Aleksei Nikolaievitx Tolstoi

Aleksei Nikolaievitx Tolstoi
	; Irudi gehiago
SESBeko Sobiet Goreneko kide	;
SESBeko Sobiet Goreneko kide
Bizitza
Jaiotza	Pugachyov (en) , 1882ko abenduaren 29a (juliotar egutegia)
Herrialdea	Errusiar Inperioa ; Frantzia ; Errusiako errepublika ; Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna
Heriotza	Mosku, 1945eko otsailaren 23a (62 urte)
Hobiratze lekua	Novodevitxi hilerria
Heriotza modua	berezko heriotza: minbizia
Familia
Aita	Nikolay Tolstoy
Ama	Alexandra Bostrom
Ezkontidea(k)	Natalia V. Krandievskaya (en)
Seme-alabak	ikusi Nikita A. Tolstoy (en) ; Dmitry Tolstoy (en) ;
Leinua	Tolstoy family (en)
Hezkuntza
Heziketa	San Petersburgoko Teknologiako Estatu Institutua
Hizkuntzak	errusiera
Jarduerak
Jarduerak	antzerkigilea, idazlea, poeta, eleberrigilea, haur literatura idazlea, gidoilaria, zientzia-fikzio idazlea eta politikaria
Lan nabarmenak	ikusi The Golden Key, or the Adventures of Buratino (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Stalin Prize ; Leninen Ordena ; Lanaren Bandera Gorriaren Ordena ; Ohorezko Intsigniaren ordena ; Medal "For Valiant Labour in the Great Patriotic War 1941–1945" ;
Kidetza	Zientzien Errusiar Akademia; Sobietar Batasuneko Zientzien Akademia; Sobietar Idazleen Batasuna
Mugimendua	Errealismo sozialista
Genero artistikoa	eleberri historikoa; science fiction literature (en)

Aleksei Nikolaievitx Tolstoi^[1] (errusieraz: Алексе́й Никола́евич Толсто́й; Pugatxiov, 1883ko urtarrilaren 10a^greg./1882ko abenduaren 29a^jul. - Mosku, 1945 otsailaren 23a) errusiar idazlea izan zen. Eleberriak eta ipuinak idatzi zituen, batez ere. Konde baten semea zen, eta Leon Tolstoi XIX. mendeko eleberrigilearen familiakoa. Ingeniaritza-ikasketak egin zituen San Petersburgoko Unibertsitatean. Boltxebikeen Urriko Iraultzaren garaian, Zurien aldekoa izan zen, eta Gerra Zibila amaitzean, Europako mendebaldera atzerriratu zen (1919-1923). 1923an, Errusiara itzuli, eta hantxe geratu zen. Ipuin-kontalari trebea zen eta era askotako lanak idatzi zituen, denbora pasakoak asko. Lan ezagunenak hauek dira: Detstvo Nikity (1921, Nikitaren haurtzaroa), beste bi libururekin batera bere haurtzaroko eta gaztaroko autobiografia biltzen duena; Siostry (1920-1921, Ahizpak), Vosemnadtsaty god (1927-1928, 1918. urtea), eta Khmuroie utro (1940-1941, Goiz iluna) trilogia; Piotr I (1929-1945, Petri Lehena) historia-eleberri amaitu gabea, eta Ivan Izugarria (1943) antzerkia.

Lanak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Eleberriak

Txudaki (1911)
Khromoi barin (1912)
Aelita (1923)
Pokhozhdenia Nevzorova, ili Ibikus (1924)
Giperboloid inzhenera Garina (1927)
Emigranty (1931)
Khozhdenie po mukam (hiru liburukitan):
- Siostry (1922)
- 18-i god (1928)
- Khmuroie utro (1941)
Piotr Pervy (1934)

Eleberri laburrak eta ipuinak

Staraia baxnia (1908)
Arkhip (1909)
Petuxok (Nedelia v Turgeneve) (1910)
Svatovstvo (1910)
Mixuka Nalymov (Zavolzhie) (1910)
Aktrisa (Dva druga) (1910)
Metxtatel (Aggei Korovin) (1910)
Neverny xag (Povest o sovestlivom muzhike) (1911)
Kharitonovskoie zoloto (1911)
Prikliutxenia Rasstiogina (1913)
Liubov (1916)
Prekrasnaia dama (1916)
Obyknovenny txelovek (1917)
Den Petra (1918)
Prostaia duxa (1919)
Txetyre veka (1920)
V Parizhe (1921)
Graf Kaliostro (1921)
Detstvo Nikity (1922)
Povest Smutnogo vremeni (1922)
Sem dnei, v kotorye byl ograblen mir (Soiuz piati) (1924)
Txornaia piatnitsa (1924)
Golubye goroda (1925)
Vasili Sutxkov (1927)
Byvaly txelovek (1927)
Velikosvetskie bandity (1927)
Moroznaia notx (1928)
Gadiuka (1928)
Khleb (Oborona Tsaritsyna) (1937)
Ivan Grozny (Oriol i orlitsa, 1942; Trudnye gody, 1943)
Russki kharakter (1944)
Strannaia istoria (1944)
Drevni put
Na ostrove Khalki
Rukopis, naidennaia pod krovatiu
V snegakh
Mirazh
Ubistvo Antuana Rivo
Na rybnoi lovle

Haurrentzako ipuinak

Zolotoi kliutxik, ili Prikliutxenia Buratino (1936)
Rusalotxi skazki
- Polevik (1909)
- Khoziain (1909)
- Rusalka (Neugomonnoie serdse) (1910)
- Ivan da Maria (1910)
- Vedmak (1910)
- Vodianoi (1910)
- Kikimora (1910)
- Diki kur (1910)
- Ivan-tsarevitx i Alaia-Alitsa (1910)
- Solomenny zhenikh (1910)
- Strannik i zmei (1910)
- Prokliataia desiatina (1910)
- Zveriny tsar (1910)
- Sinitsa (1918)
Sorotxi skazki
- Soroka (1909)
- Myxka (1909)
- Koziol (1909)
- Jozh (Jozh-bogatyr) (1909)
- Zaiats (1909)
- Mudrets (1909)
- Verbliud (1909)
- Gorxok (Malenki felieton) (1909)
- Kartina (1909)
- Lisa (1910)
- Kot Vaska (1910)
- Sova i kot (1910)
- Gusak (1910)
- Ratxia svadba (1910)
- Portotxki (1910)
- Muravei (1910)
- Petuxki (1910)
- Merin (1910)
- Kuriny bog (1910)
- Maxa i myxki (1910)
- Rys, muzhik i medved (1910)
- Velikan (1910)
- Mixka i lexi (1910)
- Baxkirii (1910)
- Serebrianaia dudotxka (1910)
- Smirny muzh (1910)
- Bogatyr Sidor (1910)

Polkan (1909)
Topor (1909)
Vorobei (1911)
Zhar-ptitsa (1911)
Prozhorlivy baxmak (1911)
Snezhny dom (1911)
Fofka (1918)
Kot smetanny rot (1924)
Kak ni v txiom ne byvalo (1925)
Rasskaz o kapitane Gatterase, o Mite Strelnikove, o khuligane Vaske Taburetkine i o zlom kote Khame (1928)

Antzezlanak

Putexestvie na Severny polius (1900)
O jezhe, ili Nakazannoie liubopytstvo (1900eko hamarkada)
Diavolski maskarad, ili Kovarstvo Apollona (1900eko hamarkada)
Mukha v kofeie (Spletni, kotorye kontxaiutsia plokho) (1900eko hamarkada)
Duel (1900eko hamarkada)
Opasny put, ili Gekata (1900eko hamarkada)
Spasatelny krug estetizmu (1900eko hamarkada)
Dotx kolduna i zakoldovanny korolevitx (1908)
Netxaiannaia udatxa (1911)
Den Riapolovskogo (1912)
Nasilniki (Lentiai) (1912)
Molodoi pisatel (1913)
Kukuxkiny sliozy (1913)
Den bitvy (1914)
Netxistaia sila (1916)
Kasatka (1916)
Raketa (1916)
Mrakobesy (Gorki tsvet, Akila) (1917-1940)
Liubov – kniga zolotaia (1918)
Smert Dantona (1919)
Bunt maxin (1924)
Zagovor imperatritsy (P. Stxiogolevekin batera, 1925)
Azef (P. Stxiogolevekin batera, 1925)
Polina Gebl (P. Stxiogolevekin batera, 1925)
Txudesa v rexete (1926)
Na dybe (1929)
Eto budet (P. Sukhotinekin batera, 1931)
Orango (A. Startxakovekin batera, 1932)
Patent № 117 (A. Startxakovekin batera, 1933)
Piotr I (1935-1938)
Put k pobede (1938)
Txortov most (1938)
Zolotoi kliutxik (1938)
Fiurer (1941)
Ivan Grozny
- Oriol i orlitsa (1942)
- Trudnye gody (1943)

Zinema[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Khromoi barin: 1915ean estreinatutako filma.
Khromoi barin: 1920an estreinatutako filma.
Aelita: 1924an Jakov Protazanovek zuzendu eta Julia Solntseva, Igor Ilinski eta Nikolai Tsereteli aktoreek antzeztutako filma.
Khromoi barin: 1928an Konstantin Eggertek zuzendu eta Konstantin Eggert, Vera Mailnovskaia eta Mikhail Klimov aktoreek antzeztutako filma.
Piotr Pervy: 1937tik 1938ra Vladimir Petrovek zuzendu eta Nikolai Simonov, Nikolai Txerkasov eta Alla Tarasova aktoreek antzeztutako filma.
Zolotoi kliutxik: 1939an Aleksandr Ptuxkok zuzendu eta Aleksandr Stxagin, Sergei Martinson eta Olga Xaganova-Obraztsova aktoreek antzeztutako filma.
Khozhdenie po mukam: 1957tik 1959ra Grigori Roxalek zuzendu eta Rufina Nifontova, Nina Veselovskaia, Vadim Medvedev eta Nikolai Gritsenko aktoreek antzeztutako filma.
Prikliutxenia Buratino: 1958an Ivan Ivanov-Vano eta Dmitri Babitxenkok zuzendutako marrazki biziduna.
Giperboloid inzhenera Garina: 1965ean Aleksandr Ginzburgek zuzendu eta Jevgeni Jevstigneiev, Vsevolod Safonov eta Mikhail Astangov aktoreek antzeztutako filma.
Gadiuka: 1965ean Viktor Ivtxenkok zuzendu eta Ninel Myxkova, Boris Zaidenberg eta Aleksandr Movtxan aktoreek antzeztutako filma.
Krakh inzhenera Garina: 1973an Leonid Kvinikhidzek zuzendu eta Oleg Borisov, Nonna Terentieva eta Aleksandr Beliavski aktoreek antzeztutako filma.
Prikliutxenia Buratino: 1975ean Leonid Netxaievek zuzendu eta Dmitri Iosifov, Tatiana Protsenko eta Roman Stolkarts aktoreek antzeztutako filma.
Khozhdenie po mukam: 1977an Vasili Ordynskik zuzendu eta Juri Solomin, Irina Alfiorova eta Svetlana Penkina aktoreek antzeztutako telesaila.
Junost Petra: 1980an Sergei Gerasimovek zuzendu eta Dmitri Zolotukhin, Tamara Makarova eta Aleksei Jemelianov aktoreek antzeztutako filma.
V natxale slavnykh del: 1980an Sergei Gerasimovek zuzendu eta Dmitri Zolotukhin, Tamara Makarova eta Natalia Bondartxuk aktoreek antzeztutako filma.
Pokhozhdenia grafa Nevzorova: 1982an Aleksandr Pankratov-Txornyk zuzendu eta Lev Borisov, Piotr Stxerbakov eta Vladimir Samoilov aktoreek antzeztutako filma.
Formula liubvi: 1984an Mark Zakharovek zuzendu eta Nodar Mgaloblixvili, Jelena Valiuxkina eta Aleksandr Mikhailov aktoreek antzeztutako filma.
Prodelki v starinnom dukhe: 1986an Aleksandr Pankratovek zuzendu eta Daria Mikhailova, Vladimir Samoilov eta Nikolai Trofimov aktoreek antzeztutako filma.
Sapozhnik i Rusalka: 1989an Valeri Ugarovek zuzendutako marrazki biziduna.
Detstvo Nikity: 1992ean estreinatutako filma.
Piękna nieznajoma: 1992an Jerzy Hoffmanek zuzendu eta Grażyna Szapołowska, Wojciech Malajkat eta Beata Tyszkiewicz aktoreek antzeztutako filma.
Mily drug davno zabytykh let: 1996an Samson Samsonovek zuzendu eta Aleksandr Mikhailov, Anna Tikhonova eta Viatxeslav Tikhonov aktoreek antzeztutako filma.
Noveixie prikliutxenia Buratino: 1997an Din Makhamatdinovek zuzendu eta Kristina Orbakaitė, Nataxa Koroliova eta Aleksandr Kalianov aktoreek antzeztutako filma.
Zheltukhin: 2002an estreinatutako marrazki biziduna.
Khozhdenie po mukam: 2017an Konstantin Khudiakovek zuzendu eta Anna Txipovskaia, Julia Snigir eta Leonid Bitxevin aktoreek antzeztutako telesaila.

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Aleksei Nikolaievitx Tolstoi

↑ 156. Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema. Gasteiz: Euskaltzaindia (argitaratze data: 2009-02-27) (Noiz kontsultatua: 2024-05-13).

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q192279
Multimedia: Aleksey Nikolayevich Tolstoy / Q192279

[1] 156. Alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema. Gasteiz: Euskaltzaindia (argitaratze data: 2009-02-27) (Noiz kontsultatua: 2024-05-13).

[1]