Ilunabarra (abestia)
Ilunabarra (abestia) | |
---|---|
![]() | |
Jatorria | |
Izenburua | Ilunabarra |
Ezaugarriak | |
Genero artistikoa | Zortziko txikia eta musika korala |
Hizkuntza | euskara |
Tonoa | re minor |
Bestelako lanak | |
Musikagilea | Raimundo Sarriegi José Juan Santesteban Ignacio Mokoroa Eduardo Justo Mokoroa |
Argumentu nagusia | Ilunabarra |
Ilunabarra edo Eguzkia hasten da euskal abesti herrikoia da. Harmonizazio bat baino gehiago egin da euskaraz, egileen artean aipatu ohi dira hauek: Eduardo Mokoroa[1][2], Santesteban[1], Sarriegi[1][3][4][5] eta P. Arrue[1].
Jatorria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Sarriegik sortu zuen doinu hau XIX. mendeko bukaeran. Suitzako Alpeetako doinu batean inspiratu omen zen, baina hori ez dago frogatuta. Gero Jose juan Santestebanek harmonizatu zuen, baita Eduardo Mokoroak ere.[1] Mokoroarena da gaur egunean gehien erabiltzen den harmonizazioa.
Bertsioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Abesti herrikoia izanik hainbat bertsio plazaratu dira, besteak beste, talde hauek egin dute bertsio bat: Arima Soul, Sonakay, Belardi, Elortegi Anayak, Izaki Gardenak, Beñat Axiari, Oskorri eta Amaia Zubiria.[6]
Hitzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Eguzkia hasten da
- hasten da jetxitzen, jetxitzen,
- dizdizera ederra
- zaiola gutxitzen.
- Diamantezko printzak
- zaizkanean galtzen
- urrezko bola baten
- itxuran da jartzen
- eta geldi geldi da
- itxaspera sartzen
- eta geldi, geldi
- eta geldi, geldi
- eta geldi, geldi da
- itxaspera sartzen, sartzen
- eta...
Doinua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hau da Mokoroaren harmonizazioaren partitura sinplifikatu bat (lehengo errepikaldien bukaerak apur bat desberdin dira):
![\new Staff \with {
midiInstrument = "piano"
}
\relative c' {\time 3/4 \key f \major \tempo "Lento" 4 = 50
\repeat volta 2 {
d4 \autoBeamOff f8 a8 g8 e8 | \autoBeamOn (f8. e16) d2 |
d'4 \autoBeamOff cis8 c bes a | g2. | \break
g4 \autoBeamOff g8 g g g | (bes4. g8) e4 |
f4 \autoBeamOff f8 e8 f8. e16 | a2.
} \break
\repeat volta 2 {
c4 \autoBeamOff c8 a8 a8 f8 | \autoBeamOn (g8. d16) d4 r4|
\autoBeamOff c8 e8 g8 bes8 d8. c16 | a2 r4 | \break
e4 \autoBeamOff e8 f8 g8. e16 | \autoBeamOn (d8. f16) a2 |
e4 \autoBeamOff e8 f g bes | (a4 a4.) a8 | \break
d4. \autoBeamOff a8 bes8 c8 | \autoBeamOn (bes8 a8) g4. bes8 |
a4 \autoBeamOff g8 f8 e4 | d4 r8 d8 cis8 d8
} \break
\repeat volta 2 {
e8 a8 a8 e8 d8 e8 | f8 a8 a8 f8 e8 f8|
g8 a8 a8 e8 f8 g8 | a4. d8 c8 bes8 |
a4. e8 f8 e8 | d4. dis'8 c8 bes8 | a4. a8 f'8. e16| d2.
}
}
\addlyrics {
\lyricmode {
E -- guz -- ki -- a has -- ten da
has -- ten da je -- txi -- tzen,
diz -- di -- ze -- ra e -- de -- rra
za -- io -- la gu -- txi -- tzen.
Di -- a -- man -- tez -- ko prin -- tzak
za -- iz -- ka -- ne -- an gal -- tzen
u -- rrez -- ko bo -- la ba -- ten
i -- txu -- ran da jar -- tzen
e -- ta gel -- di gel -- di da
i -- txas -- pe -- ra sar -- tzen
e -- ta gel -- di, gel -- di
e -- ta gel -- di, gel -- di
e -- ta gel -- di, gel -- di
e -- ta gel -- di, gel -- di
i -- txas -- pe -- ra sar -- tzen, sar -- tzen
i -- txas -- pe -- ra sar -- tzen, sar -- tzen
}
}
\midi {
\context {
\Score
tempoWholesPerMinute = #(ly:make-moment 90 3)
}
}](http://upload.wikimedia.org/score/c/o/cod4q6az9avdbhcc450wuy4q3dfqhaz/cod4q6az.png)
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ a b c d e (Gaztelaniaz) Xenpelar Dokumentazio Zentroa-BertsozaleElkartea. «Eguzkia hasten da - Melodías de bertsos - BDB. Base de datos sobre bertsolarismo» bdb.bertsozale.eus (Noiz kontsultatua: 2022-10-30).
- ↑ «Illunabarra (4vm)» EKE (Noiz kontsultatua: 2023-04-03).
- ↑ Garaizarko Matsorriak. (2012). ILUNABARRA (Raimundo Sarriegi) Zuzendaria: Miren Zubieta. Garaizarko Matsorriak, Youtube (Noiz kontsultatua: 2023-04-03).
- ↑ Donostiako Txistulari Alardea 2013 - Ilunabarra. Alex Garitano - Youtube (Noiz kontsultatua: 2023-04-03).
- ↑ «Ilunabarra» Euskal Herriko Txistulari Elkartea (Noiz kontsultatua: 2023-04-03).
- ↑ «Bilatu abestiak: Ilunabarra» Badok (badok.eus) (Noiz kontsultatua: 2023-04-01).
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ILUNABARRA (Raimundo Sarriegi) Zuzendaria: Miren Zubieta. Garaizarko matsorriak, Youtube
- Ilunabarra Mokoroa " Karnaba Otxotea" Xulhartz, Youtube