Isabel Echarri
Isabel Echarri | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotza | Bera, 1929ko otsailaren 10a |
Herrialdea | Nafarroa Garaia, Euskal Herria |
Heriotza | Formentera, 2022ko ekainaren 22a (93 urte) |
Hezkuntza | |
Heziketa | Arte Ederren Goi Eskola Nazionala |
Hizkuntzak | gaztelania frantsesa |
Jarduerak | |
Jarduerak | grabatzailea, eskultorea, artista bisuala eta eszenografoa |
Isabel Echarri (Bera, Nafarroa Garaia, 1929ko otsailaren 10a - Formentera, Balearrak, 2022ko ekainaren 22a) euskal[1] artista garaikidea zen. Batez ere eskultorea zen, eta papera zuen baliabide gogokoena.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Isabel Echarrik 1954tik aurrera Parisko Arte Ederren Goi Eskola Nazionalean (ENSBA) ikasi zuen.
Jean Souverbieren eta Édouard Goergen tailerretatik igarotzeak zehaztu zuen eskultore eta eszenografo gisa egin zuen ibilbidea.
Eskultorea: Édouard Goergen ondoan, grabatua, tapizeria eta eskultura ikasi zituen (1956-1957), eta metala eta plastikoak ere landu zituen. Papera eta zuria aukeratu zituen 1962an. Bere baliabide gogokoenak erliebea hartzen du, izan aztarna zein paper landua.
Eszenografoa: Jean Souverbieren ondoan, Arte Monumentala ikasi zuen. Ia 40 urtez proiektatu zuen bere hiztegi artistikoa, Diego Etcheverry senarrarekin, dekorazioak eta jantziak sortzeko -ikuskizun lirikoen, sorkuntza garaikideen, antzerkiaren eta abarren ehun ekoizpen baino gehiago-.
Bikoteak bere material eszeniko guztia BnF-ri eman zion.[2]
Isabel Echarri Parisen eta Formenteran bizi izan zen, eta bietan zituen tailerretan lan egin zuen.
Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eskulturak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Paper-orearen, paper zizelkatuaren, ukipen polimeroen edo ehunen aztarnak; lanak beti erliebean daude.
Artistak bere paper-orea egiten zuen, erabateko zuria lortzeko.
Liburu-objektuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Isabel Echarrik, idazleekin, poetekin eta haien testuekin, forma eta tamaina guztietako liburu-objektuak edo "livrobjets" delakoak (Daniel Leuwersen neologismoa) sortu zituen: Fernando Arrabal, Federico García Lorca, Clarence Lambert, Pablo Neruda, Jorge Semprun, Miguel de Unamuno,
Eszenografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bizkarrez bizkar paratutako E bikoitz batek sinatzen ditu Isabel Echarriren eta Diego Etcheverryren (haren senarra) dekorazio- eta jantzi-lanak.
Ia berrogei urtez, ehun ekoizpen baino gehiagotarako dekorazioak eta jantziak sortu zituzten, izan errepertorio klasikoko operak (Mozart, Verdi, Wagner, Puccini, Offenbach, Bizet...) nahiz garaikidekoak (Semenoff-en Sire Halewyn, François Bernard Mâche-n Temboctou, edo Maurice Ohanaren Syllabaire pour Phèdre).
1.300 dekorazio-maketa eta jantzi-diseinu baino gehiago ematearen ondorioz, BnF-ek beren sorkuntzak gorde, leheneratu eta erregistratu ditu.[3]
Isabel Echarri et Diego Etcheverry: Décors et costumes d’opéra à quatre mains Galerie des donateurs-en[4] erakutsi zuten, 2015eko abenduaren 8tik 2016ko urtarrilaren 17ra, beren sorkuntzen ikuspegi orokorraren erakusgarri.
Erakusketak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
1956tik, eta Parisko Arte Ederren Galerian egindako lehen erakusketatik, Isabel Echarrik urtero erakusten zuen
60 urte baino gehiagoko bere erakusketa-ibilbidean (taldean edo bakarrik), Alemania, Belgika, Danimarka, Espainia, Frantzia, Italia, Japonia, Portugal, Erresuma Batua, Suedia, Suitza, Thailandia, Jugoslavia ohia igaro zituen.
Edizioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Ophelie, tirage à 150 exemplaires, Cristal et bronze doré, Daum, 1978
- Monnaie de Paris, Éditions, 1979
Bildumak eta museoak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- MAMC, Musée d'art moderne de Saint-Étienne,
- Musée de Baraluka, Yougoslavie
- Musée de Liège, Belgique
- Sa Nostra, Baléares, Espagne
- Museo de Arte Contemporáneo de Ibiza (MACE)
- Muséo de Madrid, Estampa
- Médiathèque d’Issy-Les-Moulineaux 2005
- Fundacion Antonio Perez-Cuenca
- Musée départemental de Beauvais, Mudo
- Demeure Ronsard
- Bale (Grisard)
- Médiathèque d’Angers
- Cabinet des estampes, Bibliothèque nationale de France
- Collection de l’État, Paris
- Collections privées
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- (en) « Isabel Echarri », extrait de la notice dans le dictionnaire Bénézit, sur Oxford Art Online, 2011 (ISBN 9780199773787)