Maria Koepcke

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Maria Koepcke
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMaria Emilia Anna von Mikulicz-Radecki
JaiotzaLeipzig, 1924ko maiatzaren 15a
Herrialdea Alemania
HeriotzaPeru, 1971ko abenduaren 24a (47 urte)
Familia
AitaFelix von Mikulicz-Radecki
Ezkontidea(k)Hans-Wilhelm Koepcke (en) Itzuli
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaNational University of San Marcos (en) Itzuli
Kielgo Unibertsitatea 1949) : zoologia
Hizkuntzakgaztelania
Jarduerak
Jarduerakornitologoa eta botanikaria
Lantokia(k)Lima
Enplegatzailea(k)Museum of Natural History, Lima (en) Itzuli

Maria Koepcke (Leipzig, Alemania, 1924ko maiatzaren 15a - Amazonia, Peru, 1971ko abenduaren 25a) ornitologo, marrazkilari, bildumagile, bidaiari eta argazkilari alemaniarra izan zen. Oso autoritate errespetatua zen Hego Amerikako ornitologian, eta gaur egun ere erreferentzia egiten zaio bere lanari. Bere ahaleginagatik, Peruko lau hegazti espezieren eta, senarrarekin batera, Peruko saurio espezie baten izen zientifikoetan gogoratzen da.[1]

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Lehen urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koepcke, jaiotza-izena Maria Emilie Anna von Mikulicz-Radecki zuena, 1924ko maiatzaren 15ean jaio zen Leipzigen, Alemanian.[2] Felix von Mikulicz-Radecki Ginekologiako unibertsitate-maisuaren eta Käthe Finzenhangenen alaba zen.[3] Bere aita poloniar nobleziaren ondorengoa zen. Koepckek Europako unibertsitate onenetan ikasi zuen, eta 1949an Zoologian doktoratu zen Kieleko Unibertsitatean. Ikasle bikaina izan zen.[1]

Hurrengo urtean, hogeita sei urte zituela, Perura joan zen, eta han lan egiten zuen bere senarra izango zen Hans-Wilhelm Koepckek, zoologoa bera ere, Limako Historia Naturalaren Museoan. Hark eskatu zion bere ezagutza zientifiko guztiak «herrialde zoragarri batean» aplikatzeko aukera izango zuen lekura joateko.[1]

Mirafloresen bizi ziren, Limako auzo batean, eta Casa Humboldt, bisitarien zentroa, kudeatzen zuten 1967an itxi zuten arte.[4] Koepcketarren alaba bakarra, Juliane Margaret Beate Koepcke, Liman jaio zen 1954an.[5]

Heriotza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Koepcke 1971ko abenduaren 24an hil zen, Lansako 508 hegaldiaren hegazkin-istripuan, Peruko oihanean, Limatik Pucallpara zihoala, Hans-Wilhelmekin oporrak igarotzeko asmoz.[6] Hegazkinak ekaitz latza aurkitu zuen, tximista batek jo zuen eta eztanda egin zuen. Juliane Koepcke hamazazpi urteko alaba izan zen, mirariz, bizirik atera zen bakarra. Amazoniako oihanean erori zen, besaulkian harrapatuta. Libratzea lortu zuen eta, zaurituta, Juliane hamar egunez oinez ibiltzeko gai izan zen laguntza aurkitu baino lehen. Bere aitarekin Alemaniara itzuli zen, eta han errekuperatu, ikasten jarraitu eta Zoologian aditu egin zen.[5]

Hil zenean, Koepcke Limako San Markos Unibertsitate Nazionalari lotutako historia naturalaren museo bateko departamentuko buru zen eta Alemaniako Ornitologoen Elkarteko kidea zen.[2]

Ordezkaria eta irakaslea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maria Koepcke Peruren ordezkari nagusia izan zen munduko hainbat ekitaldi ornitologikotan. 1948an San Markoseko Unibertsitate Nazional Nagusiko Ekologia eta Hidrobiologia Eskola Akademikoa sortu zuen eta Biologiako Eskola Akademiko Profesionaleko irakaslea izan zen unibertsitate berean 1950etik 1971ra.[7]

Legatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Senarrarekin batera, Natur Museoan lan egin zuen eta ornitologian espezializatu zen, Peru hegazti espezieen kopuruan bigarren herrialdea baita, munduan dauden 8500 espezietatik 1800ekin.[8] Espedizio ugari egin zituen eskualdean zehar.[9] 1500 ale baino gehiago bildu zituen eskualdean, 14 taxon deskribatuz 1954 eta 1971 artean.

Deskribatu zituen espezie berriak Zaratornis stresemanni, Synallaxis zimmeri eta Asthenes cactorum ziren. Berak ilustratu zituen bere paper asko. Zenbait espeziek ere haren izena jaso zuten.

Argitalpenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bere lehen argitalpenak izenburu hau izan zuen: Las aves del departamento de Lima, non bere ilustrazio eta argazki propioak sartu zituen. Ondoren, Peru osora bidaiatu zuten, eta, horri esker, alemanez, ingelesez eta espainolez Peruko hegaztiei buruzko hogeita bi lan eta Peruko faunari eta ingurumenari buruzko hamaika lan argitaratu zituzten. Lan horiei esker, nazioarteko ospea lortu zuten.

Bere lanean honako argitalpen hauek nabarmentzen dira:

  • Koepcke, M. (1954). «Zaratornis stresemanni, nov. gen. nov. spec., un cotíngido nuevo del Perú». Publicaciones del Museo de Historia Natural "Javier Prado" (alemanez, titulua gaztelaniaz) (Lima, Perú: Universidad Nacional Mayor de San Marcos). Serie A. Zoología. 16: 1–8. ISSN 0375-0515.
  • Koepcke, M. (1957). «Una nueva especie de Synallaxis (Furnariidae, Aves) de las vertientes occidentales Andinas del Perú central». Publicaciones del Museo de Historia Natural "Javier Prado" (alemanez, titulua gaztelaniaz) (Lima, Perú: Universidad Nacional Mayor de San Marcos). Serie A. Zoología. 18: 1–8. ISSN 0375-0515.
  • Koepcke, M. (1959). «Ein neuer Asthenes (Aves, Furnariidae) von der Küste und dem westlichen Andenabhang Südperus». Beitrage zur Neotropischen Fauna (alemanez). 1(3): 243–248. ISSN 0005-8130. doi:10.1080/01650525909380616.
  • El gorrión europeo en el Perú
  • Aves marcadas con anillo
  • Peruko Andeetako zeharkako ebaketa, hegaztiei erreferentzia berezia eginez: kostaldea, mendebaldeko isurialdeak eta Andeetako eskualde garaia.

Peruko Nekazaritza Ministerioaren Ehiza eta Arrantza Aldizkarian kolaboratu zuen "Aves de la Selva Peruana" ko talde ekologikoei buruzko argitalpenekin.[7]

Ikus gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ a b c (Gaztelaniaz) Stadler, Marta Macho. (2023-05-02). «Maria Koepcke, la gran ornitóloga de la "jungla"» Mujeres con ciencia (Noiz kontsultatua: 2024-05-15).
  2. ↑ a b Rea, Amadeo M. & Kostritsky, B. León. (1973). "Obituary: Maria Emilie Anna von Mikulicz-Radecki Koepcke". Auk. 90 (3): 735–736.
  3. ↑ Niethammer, G. (1974). "Maria Koepcke geb. Mikulicz-Radecki".. Journal of Ornithology (in German). 115: 91–92..
  4. ↑ Vuilleumier, François. (1995). "Five Great Neotropical Ornithologists: An Appreciation of Eugene Eisenmann, Maria Koepcke, Claës Olrog, Rodulfo Philippi, and Helmut Sick". Ornitología Neotropical. 6 (2): 97–111..
  5. ↑ a b (Ingelesez) «Sole survivor: the woman who fell to earth» The Telegraph 2012-03-22 (Noiz kontsultatua: 2024-05-17).
  6. ↑ (Ingelesez) «Juliane Koepcke: How I survived a plane crash» BBC News 2012-03-22 (Noiz kontsultatua: 2024-05-17).
  7. ↑ a b «Conservación Internacional - Perú - Programas - Becas - Maria Koepcke» web.archive.org 2008-04-05 (Noiz kontsultatua: 2024-05-17).
  8. ↑ «Diversidad de especies» web.archive.org 2016-09-30 (Noiz kontsultatua: 2024-05-16).
  9. ↑ Servat, Grace; Franke, Irma; Terborgh, John. (2012). "Maria Koepcke and her contribution to Peru and Neotropical ornithology". Ornitologia Neotropical.. Ornitologia Neotropical. 23: 399–404..

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Koepcke, H. W 1982. Erläuterung der Beobachtungs- und Sammlernummern zu den in den Jahren 1949 bis 1974 in Peru duchgeführten biologischen Studien von Hans-Wilhelm Koepcke und Maria Koepcke ("Hans-Wilhelm Koepckek eta Maria Koepckek 1949tik 1974ra Perun egindako azterketa biologikoen behaketa- eta bilketa-zenbakien azalpena"). Hanburgo.
  • Niethammer, G. 1974. Maria Koepcke geb. Mikulicz-Radecki. J. für Ornithologie 115(1): 91-102. doi  10.1007/BF01647319 10.1007/BF01647319.
  • Rea, Amadeo M & B León Kostritsky. 1973. Obituary: María Emilie Anna von Mikulicz-Radecki Koepcke. Auk 90(3): 735-736. PDF testua
  • Vuilleumier, François. 1995. Five Great Neotropical Ornithologists: An Appreciation of Eugene Eisenmann, Maria Koepcke, Claës Olrogs, Rodulfo Philippi, eta Helmut Sick. Ornitologia neotropikala 6(2): 97-111. PDF testua
  • Maria Koepke-ren biografia pertsonal eta profesional zehatza kontsulta daiteke San Markosko Unibertsitate Nazional Nagusiko Historia Naturaleko Museoko Irma Franke doktorearen blogean, zortzi artikulu hauetan banatuta (2016ko irailaren 20an kontsultatuak):
    • Maria Koepcke, Peruko Ornitologiako Dama Handia I Niñez-1951: Lehen urteak Perun. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2015eko abuztuaren 9a. [1]
    • Maria Koepcke (1924-1971) II. 1952a: Hondartzetatik Mendebaldeko isurialdeetara eta bertako basoetara. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2015eko abuztuaren 16a. [2]
    • Maria Koepcke (1924-1971) III. Adolf Gerakinen eragina Koepcke senar-emazteen azterketa ekologikoetan. [3]
    • Maria Koepcke (1924-1971) IV. 1953-1954: Mendebaldeko isurialdeen basoak. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2015eko irailaren 6a. [4]
    • Maria Koepcke (1924-1971) V. 1955-1957: Peruko ekialderantz. Humboldt etxea. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2015eko irailaren 11. [5]
    • Maria Koepcke (1924-1971) VI. 1958-1961: Kosta, mendilerroa, oihan garaia eta oihan baxua. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2016ko urtarrilaren 8a. [6]
    • Maria Koepcke (1924-1971) VII. 1962-1968: Limako saileko hegaztiak. Panguanara eramatea. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2016ko urtarrilaren 22a. [7]
    • María Koepcke (1924-1971) VIII. 1969-1971: Panguanan. LANSA 508 hegaldia. Hegaztien, Ekologiaren eta Ingurumenaren bloga. 2016ko maiatzaren 22a. [8]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Wikispezieetan bada informazioa gehiago, gai hau dela eta: Maria Koepcke
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Koepcke&oldid=9796915"(e)tik eskuratuta