Lankide:Izaro01/Ingurumen Ekonomia
ESANAHIA
Ingurumen ekonomiak, ondasun eta zerbitzuen ekoizpen prozesuetan eta kontsumoan ere ingurumenarekiko sortzen diren efektu negatiboak analizatzen ditu; eta efektu hauek edo inpaktu hori murrizteko instrumentu ekonomikoak bilatzen ditu.
EKONOMIA EKOLOGIKOA ETA INGURUMEN EKONOMIA
Ezaugarri nagusiekin hasi baino lehen, garrantzitsua da ingurumen ekonomia eta ekonomia ekologikoa aipatzea, eta hauen arteko diferentziak adieraztea. Hauen arteko diferentzia analisi metodoan oinarritzen da. Izan ere, ingurumen ekonomiak “Ekonomia Neoklasikoa” hartzen du erreferentzia gisa. Hau ingurumen gaian aplikatzean, errekurtsoen efizientzia administratiboaren perspektibarekin aukerak edo konponbideak proposatuko ditu. Ekonomia ekologikoaren kasuan, aldiz, zientzialari talde baten metodologia hartzen du oinarri; hori dela eta, ekonomiak ingurumenean sortutako kalteak, ekosistemen eraldatzeak… Arazo horietan espezializatuko da eta hauentzako irtenbideak planteatuko ditu.
HELBURUAK ETA EZAUGARRIAK
Helburua azaltzerako orduan, kanpokotasunak, merkatuaren akatsak, jabetza-eskubideak, ingurumen-degradazio optimoaren maila eta balio ekonomiko osoa kontzeptu garrantzitsuak dira. Benetako arazoak konpontzeko aplikazioei dagokienez, kostu-onura azterketa da erabakiak hartzen laguntzeko oinarrizko esparrua, eta ezagunak dira, besteak beste,, tresna ekonomiko batzuek eragile ekonomikoen portaeran dituzten ondorioak. Generalki, esan daiteke ingurumen-ekonomiaren oinarriak eta tresnak ingurumen-kalitatearen aldaketen ongizatearen gaineko inpaktuen estimazioaren ideiaren inguruan antolatzen direla.
Ingurumen-ekonomiaren ezaugarria, ingurumenaren azterketa termino ekonomiko eta kuantitatiboetan egitea da, hau da, prezioen, kostuen eta diru-mozkinen araberakoa da. Ingurumen-ondasun eta zerbitzuei merkatu-balio bat esleitzeak aukera ematen du aldagai hori erabakiak hartzeko, bai eta gainerako alderdi ekonomikoen tratamendu bera hartzeko eta jasotzeko, eta baliabide naturalen erabilera arrazionala sustatzen du. Ingurumen Ekonomiak landu dituen funtsezko gaien artean honako hauek nabarmentzen dira: Kanpokotasunen problematika. Ingurumen-ondasunen eta zerbitzuen balorazio ekonomikoa. Inguruko inpaktu negatiboen balorazio ekonomikoa. Baliabide naturalak belaunaldi desberdinen artean esleitzea. Euskal herriko Ingurumen-balorazioa teknika eta metodo multzo gisa defini daiteke, honako ekintza hauetatik eratorritako onura eta kostuen itxaropenak neurtzeko aukera ematen duena: Ingurumen-aktibo bat erabiltzea. Ingurumen-hobekuntza egitea. Ingurumen-kalte bat sortzea. Giza eta gizarte zientzien zentroak ere ingurumen ekonomia analizatu du eta ondorengoa dio: linearen helburu orokorra ingurumen-ondasun publikoak aztertzea da, ondasun horien balorazioan zein nazioko edo nazioarteko kudeaketan zentratuta. Helburu hori puntu hauetan bana daiteke: kontu nazional berdeen sistema bat garatu eta aplikatzea, ingurumen-ondasun eta zerbitzu urrien kanbio-balioa kontu nazionalen egungo sistemetan txertatuz. Ingurumena baloratzeko metodoen garapen metodologikoa, baterako analisian arreta berezia jarrita. Ondasun publiko globalen kudeaketarekin lotutako nazioarteko negoziazio-prozesuen azterketa ekonomikoa (klima-aldaketa eta biodibertsitatea). Ekosistema eta baliabide natural berezien kudeaketaren azterketa ekonomikoa, ingurumena arautzeko eta baloratzeko prozedurak garatzearekin lotuta (basogintzako eta nekazaritzako eta basogintzako sistemak, energia berriztagarriak, baliabide hidrikoak).
JATORRIA
1960. eta 70 hamarkadetan ingurumenaren narriadura somatzen hasi zen gehien bat herrialde industrializatuetan. Honek ekonomia bultzatu zuen ingurumen arazoei buruz interesatzera; aldi berean gizartea konturatu zen ekonomiaren gorakada, ingurumen esplotazioa dela eta eman zela. Merkatuan ingurumenarekiko kezka hau zegoenez, Ingurumen Ekonomia sortu zen; eta lehen azaldu dugunaz gain (ingurumen kalteak kontuan hartzen dituela), ingurumenaren narriaduraren zergaitia azaltzen du ekonomia neoklasikoaren ikuspuntutik.
INGURUMEN EKONOMIA EUSKAL HERRIAN
Euskal Herrian ere garrantzitsua den gaia da. Ingurumen ekonomiak hemen, Euskal Estatistika Erakundeak adierazi duen bezala, 1390 euroko balio erantsi gordina gauzatu zuen. Honek 20.896 lanpostu sortu zituen 2020an. Egia da Euskal Herriko ingurumenarekiko kontzientzia badagoela; hona hemen hainbat ekintza edo ekimen ingurumena zaintzeko (Eusko Jaurlaritzako ekonomiaren garapen, jasangarritasun eta ingurumen saila):
2022/10/08 - Urdaibaik bere garapen ekonomiko aurreratua bultzatuko du industria, teknologia eta balio erantsi handiko jarduerak aurrera eramanez.
2022/10/04 - Europako Batzordeak, Eusko Jaurlaritzak Zaldibarko zabortegian egin duen lana babestu du; eta EBko legedia urratu ez dela ondorioztatu du (Gobernu Bilera 2022-10-04).
2022/10/04 - Euskadik plastikoen ekonomia berriaren aldeko konpromiso globalarekin bat egin du (Gobernu Bilera 2022-10-04).
2022/09/23 - Euskadiko Klima eta Energiaren Asteak “ASTEKLIMA 2022” udalerrien eta herritarren ekintza izango du ardatz.
2022/09/20 - Euskadi, berotegi-efektuko gasen emisioak satelite bidez neurtzeko nazioarteko proiektu baterako hautatua.
PENTSAMENDU EKONOMIKOA
Pentsamendu ekonomikoa, ekonomia sortu zenetik ekonomialariek urteetan zehar garatu dituzten ideien eta teorien bilakaera aztertzen duen zientzia ekonomikoaren zatia da. Pentsamendu ekonomikoaren historia XVI. eta XVII. mendeetan hasi zen aztertzen, merkantilismoaren sorrerarekin batera. Egia da, dena dela, zentzurik garbienean, ekonomia VI. mendean hasi zela garatzen, Erdi Arora arte. Garai horretan, lehen negozioak ugaritu ziren, eta horiekin batera, ekonomia-munduari buruzko lehen eztabaidak. Teoria ekonomikoei buruzko ideiak oso urriak izan ziren. Horrela, bada, eztabaidak batez ere aberatsen eta pobreen arteko ezberdintasunean zentratu ziren, baita aberastearen eta merkataritzatik onura bat lortzearen moraltasunean edo etikan ere.
Ekonomia ez da zientzia zehatza. Eta zientzia zehatza ez denez, filosofia ezberdin asko daude ekonomia nolakoa den edo nolakoa izan beharko lukeen jakiteko. Garrantzitsua da pentsamendu ekonomikoaren historia aztertzea, jarrera kritikoa garatzen laguntzen baitu hainbat planteamendu ekonomikoren aurrean. Gainera, egungo teoria ekonomikoen ulermena hobetzen du.
BIBLIOGRAFIA
Grupos de Investigación - Universidad de Alcalá (UAH). (s. f.). Recuperado 12 de noviembre de 2022, de
Hartley Ballestero, M. (2008). Economía ambiental y economía ecológica: Un balance crítico de su relación (pp. 55-65).
La economía ambiental de la C.A. de Euskadi generó un Valor Añadido Bruto de 1.390 millones de euros en 2020. (2022, octubre 26). EUSTAT.
Ingurumena - Eusko Jaurlaritza - euskadi.eus. (s. f.). euskadi.Eus. Recuperado 12 de noviembre de 2022, de
https://www.euskadi.eus/eusko-jaurlaritza/ingurumena/
ECONOMíA AMBIENTAL - boletinagrario.com. (s. f.). boletingrario.Com. Recuperado 12 de noviembre de 2022, de
https://boletinagrario.com/ap-6,economia+ambiental,2205.html
Economía ambiental (*) | Centro de Ciencias Humanas y Sociales. (s. f.). CCHS. Recuperado 12 de noviembre de 2022, de
(▷ Economía Ecológica » Qué Es, Objetivo & Cómo Nos Salvará, s. f.)
https://www.cinconoticias.com/economia-ecologica/
Ekonomia ekologikoEkonomia neoklasikoJabetza-eskubideMerkatu-balioondasun Zerbitzu (ekonomia)zientziaekonomiateoria ekonomikoBaliabide natural