak babesten ditu, Nature-n hasierako txostenaren ondoren argitaratutako emaitza mistoekin.

Erlijioa

Kristautasuna

• Maria Magdalena Jesus ezagutu aurretik prostituta zela dioen ideia ez dago ez Biblian ez beste kristau idatzietan. Zenbait tradizio teologikotan eztabaidatutako doktrina izan da Maria Magdalenaren kasua, Maria Betaniakoa eta Lk 7:37 Jesusen oinak lotzen zituen "emakume bekaduna" pertsona bera zirelarena.

Historia

Antzinaroa

• Erromatar agurra, besoa aurrerantz edo diagonalean ahur beheratuarekin eta hatzak ukituz erabat luzatua egin ohi dena, ez zen Antzinako Erroman inoiz erabili. Jacques-Louis David artista frantsesak 1784ko Horazioen Zina koadroan Erroma zaharrarekin lotu zuen lehenik keinua, eta geroago egin zituen agurrak, nazien agurra nabarmenduz.

• Antzinako Greziako eta Erromatako eskulturak, jatorriz, kolore desberdin eta errealistekin margoturikoak ziren. Gaur egun, kolore zuriz agertzen zaizkigu danak, denboraren poderioz, pigmentu originalak galdu baitituzte. Ondo kontserbatu diren gutxi batzuk oraindik geratzen dira, eta hauetan ikus daiteke artelana berezko forman.

Zientzia, teknologia eta matematika

Biologia

Ornodunak

• Hipopotamoak ez du esne arrosarik sortzen. Azido hiposudorikoak, hipopotamoen larruazaleko jariakinetan dagoen pigmentu gorriak, ez dio eragiten esnearen koloreari, zuria edo beixa baita.
• Saguzarrak ez dira itsuak. Saguzar-espezieen %70 inguruk, batez ere mikrosaguzarren subordenakoak, ekolokalizazioa erabiltzen dute mugitzeko, baina saguzar-espezie guztiek dituzte begiak eta ikus ditzakete.

Landareak

• Landareekin lo egitea ez da arriskutsua, eta ez dute oxigeno guztia kenduko karbono dioxidoan bilakatzeko. Gauez arnasketa egiten dutela egia bada ere, beste gizaki edo animalia batek oxigeno gehiago kontsumitzen du.
• Landare haragijaleek bizirik irauten dute janaririk gabe. Intsektuak harrapatzeak, ordea, hazten laguntzen die.

Giza gorputza eta osasuna

Gaixotasunak eta prebentzioa

• Lo-ibiltari bat esnatzeak ez dio kalterik egiten. Somnanbuloak nahasita edo noraezean senti daitezke esnatu ondorengo denbora-tarte labur batean, baina somnanbulismoari lotutako osasun-arriskuak lesioetatik edo insomniotik datoz, ez esnatzetik.

Azala eta ilea

• Pertsonen ilea eta azazkalak ez dira hazten hil ondoren. Gertatzen dena kontrakoa da, inguruan dagoen larruazala lehortzen dela eta atzerantz egiten duela, ileen eta azazkalen oinarriak erakutsiz, hazten ari direnaren itxura emanez.

Matematika

• Pitagoras filosofo grekoak ez zuen aurkitu Pitagorasen teoremaren bidez adierazten den ekuazioa; izan ere, babiloniarrek eta indiarrek hura baino mende batzuk lehenago erabiltzen zuten. Pitagoras izan zitekeen lehena Grezian barneratzen, baina haren frogapen matematikoaren lehen erregistroa, teorema gisa, Euklidesen Elementuetan dago, 200 urte geroago argitaratuta. Era berean, Talesen teorema ere ez da Talesena.