Golkoko itsaslasterra
Golkoko itsaslasterra Ozeano Atlantikoan dagoen itsaslaster garrantzitsu bat da. Ur mugimendu hau azkarra eta, batez ere, beroa da: ur beroa mendebaldetik ekialdera iristen da horrela. Golkoko itsaslasterrik gabe, Europa orain baino hotzagoa izango litzateke.
Badago itsaslaster bero bat Afrikatik mendebalderantz mugitzen dena. Gero itsaso handi batera iristen da, Mexikoko Golkora. Ameriketako Estatu Batuak, Mexiko eta Kubaren artean dago golkoa. Hortik aurrera, itsaslasterrak Golkoko itsaslasterra izena hartzen du.
Nola sortua da?[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Golkoko itsaslasterra itsasoan zebiltzan lehen europarrek jada sumatu zuten, 1512 inguruan; izan ere, haren laguntzarekin, azkarrago nabigatu zezaketen Europara itzultzeko. Baina oraindik ezin zuten ulertu zergatik. Denbora batez, uste zuten itsaslasterra Golkora ur asko zeraman Mississippi ibaitik zetorrela.
Golkoko itsaslasterrak hainbat arrazoi ditu. Atlantikoko alisio haizea da garrantzitsuenetako bat. Mendebaldera jotzen du Afrikatik. Ipar Amerikatik gertu, haizeak iparralderantz desbideratzen du ura. Hainbat haize eta itsaslasterren ondorioz, Golkoko itsaslasterrak Europarantz jarraitzen du.
1855az geroztik, ohi baino bero handiagoa egiten du Europako iparraldean, ustez Golkoko itsaslasterraren ondorioz. Izan ere, Norvegian baino bero handiagoa egiten du Kanadako iparraldean antzeko altuera duten lekuetan. Hala ere, gaur egun badakigu aire-korronteak garrantzitsuagoak direla Europako klimarako. Baina Europa inguratzen duten itsasoek bero handia gordetzen dute, haizeek beraiekin eramaten dutena.