Lekunberriko geltokia

Lekunberri
	Geltokiko eraikina
Kokapena
Helbidea	Plazaola kalea, 21; 31870
Udalerria	Lekunberri, Nafarroa
Geltokiaren datuak
Irekiera	1914ko urtarrilaren 19a
Itxiera	1958ko irailaren 5a
Nasak	2
Trenbideak	2
Jabea	Nafarroako Gobernua

Lekunberri (lehen: Lecumberri) Euskal Herriko Nafarroa Garaiko tren geltoki zahar bat da, Lekunberri udalerrian kokatuta dagoena.

Gaur egun, Plazaolako bide berdearen barruan dago.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Iruña-Donostia burdinbideko Plazaola eta Iruña–Hiria geltokien arteko zatia 1914ko urtarrilaren 19an inauguratu zen.^[1]

1953ko urriaren 13 eta 14 artean eginiko euriteen ondorioz burdinbidearen azpiegitura oso kaltetuta geratu zen (euste-hormak, lubetak, zubiak...). Jabea zen enpresak hainbat saiakera egin zituen tokiko erakundeekin, azpiegitura konpontzeko asmoarekin. Baina, negoziazio hauek ez zuten emaitzarik eman eta zerbitzua geldi geratu zen, uholdeek eragindako kalteak ez zirelako konpondu.^[2]

Dena den, trenak jarraitu zuen zenbait zerbitzu lokal egiten zazpi urtez, esate baterako Elduain eta Andoain artean egurra garraiatzeko. Honetako bidaia batean, trenak Andoaingo parrokoa zen Rosendo Rekondo harrapatu zuen, 1957ko uztailean. Azkenean, konpainiak burdinbidea kentzeko eta burdinbidea behin betiko ixteko baimena jaso zuen 1958ko irailaren 5ean. Ondorioz, geltoki hori behin betiko itxi zen.

Turismo bulegoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1989an, Lekunberriko Udalaren enkarguz, lehen bideragarritasun-azterketak egin ziren trena bide berde gisa berreskuratzeko. Bi urte geroago, Nafarroako Gobernuko Industria, Merkataritza eta Turismo Departamentuak Plazaolako Udalez Gaindiko Eragina duen Plan Sektoriala onartu zuen, eta Iruña-Donostia burdinbide zaharraren trazadura onura publikokoa eta interes sozialekoa izendatu zuen. Beste bi urte geroago, 1993an, Lekunberriko Udalaren enkarguz, Lekunberritik Gipuzkoako mugarainoko trazadura berreskuratzeko proiektua egin zen, bai eta Lekunberri, Leitza eta Plazaolako geltokietako eraikinak birgaitzeko proiektua ere.

1994an, Plazaola Partzuergo Turistikoa eratu zen, eta haren helburu estrategikoa zen lehengo trazadura bide berde gisa berreskuratzea, eta, gainera, ekimen pribatua eta toki-mailako erakunde publikoak batzea. Horren ondoren, 1995ean, lurrak eta eraikinak desjabetzeko espedientea eta Lekunberriko geltokia birgaitzeko lanak hasi ziren, Nafarroako Gobernuak bultzatuta. 1998an Lekunberriko geltoki berreskuratua inauguratu zen eta bertan turismo bulegoa eta Turismo Partzuergoaren egoitza ezarri ziren. Erantsitako eraikina -"biltegia"- erakusketa eta proiekzioetarako areto bihurtu da.^[3]

Plazaolako trazadura berreskuratzeko lanak 1999an hasi ziren, Lekunberri eta Uitzi artean, eta 2020ko udaberrian inauguratu zen zati hori. Garai hartan onartu zen Uitzi eta Leitza/Berastegi arteko proiektua. Hori guztia, Europako eta Nafarroako bide berdeei buruzko hausnarketa eta eztabaidarako nazioarteko jardunaldietan.^[4]

Leitzan berreskuratutako bide berdearen bigarren zatiaren inaugurazioaren lekuko da 2003, zehazki Uitziko tuneldik Gipuzkoako mugaraino.

Potentziazio-proiektu baten barruan, 2004an Lekunberriko geltokiaren ondoan instalatzen den "jokoen bagoia" gaitu zen, erakusketa- eta jolas-espazioa. 2006an Lekunberriko Udalak Lekunberriko geltokiaren ondoko eraikina, biltegia, kafetegi gisa egokitu zuen.

Egoera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Geltokia Iruña—Donostia burdinbidearen 36,6 kilometro-puntuan zegoen, 575 metroko altueran, Mugiro eta Uitzi geltokien artean. Tartea bide bakarra da eta ez zegoen elektrifikatuta.^[5]