Wolfgang Rindler

Wikipedia, Entziklopedia askea
Wolfgang Rindler

Bizitza
JaiotzaViena1924ko maiatzaren 18a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
Heriotza2019ko otsailaren 8a (94 urte)
Heriotza modua: pneumonia
Hezkuntza
HeziketaLiverpoolgo Unibertsitatea 1947) : matematika
Londresko Imperial College 1956) : erlatibitatearen teoria
Londresko King's College
Hezkuntza-mailaZientziatan graduatua
masterra
Doktoretza
Doktorego ikaslea(k)Mauro Carfora (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakfisikaria eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)Liverpoolgo Unibertsitatea  (1947 -  1949)
Londresko Unibertsitatea  (1949 -  1956)
Cornell Unibertsitatea  (1956 -  1963)
Londresko King's College  (1961 -  1962)
Hanburgoko Unibertsitatea  (1962 -  1962)
University of Texas at Dallas (en) Itzuli  (1963 -
Erromako La Sapienza Unibertsitatea  (1968 -  1969)
Lan nabarmenak
KidetzaAmeriketako Fisika Elkartea
Royal Astronomical Society
Nazioarteko Astronomia Elkartea
International Society on General Relativity and Gravitation (en) Itzuli
Austriako Zientzien Akademia
Accademia delle Scienze di Torino
utdallas.edu…

Wolfgang Rindler (1924ko maiatzaren 18a - 2019ko otsailaren 8a) Erlatibitate orokorraren esparruan lan egiten zuen fisikaria zen, non ezaguna den "gertaeren muga" izeneko terminoa eta Rindler-en koordenatuak barneratzeagatik, eta erlatibitate orokorrean (Roger Penrose-en lankidetzarekin) espinoreen erabileragatik. Austrian Academy of Sciences-en ohorezko kidea eta Accademia delle Scienze di Torino-ko kide atzerritarra da[1], eta baita ere testuliburuen idazle emankorra.

Bizitza eta ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Vienan jaio zen, 1924ko maiatzaren 18an, abokatu baten semea zen. 1938an, bere amak Ingalaterrara bidali zuen, Kindertransport-aren Alemaniako eta Austriako ume judutarren erreskatearen babesaren bitartez. Batxillergo zientifikoa eta unibertsitateko ikasketak, Liverpoolgo unibertsitatean atera zituen eta doktoretza Imperial College London-en. 1956tik 1963-rarte Cornell Unibertsitatean irakatsi zuen. [2]

1961ean Rindlerrek Lorentzen uzkurdura erabili zuen premisa bezala bere “Length contraction paradox” artikulurako. Gogo-espermientua orain "Eskailera paradoxa" deitzen da.

1963ko irailean, sortu berria zen Southwest Center for Advanced Studies-en postu bat lortu zuen, hau, 1969an University of Texas at Dallas-en bihurtu zen ikerketa pribatuko erakundea zen. Bertan fakultate fundatzaileen kidea izan zen. Unibertsitate honetan egon zen bere ibilbidearen bukaerararte, azkenean irakasle emeritua bilakatuz. Irakasle bisitaria zen Londresko King’s College-en 1961-1962 ikasturtean, eta La Sapienza Erromako Unibertsitatean 1968-1969an.

1969an Springerrek bere “Essential Relativity: Special, General, and Cosmological”-en lehenengo edizioa argitaratu zion. Testuliburu hori oso goraipatua izan zen, eta 1977an bigarren edizioa argitaratu zen.

Rindler irakasle bisitaria izan zen ere Vienako Unibertsitatean 1975 eta 1987an, eta Churchill College-en , Cambridgeko Unibertsitatean, 1990an.

1982an Oxford University Press-ek “Introduction to Special Relativity” argitaratu zuen, bigarren edizioa 1991an zelarik. Kritiko batek adierazi zuen, beste liburu batzuk sarrera eta ulermen intuitibo hobe bat ematen zutela, baina esan zuen: “erreferentzia erabilgarria izan daiteke erlatibitate bereziaren aplikazio gehienentzat: zinematika, optika, partikulen mekanika, elektromagnetismoa eta inguru jarraituen mekanika”.[3]

1984an Roger Penrose eta Rindlerrek “Spinors and Spacetime”, 1.go liburukia argitaratu zuten, “Bi-espinoreen kalkulua eta eremu erlatibistak”. 2001ean Oxford University Press-ek, bere “Relativity: Special, General and Cosmological” argitaratu zuen, eta bigarren edizio bat 2006an. Kritiko batek, azken honi buruz esan zuen: “Bere idazkera dotorea da, eta aldi berean trinkoa eta logikoki zehatza”. Zirrara egin zion “Zulo beltzen barneko egituraren eztabaida, lehendabizi Schwarzschild-en koordenatuekin aztertuz eta gero Kruskal-Sxekeresen koordenatuen maisu tratamendu batekin”.[4]

Wolfgang Rindler 2019ko otsailaren 8an hil zen 94 urterekin.

Lana[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Rindlerren koordenatuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Rindlerrek fisika erlatibistan koordenatu sistema berri bat barneratu zuen. Rindlerren koordenatuak, Minkowskiren espazio-denbora laua adierazten duten koordenatu sistema garrantzitsu eta erabilgarriak dira. Koordenatu sistema honek, uniformeki azeleratutako erreferentzia-sistema bat adierazten du Minkowskiren espazio-denbora lauan. Erlatibitate berezian, azeleratutako partikula batek Mugimendu hiberbolikoa dauka, eta partikula bakoitzerako, Rindlerren sistema bat aukeratu ahal da non partikula hori pausagunean dagoen.

Koordenatuen ezaugarriak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Rindlerren koordenatu sistema lortzeko, koordenatu sistema kartesiarrretik abiatzen da[5]:

Orain koordenatu aldaketa hau egiten da:

non , eta aldaketa hauen alderantzizkoak kalkulatuz:

Deribatuz eta Minkowsikiren metrikan sartuz, Minkowskiren lerro-elementua horrela geldituko da:

Artikuluak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Rindlerrek artikulu asko argitaratu zituen American Journal of Physics-en (AJP):

  • Rindler, W.; Sciama, D. W. (1961). "Radiation Pressure on a Rapidly Moving Surface". American Journal of Physics. 29 (9). American Association of Physics Teachers (AAPT): 643.
  • Penrose, R.; Rindler, W. (1965). "Energy Conservation as the Basis of Relativistic Mechanics. I". American Journal of Physics. 33 (1). American Association of Physics Teachers (AAPT): 55–59.
  • Ehlers, J.; Rindler, W.; Penrose, R. (1965). "Energy Conservation as the Basis of Relativistic Mechanics. II". American Journal of Physics. 33 (12). American Association of Physics Teachers (AAPT): 995–997.
  • Rindler, W. (1966). "What are Spinors?". American Journal of Physics. 34 (10). American Association of Physics Teachers (AAPT): 937–942.
  • Rindler, W. (1966). "Kruskal Space and the Uniformly Accelerated Frame". American Journal of Physics. 34 (12). American Association of Physics Teachers (AAPT): 1174–1178.
  • Rindler, W. (1967). "World's Fastest Way to Get the Relativistic Time-Dilation Formula". American Journal of Physics. 35 (12). American Association of Physics Teachers (AAPT): 1165.
  • Rindler, W. (1968). "Counterexample to the Lenz-Schiff Argument". American Journal of Physics. 36 (6). American Association of Physics Teachers (AAPT): 540–544.
  • Rindler, W. (1969). "Counterexample to the Tangherlini Argument". American Journal of Physics. 37 (1). American Association of Physics Teachers (AAPT): 72–73.
  • Rindler, W. (1970). "Einstein's Priority in Recognizing Time Dilation Physically". American Journal of Physics. 38 (9). American Association of Physics Teachers (AAPT): 1111–1115.
  • Rindler, Wolfgang; Denur, Jack (1988). "A simple relativistic paradox about electrostatic energy". American Journal of Physics. 56 (9). American Association of Physics Teachers (AAPT): 795.
  • Rindler, Wolfgang (1989). "Relativity and electromagnetism: The force on a magnetic monopole". American Journal of Physics. 57 (11). American Association of Physics Teachers (AAPT): 993–994.
  • Rindler, Wolfgang (1994). "General relativity before special relativity: An unconventional overview of relativity theory". American Journal of Physics. 62 (10). American Association of Physics Teachers (AAPT): 887–893.
  • Rindler, Wolfgang (2009). "Gödel, Einstein, Mach, Gamow, and Lanczos: Gödel's remarkable excursion into cosmology". American Journal of Physics. 77 (6). American Association of Physics Teachers (AAPT): 498–510.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. (Ingelesez) «Wolfgang Rindler» profiles.utdallas.edu (Noiz kontsultatua: 2024-05-11).
  2. (Ingelesez) «UT Dallas Remembers Founding Faculty Member Wolfgang Rindler» News Center (Noiz kontsultatua: 2024-05-11).
  3. Rindler, Wolfgang; Hoffman, Lyle. (1984-03-01). «Introduction to Special Relativity» American Journal of Physics 52 (3): 285–285.  doi:10.1119/1.13719. ISSN 0002-9505. (Noiz kontsultatua: 2024-05-11).
  4. Rindler, Wolfgang; Salisbury, Donald. (2003-09-11). «Relativity: Special, General, and Cosmological» American Journal of Physics 71 (10): 1085–1086.  doi:10.1119/1.1622355. ISSN 0002-9505. (Noiz kontsultatua: 2024-05-12).
  5. Tilbrook, David. (1997). «General Coordinatisations of the Flat Space—Time of Constant Proper-acceleration» Australian Journal of Physics 50 (5): 851.  doi:10.1071/p96111. ISSN 0004-9506. (Noiz kontsultatua: 2024-05-13).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]