Zirkulazio termohalino

Wikipedia, Entziklopedia askea
(«Zirkulazio termohalinoa» orritik birbideratua)
Zirkulazio termohalinoaren ibilbidearen laburpena. Ibilbide urdinek ur sakonetako korronteak adierazten dituzte, eta gorriek, berriz, azaleko korronteak.

Zirkulazio termohalinoa (THC) eskala handiko ozeano-zirkulazioaren zatia da, azaleko ur beroak eta ur gezako fluxuek sortutako dentsitate globaleko gradienteek bultzatzen dute.[1][2] Termohalino hitzarekin tenperaturari eta gatz-edukiari egiten zaio erreferentzia, biak batera itsasoko uraren dentsitatea zehazten duten faktoreak. Haizeak bultzatutako azaleko itsaslasterrak (Golkoko itsaslasterra, esaterako) polora joaten dira Ozeano Atlantiko ekuatorialetik, bidean hozten dira eta, batzuetan, goi latitudeetan hondoratzen dira (Ipar Atlantikoko ur sakona osatzen dute). Ur dentso hori gero arro ozeanikoetara joaten da. Zatirik handiena Ozeano Australean igotzen den bitartean, ur zaharrenak (1.000 urte inguruko iragaite-denborarekin) Ipar Pazifikoan igotzen dira.[3][4] Beraz, ozeanoko arroen arteko nahasketa handia gertatzen da, haien arteko desberdintasunak murriztuz eta Lurreko ozeanoak sistema global bihurtuz. Zirkuitu horietako urak energia (bero moduan) eta masa (solido eta gas disolbatuak) garraiatzen ditu mundu osoan. Zirkulazioaren egoerak eragin handia du Lurreko kliman.

Zirkulazio termohalinoari batzuetan zinta garraiatzaile ozeanikoa, garraiatzaile ozeaniko handia edo zinta garraiatzaile globala deitzen zaio, Wallace Smith Broecker klimatologoak asmatua.[5][6]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Rahmstorf, S. (2003). «The concept of the thermohaline circulation» Nature 421 (6924): 699.  doi:10.1038/421699a. PMID 12610602. Bibcode: 2003Natur.421..699R..
  2. ↑ Lappo, SS. (1984). «On reason of the northward heat advection across the Equator in the South Pacific and Atlantic ocean» Study of Ocean and Atmosphere Interaction Processes (Moscow Department of Gidrometeoizdat (in Mandarin)): 125–9..
  3. ↑ The global ocean conveyor belt is a constantly moving system of deep-ocean circulation driven by temperature and salinity; What is the global ocean conveyor belt?
  4. ↑ Primeau, F. (2005). «Characterizing transport between the surface mixed layer and the ocean interior with a forward and adjoint global ocean transport model» Journal of Physical Oceanography 35 (4): 545–64.  doi:10.1175/JPO2699.1. Bibcode: 2005JPO....35..545P..
  5. ↑ (Ingelesez) Schwartz, John. (2019-02-20). «Wallace Broecker, 87, Dies; Sounded Early Warning on Climate Change» The New York Times ISSN 0362-4331..
  6. ↑ (Ingelesez) de Menocal, Peter. (2019-03-26). «Wallace Smith Broecker (1931-2019)» Nature 568 (7750): 34.  doi:10.1038/d41586-019-00993-2. Bibcode: 2019Natur.568...34D..

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Zirkulazio_termohalino&oldid=9074954"(e)tik eskuratuta