Gatika
Gatika | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bizkaia, Euskal Herria | |||||||||||
Gatikako Santa Maria elizako ataria. | |||||||||||
| |||||||||||
Administrazioa | |||||||||||
Estatua | Espainia | ||||||||||
Erkidegoa | Euskal Autonomia Erkidegoa | ||||||||||
Lurraldea | Bizkaia | ||||||||||
Eskualdea | Uribe-Butroe, Mungialdea | ||||||||||
Izen ofiziala | Gatika | ||||||||||
Alkatea | Mikel Larrazabal Zurbanobeaskoetxea (GTI) | ||||||||||
Posta kodea | 48110 | ||||||||||
INE kodea | 48040 | ||||||||||
Herritarra | gatikar | ||||||||||
Kokapena | |||||||||||
Koordenatuak | 43°21′50″N 2°52′19″W / 43.3638889°N 2.8719444°W | ||||||||||
Azalera | 17,77 km² | ||||||||||
Garaiera | 89 metro | ||||||||||
Distantzia | 18 km Bilbora | ||||||||||
Demografia | |||||||||||
Biztanleria | 1.623 (2023) −19 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
Dentsitatea | 91,33 bizt/km² | ||||||||||
Hazkundea (2003-2013)[1] | % 24,4 | ||||||||||
Zahartze tasa[1] | % 20,75 | ||||||||||
Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 31,98 | ||||||||||
Ekonomia | |||||||||||
Jarduera tasa[1] | % 80,28 (2011) | ||||||||||
Genero desoreka[1] | % 10,7 (2011) | ||||||||||
Langabezia erregistratua[1] | % 8,58 (2013) | ||||||||||
Euskara | |||||||||||
Euskaldunak[1] | % 72,31 (2010) | ||||||||||
Kaleko erabilera [2] | % (2016) | ||||||||||
Etxeko erabilera [3] | % 51.2 (2016) | ||||||||||
Datu gehigarriak |
Gatika Bizkaiko ipar-erdialdean dagoen udalerria da, Mungialdea eskualdean dagoena. 2016. urtean 1.662 biztanle zituen.
Geografia[edit | edit source]
Butroe ibaia igarotzen da udalerriaren iparraldetik.
Mugakideak[edit | edit source]
Iparraldean Plentzia, Lemoiz eta Maruri-Jatabe, hegoaldean Loiu eta Derio, ekialdean Mungia eta mendebaldean Urduliz eta Laukiz mugakide ditu.
Historia[edit | edit source]
1053. urteko dokumentu batean aipatzen da lehen aldiz Gatikako herria.
Ekonomia[edit | edit source]
Ekonomia jarduera nagusiak industria (langileen % 52) eta nekazaritza (bazka landareak, artoa, barazkiak, fruitu arbolak eta behi hazkuntza; langileen % 31) dira.
Hizkuntza[edit | edit source]
Euskaraz hitz egiten da: bizkaieraz. Hizkuntza banaketa, 1996an: 897 euskaldun, 116 ia euskaldun eta 66 erdaldun. 2001ean eginiko zentsuan ia %80 euskal hiztunak ziren. Udalerria UEMAko mankomunitate euskaldunaren barruan dago.
Auzoak[edit | edit source]
Biztanleria auzoka banatzen badugu, honako emaitza aterako zaigu:
Biztanleria auzoka (2007) | |||
Auzoa | Biztanleria | ||
---|---|---|---|
Butroe | 49 | ||
Garai | 154 | ||
Gorordo | 129 | ||
Igartua | 88 | ||
Libarona | 55 | ||
Sertutxa | 636 | ||
Ugarte | 149 | ||
Zurbao | 162 |
Demografia[edit | edit source]
Gatikako biztanleria |
---|
Politika[edit | edit source]
2023ko maiatzaren 28ko hauteskundeak, Euzko Alderdi Jeltzaleak irabazi zituen. Hala ere, GTI alderdiko Mikel Larrazabal Zurbanobeaskoetxea aukeratu zuten alkate GTI eta EH-Bilduren botoei esker.
2023ko hauteskundeen emaitzak | ||||
Izena | Zinegotziak | Boto kopurua[4] | ||
Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | ||||
Gatikako Talde Independientea (GTI) | 3 | 287 (%31,26) | ||
Euskal Herria Bildu | ||||
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE)) | ||||
Alderdi Popularra (PP) |
Kultura[edit | edit source]
Euskara[edit | edit source]
Gatikan[7] Mungialdeko hizkera[8] hitz egiten da, mendebaldeko euskalkiaren aldaera bat.
Kirola[edit | edit source]
Gatika Kirol Taldea da herriko kirol elkarte nagusia. Gizonezkoen futboleko taldeak Bizkaiko Ohorezko mailan jokatzen du eta hirugarren egin zuen hiru denboralditan jarraian.
2014. urtean Gatikako Iusturi Patinaje Kluba sortu zen eta emakumezkoen patin-hockey taldeak Espainiako Zilarrezko mailan jokatzen du.
Ondasun nabarmenak[edit | edit source]
Aipagarriak dira Butroeko gaztelua, izen bereko auzoan (VIII. mendekoa, XVIII. mendean eraberritua), eta XII. mendeko Santa Maria parrokia.
Gatikar ospetsuak[edit | edit source]
- Joana Butroekoa (c. 1440 - ?), XV. mendeko euskal idazlea. Gomez Gonzalez Butroeren alaba zen, Butroeko jauna eta oinaztarren buruzagia.
- Angel Sertutxa (1931), futbolaria.
- Gabino Ereñozaga (1942), txirrindularia.
- Leixuri Arrizabalaga (1981), abokatu eta politikari jelkidea.
- Amaia Cayero (1984), kazetaria.
Erreferentziak[edit | edit source]
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ 2011ko udal hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean[Betiko hautsitako esteka] 2011/07/06an kontsultatua
- ↑ «Fullaondo Iturrioz, Bernardo - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-12).
- ↑ «Ahotsak.eus, Euskal Herriko hizkerak eta ahozko ondarea» www.ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-12).
- ↑ «Gatika - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-09).
- ↑ «Mungialdekoa - Ahotsak.eus» ahotsak.eus (Noiz kontsultatua: 2018-11-09).
Ikus, gainera[edit | edit source]
Kanpo estekak[edit | edit source]
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |