Hanna Sheehy-Skeffington
Johanna Mary “Hanna” Sheehy-Skeffington, sortzez Sheehy (Kanturk, 1877ko maiatzaren 24a - Dublin, 1946ko apirilaren 20a), sufragista eta nazionalista irlandarra zen. 1908an, bere senar Francis Sheehy-Skeffington, Margaret Cousins eta James Cousinsekin batera, Irish Women's Franc League sortu zuen, emakumeen boto-eskubidea lortzeko. Gero, Irish Women Workers' Union-en kide sortzailea izan zen.
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hanna Sheehy Kanturken jaio zen (Cork konderria). Gurasoak Elizabeth McCoyren eta David Sheehyren zituen; aita feniar ohia eta Irlandako Alderdi Parlamentarioko diputatua, Galwayren ordezkaritzan. Bere osabetako bat, Eugene Sheehy, Land Leagueko apaiza zen, eta bere jarduerek kartzelaratzea ekarri zioten; Eamon de Valeraren irakasleetako bat ere izan zen, Limericken..
Hannaren aita 1887an diputatu hautatu zutenean, familia Dublinera joan zen bizitzera (Hollybank, Drumcondra).
Irlandako Royal Unibertsitatean graduatu zen ,1899an, eta 1902an lortu zuen masterra. Irakasle gisa lan egin zuen. Bere anaia, Richard Sheehy, James Joyceren hurbileko laguna zen.
Hanna Francis Skeffingtonekin ezkondu zen, 1903ko ekainaren 3an, St Stephen's Greeneko (Dublin) Unibertsitateko kaperan. Beren semea, Owen Sheehy-Skeffington, politikari eta senatari irlandar bihurtu zen.[1][2]
Hanna Sheehy Skeffingtonek iritzi errepublikarrak adierazi zituen, eta, 1913ko ugazaben itxieran, beste sufragista batzuekin, Liberty Hallen lan egin zuen grebalarien familiei laguntzeko, garai hartan Irlandako Heritar Armadaren egoitza zen.[3]
1908an, Hanna Sheehy Skeffingtonek Irish Women's Franc League eta The Irish Citizen aldizkaria sortu zituen senarrarekin.[3] 1916ko Pazko matxinadari sostengua erakutsi zion.
Irlandak Lehen Mundu Gerran parte hartzearen aurka zegoen, eta Britainia Handiko Gobernuak Hagako Emakumeen Nazioarteko Biltzarrera joatea eragotzi zion, 1915eko apirilean. 1915eko ekainean, senarra kartzelaratu egin zuten errekrutamenduaren aurkako jarduerengatik, eta 1916ko Pazko Matxinadan atxilotu eta hil zuten.[3] Sheehy Skeffingtonek ez zuen kalte-ordainik jaso nahi izan senarra exekutatu ondoren.[4][5]
Sinn Féin sostengatu zuen.[3] 1916ko abenduan, 19 hilabeteko hitzaldi-bira egin zuen Estatu Batuetan, Irlandako independentziaren aldeko borrokari buruz hitz egiteko eta Sinn Féinen ekintzei buruz jendea sentsibilizatzeko; 250 bileratan hartu zuen parte.[6] Itzuli zenean, 1917an, Sinn Féineko langile bihurtu zen. 1917ko urrian, Irlanda ordezkatu zuen League for Small and Subject Nationalities delakoan; han, beste zergadun batzuekin batera, alemaniarren aldeko sinpatia izatea leporatu zioten.[7] British Militarism as I Have Known It argitaratu zuen, Erresuma Batuan debekatua izan zena harik eta Lehen Mundu Gerra amaitu zen arte. Britainia Handira itzuli zenean, Hollowayko kartzelan espetxeratu zuten. Askatu ondoren, Sheehy Skeffington 1918ko Irish Race Conventionera joan zen, New Yorken, eta Irlandako Gerra Zibilean IRAk Anglo-irlandar Itunaren aurka zituen jarrerak defendatu zituen.
1920an, Dublingo Udalbatzako aholkulari bihurtu zen, eta, 1926an, Fianna Fáileko buruzagi izan zen urtebetez.[3] An Phoblacht IRAren kazetako alboko erredaktore izan zen. 1933ko urtarrilean, Newryn atxilotu zuten, Ipar Irlandara joatea debekatzen zion bazterketa-agindu bat hausteagatik. Epaiketan adierazi zuen ez zuela onartzen uhartearen zatiketa. Hilabeteko kartzela-zigorra ezarri zioten.
Sheehy Skeffington zorigaiztoko hautagai independentea zen Dáil Éireannen.[3]
Konpromiso feministak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hanna Sheehy Skeffington Irish Women Workers' Union-en kide sortzailea zen, zeina 1908ko azaroan sortu baitzuen Francis Sheehy-Skeffington, Margaret Cousins eta James Cousinsekin batera.[8] Cissie Cahalanen laguna zen.[9]
IWFLren helburu nagusia zen bermatzea emakumeentzako botoak kontuan hartuko zirela Home Rulen. Astean behin bilerak egin ziren Dublingo Phoenix parkean, baita herrialde osoan ere. 1912an, elkarteak 1.000 kide inguru zituen.[10]
1912ko ekainaren 13an atxilotu zuten Dublingo gazteluko leihoak hausteagatik, beste zazpi emakumerekin batera. Hilabeteko zigorra ezarri zioten Mountjoyko espetxean, Margaret Palmer eta Jane eta Margaret Murphyrekin batera, eta beste hilabete bat gehiago, isun bat ordaintzeari uko egin eta gero.[11]
1913ko azaroan, Sheehy Skeffington Andrew Bonar Law alderdi kontserbadoreko buruari eta Edward Carson lider unionistari liburuxkak banatzen saiatu zen. Polizia bati eraso egin ondotik, Mountjoyn kartzelaratu zuten. Bost eguneko gose-greba baten ondoren askatu zuten.[3]
Sheehy Skeffington Rathminesko Merkataritza Eskolako bere irakasle-lanpostutik bota zuten, militantzia feministan etengabe parte hartzeagatik.
1918ko abuztuan, Westmoreland Streeten atxilotu zuten, eta Bridewelleko kartzelaratu. Gero, Hollowayko kartzelan, gose-greba bat hasi zuen.[12]
Maud Gonne eta Charlotte Despardekin batera, Sheehy Skeffingtonek Women's Prisoners' Defence League sortu zuen, Irlandako gerra zibilaren ondorioz kartzelaratutako errepublikarrei kanpaina egiteko eta dirua biltzeko.
1926ko uztailean, ordezkari bilakatu zen Dublingo Bakearen eta Askatasunaren aldeko Emakumeen Nazioarteko Ligaren Kongresuan, eta Pragako 1929ko konferentzian ere parte hartu zuen.
1937an, Women's Social and Progressive Leagueren (Emakumearen Liga Sozial eta Progresiboa) kide sortzailea izan zen.
The Irish Citizen 1912-1920[aldatu | aldatu iturburu kodea]
The Irish Citizen egunkari feminista zen, Hanna Sheehy Skeffington eta Margaret Cousinsek martxan jarri zutena. 1912ko maiatzaren 25etik aurrera agertu zen, zortzi orrialdeko astekari moduan. 1912ko ekainean, 3.000 ale saldu ziren, eta 10.000 irakurle izatera iritsi zen.[13] Francis Sheehy Skeffington eta James Cousins ziren lehen erredaktoreburuak.
Hannak 1919ko urrian esan zuen egunkaria “emakumeen sufragioaren eta feminismoaren kausan aurrera egiteko sortu zela Irlandan. Gainera, lan-eskubideak defendatu zituen, bereziki langileen eskubideak” eta “Irlandako autodeterminazioa”.[13] Egunkariak Home Rule, nazionalismo irlandarra eta feminismoa bezalako gaiak jorratu zituen. Lisburneko Lillian Metge-k egunkarirako artikuluak idatzi zituen sufragioaren aldeko kanpaina osoan eta Lehen Mundu Gerran.[5]
Hanna Sheehy Skeffingtonek erredaktoreburu kargua hartu zuen 1916an senarra hil zenetik 1920an egunkaria gelditu zen arte.
68 urte zituela hil zen Dublinen, eta senarrarekin lurperatuta dago Glasnevingo hilerrian.
Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- British Militarism As I Have Known It, New York City, The Donnelly Press, 1917, 17–32 p. (lire en ligne) (wikisource)
- Impresiones of Sinn Fein in America. An Account of Eighteen Months' Irish Propaganda in the United States. Dublin: The Davis Publishing Co. 1919
- In Dark and Evil Days, 1936
Omenaldiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanturken Hanna Sheehy-Skeffingtonen estatua bat dago (Cork konderria).
University College Dublingo ikasketa feministen eraikinak Hanna Sheehy-Skeffington Building izena du.
Haren izena Millicen Garrett Fawcetten estatuaren oinarrian ageri da, Parliament Squaren, Londresen, 2018an inauguratua.[14][15][16]
Emakumeen boto eskubidearen aldeko 1912ko ekainaren 13ko manifestazioan Dublingo gazteluko leihoak hautsi izana oroitzeko plaka urdin bat dago.[17]
Bere artxiboak Irlandako Liburutegi Nazionalean gordetzen dira, "Sheehy-Skeffington Papers" bilduman.[18]
Iruditegia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Hanna Sheehy-Skeffington
-
Hanna eta Francis Sheehy Skeffington (1900 inguruan) -
Hanna eta haren seme Owen (c.1916) -
Estatua Kanturken -
Estatua -
Oroitzapen-plaka Dublingo gazteluan (2018)
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Claire Murphy. (10 août 2017). «Grand-daughter to recreate Sheehy Skeffington US tour» Independent ie..
- ↑ Carl O'Brien. (12 novembre 2018). «‘There’s nothing wrong with women… We are more than capable’» The Irish Times..
- ↑ a b c d e f g Watkins, S. (2014). Ireland's suffragettes: The women who fought for the vote. Dublin: The History Press Ireland.
- ↑ Remembering Hanna Sheehy Skeffington, a truly independent Irish woman Irish Central, May 27, 2016
- ↑ a b «‘The brutes’: Mrs Metge and the Lisburn Cathedral bomb, 1914» History Ireland 2014-10-31.
- ↑ Eichacker, J. M. (2003). Irish Republican Women in America 1916-1925. Dublin 4: Irish Academic Press.
- ↑ «Quit Convention for small nations» The New York Times 29 octobre 1917..
- ↑ Walker, L. (2004, March 27). Irish women and the First World War, part 2: The suffrage movement in Ireland. Retrieved from Unity: http://www.communistpartyofireland.ie/unity/002suffrage.html
- ↑ Therese Moriarty. (2012-10-17). Cissie Cahalan (1876-1948). Irishtimes.com.
- ↑ Ward, Margaret. (1982). 'Suffrage First, Above All Else!' An Account of the Irish Suffrage Movement. Feminist Review, (10), 21-36.
- ↑ Ryan, L., & Ward, M. (2007). Irish women and the vote: Becoming citizens. County Dublin: Irish Academic Press Ltd. (p 116)
- ↑ «Hanna Sheehy Skeffington weak but recovering from hunger strike in London» Century Ireland 14 août 1918..
- ↑ a b Louise Ryan. (1992-01-01). «The "Irish Citizen", 1912-1920» Saothar 17: 105–111..
- ↑ Historic statue of suffragist leader Millicent Fawcett unveiled in Parliament Square. Gov.uk 24 April 2018.
- ↑ Alexandra Topping. (24 avril 2018). «First statue of a woman in Parliament Square unveiled» The Guardian.
- ↑ Millicent Fawcett statue unveiling: the women and men whose names will be on the plinth. iNews.
- ↑ President Higgins unveils plaque at Dublin Castle where an Irish suffragette smashed a window. thejournal.ie 13 June 2018.
- ↑ «Family Values: The Sheehy Skeffington Papers in the National Library of Ireland» History Ireland 10 (1) 2002..
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sharon Crozier-De Rosa, Hanna Sheehy Skeffington. Suffragette and Sinn Féiner. Her Memoirs and Political Writings, Dublin, University College Dublin Press, 2017 (ISBN 9781910820148) compte rendu.
- Louise Ryan, « Nationalism and Feminism: The Complex Relationship between the Suffragist and Independence Movements in Ireland », dans Linda Connolly, Women and the Irish revolution : feminism, activism, violence, Kildare, Irish Academic Press, 2020 (ISBN 978-1-78855-153-3), p. 17-32.
- Margaret Ward, Fearless Woman. Hanna Sheehy Skeffington, Feminism and the Irish Revolution, Dublin, University College Dublin Press, 2020 (ISBN 978-1-910820-40-7)
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q5648736
Multimedia: Hanna Sheehy-Skeffington / Q5648736