Avellino erupzioa

Avellino erupzioa
	Errautsetan utzitako oinatzak
Sumendia	Vesuvio
Data	K. o. 1995±10
Erupzio-mota	Ultra-pliniarra
Kokapena	Campaniar sumendi-arkua, Italia; 40°49′N 14°26′E / 40.817°N 14.433°E
VEI	6
Ondorioak	Brontze Aroko eskualdeko kokaleku asko suntsitu zituen

Avellino erupzioa K.a. 2. milurtekoan Vesuviok izandako erupzio bolkanikoa izan zen. Bere VEI 6tan estimatzen dute. Karbono-14 bidezko datazioaren bidez, zenbait data proposatu dituzte: k.a. 1995 (± 10 urte)^[1] k.a. 1660 (± 43 urte), orduan k.a. 1620ko hamarkadan izan ziren gertaera klimatikoen balizko hautagaia izan zelarik^[2] (beste hautagaietako bat erupzio minoikoa da). Avellinon topaturiko pumita-metakinen (italieraz: Pomici di Avellino) iturria da.

Dirudienez, Avellino erupzioarena egungo kraterretik 2 km mendebaldera zegoen, eta erupzioak Brontze Aroko hainbat kokaleku suntsitu zituen.

2001eko maiatzean, Nolatik gertu, arkeologo italiarrek kokaleku haietako baten aztarnak aurkitu zituzten. Txabolak, zeramikak, abereak eta animalien eta pertsonen oinatz-arrastoak argitara atera zituzten, baita eskeletoak ere. Bertakoek ziztu bizian alde egin zuten herrietatik, apar harri eta errautsean lurperatzen utziz, gero Ponpeia eta Herkulano kontserbatzea ahalbidetu zuen modu berean..^[3]^[4]

Erupzioa 79koa (VEI 5) eta 1631koa (VEI 4) baino handiagoa izan zen, depositu piroklastikoen olatuekin, irekiduraren ipar-mendebaldean banatuak, olatuak handik 15 kilometrotara mugitu ziren, eta orain Napoli dagoen eremu osora iritsi ziren.^[5]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

↑ Sevink, Jan; van Bergen, Manfred J.; van der Plicht, Johannes; Feiken, Hendrik; Anastasia, Carmela; Huizinga, Annika. (2011). «Robust date for the Bronze Age Avellino eruption (Somma-Vesuvius): 3945 ± 10 calBP (1995 ± 10 calBC)» Quaternary Science Reviews 30 (9–10): 1035–1046. doi:10.1016/j.quascirev.2011.02.001. Bibcode: 2011QSRv...30.1035S..
↑ J. S. Vogel et al.. (1990). «Vesuvius/Avellino, one possible source of seventeenth century BC climatic disturbances» Nature 344 ISSN 10.1038/344534a0..
↑ (Ingelesez) Albore Livadie, Claude. An ancient Bronze Age village (3500 bp) destroyed by the pumice eruption in Avellino (Nola-Campania). .
↑ (Ingelesez) Vesuvius' Next Eruption May Put Metro Naples at Risk - Lesson from Katrina is need to focus on "maximum probable hazard". State University of New York.
↑ (Ingelesez) Osservatorio Vesuviano. (2006). Pomici di Avellino eruption. .

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak: Q4828024

Artikulu hau Italiako historiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

[1] Sevink, Jan; van Bergen, Manfred J.; van der Plicht, Johannes; Feiken, Hendrik; Anastasia, Carmela; Huizinga, Annika. (2011). «Robust date for the Bronze Age Avellino eruption (Somma-Vesuvius): 3945 ± 10 calBP (1995 ± 10 calBC)» Quaternary Science Reviews 30 (9–10): 1035–1046. doi:10.1016/j.quascirev.2011.02.001. Bibcode: 2011QSRv...30.1035S..

[2] J. S. Vogel et al.. (1990). «Vesuvius/Avellino, one possible source of seventeenth century BC climatic disturbances» Nature 344 ISSN 10.1038/344534a0..

[3] (Ingelesez) Albore Livadie, Claude. An ancient Bronze Age village (3500 bp) destroyed by the pumice eruption in Avellino (Nola-Campania). .

[4] (Ingelesez) Vesuvius' Next Eruption May Put Metro Naples at Risk - Lesson from Katrina is need to focus on "maximum probable hazard". State University of New York.

[5] (Ingelesez) Osservatorio Vesuviano. (2006). Pomici di Avellino eruption. .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]