Salim Halali
| Salim Halali | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Simon Chemoune Halali |
| Jaiotza | Annaba, 1920ko uztailaren 30a |
| Herrialdea |  Aljeria  Frantzia |
| Heriotza | Antibes, 2005eko ekainaren 25a (84 urte) |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | abeslaria |
| Influentziak | music of Andalusia (en)  |
| Genero artistikoa | middle of the road (en) Andalusi classical music (en) flamenkoa |
| Musika instrumentua | Darbuka ahotsa |
   | |
Salim Halali edo Salim Hilali (arabieraz: سليم الهلالي, Simon Halali jaioa,[1] (Bône), Frantziar Aljeria, 1920ko uztailaren 30a-Antibes, Itsas Alpeak, Frantzia, 2005eko ekainaren 25a) aljeriar egile abeslaria izan zen. Abesteaz gain, darbuka, biolina eta ouda ere jotzen zituen. Bere kantuetako asko Afrikako iparraldean eta Frantziako Ipar Afrikako komunitate judu eta musulmanetan ezagunak dira, non oraindik "kabaretetako franko-arabiar musikaren irudi ikonikoa" den. "[2]
Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Aljeriako Bône herrian (egungo Annaban) jaio zen, Souk Ahrasen jatorria zuen musikari juduen familia batean. Aita turkiarra zuen, eta ama, berriz, bereber judua. 14 urte zituela, Marseillara bidaiatu zuen. 1937an, Erakusketa Unibertsalerako, Parisera joan zen flamenko estiloko abeslari gisa debuta egiteko. Parisen Mohamed el Kamel aktore, abeslari eta konpositorearekin topo egin zuen, bere musika tradizionala modernizatu zuen lehen aljeriarretako bat. Kamalek gaur arte Salim Halali identifika daitekeen lehen abestiak konposatu zituen: Andaloussia, Taali, Ardjaâ lebladek, etab.
1940an, Alemaniaren okupaziopean, Si Kaddour Benghabrit ministro ahalguztidunaren laguntzarekin (Vichyko Frantzia okupatuaren menpekoa) arraza deportaziotik ihes egin zuen. Kaddourrek islamera bihurtzeko ziurtagiri bat egin zuen Salimen aitaren izenean, eta Bobignyko hilerri musulmaneko hilobi abandonatu batean bere izena grabarazi zuen.[3]
Parisen bizi izan zen gerra amaitu arte, eta 1947an ekialdeko Folies Ismailia kabareta sortu zuen. Kabaret horretako mahaikideen artean Egiptoko Faruk erregea zegoen, eta Mohammed Abdel Wahab eta Umm Kulthum bezalako artistek abestu zuten.
1949an Casablancara (Maroko) joan zen bizitzera, eta bere aurkezpenetarako Le Coq d'Or (euskaraz: «urrezko oilarra») aretoa aukeratu zuen. Garai horretan bere judu-arabiar identitate kulturala arakatzen hasi zen, Mohamed Maradjik 1978an argitaratutako "Salam Shalom" liburuan gogorarazten duen bezala. Esplorazio honen adibide bat musika arabiarraren interpretazio tradizionaletik ekialdeko Europako judaismoari egin zion keinua da, A Yiddishe Mame (yiddishez: א יידישע מאמע; euskaraz: «ama judu bat») abestia interpretatuz.
1970ean grabazio-estudio bat erosi zuen Frantzian, eraberritu eta musikari arabiarrak ekoizteari ekin zion. Marokon oraindik ere gertutasun handiz gogoratzen dute. Bere eskuzabaltasunagatik gogoratzen da; egunero ardi oso bat oparitzen omen zuen Eid al-Adhan pobreak elikatzeko. Bere abesti askoren eskubide guztiak ongintzari eman zizkion.
Halali homosexuala zen.[4][5] Jada 1949an Pierre bere bikotekidearekin bizi zen.[2] Antisionista sutsua, hala ere, 1960ko hamarkadan Jerusalemen aritu eta arabieraz "Gora nazio arabiarra" esan zuenean, ikusleek gauzak bota zizkioten. Eszenatokia utzi eta ez zuen Israel berriro bisitatu.[3] Erretiratutakoan, antikuario lana izan zen bere pasioa eta lana.
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Emile Zrihan rend hommage à Salim Halali in L'Arche» F.S.J.U. (573–576): 134..
- ↑ a b (Ingelesez) Aidi, Hisham D.. (2014). Rebel Music: Race, Empire, and the New Muslim Youth Culture. New York: Pantheon Books ISBN 978-0-375-42490-8..
- ↑ a b (Ingelesez) Aderet, Ofer. (2012-3-23). «The Great Mosque of Paris that Saved Jews during the Holocaust» Haaretz.
- ↑ (Ingelesez) Jordann, Peter. (2022-5-12). «Rhapsody in the Dark: Untangling fact from fiction in the life of foundational Algerian composer Mohamed Iguerbouchène» VAN Magazine.
- ↑ Barlet, Olivier. (2016). Contemporary African Cinema. Michigan State University Press ISBN 1628952709..
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q3469779
Multimedia: Salim Halali / Q3469779
 |
Artikulu hau Aljeriako biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |