Matilde Montoya

Matilde Montoya
	;
Bizitza
Jaiotza	Mexiko Hiria, 1857ko martxoaren 14a
Herrialdea	Mexiko Hiria
Heriotza	Mexikoko estatua, 1938ko urtarrilaren 26a (80 urte)
Hezkuntza
Heziketa	Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa 1887 (en)
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	obstetra

Matilde Petra Montoya Lafragua (Mexiko Hiria, 1859ko martxoaren 14a - ib., 1939ko urtarrilaren 26a) emagina eta doktore gradu akademikoa lortu zuen lehengo emakumea izan zen, eta bere doktoratua lortu zuen 1887an.

BIOGRAFIA[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Matilde Montoya Soledad Lafragua-ren eta José María Montoya-ren arteko ezkontzaren bigarren alaba izan zen; hala ere, hezi zen alaba bakar bezala, bere arrebaren heriotzaren ondoren. Oso adin goiztiarretik, Matilde ikasketeei buruzko interesa adierazten hasi zen, laguntzaren eta bere amak eman zizkion irakaskuntzei esker. Montoya-k 12 urteekin bere Eskola-Heziketa amaitu zuen, Goiko Heziketara sartzeko gazteegia izanez. Bere familiak ginekologia eta obstetrizia ikastera bultzatu zuen (bere amaren influentziagatik batez ere). Bere aitaren heriotzaren ondoren, Matilde izena eman zuen obstetrizia-karreran eta emagintzan. Medikuntza-Nazcaio-Eskolaren, bere praktikak San Andrés-en Ospitalean egin zituen. Geroago karrera hori uztera behartuta ikusi zen, bere faliaren egoera ekonomikoagatik.

16 urteko adinean, Montoya-k emagin-titulua jaso zuen; Puebla-ko 18 urteko adinerantz lanbide honetako parte|leku handian jardunez. Lan egin zuen, bere hasieretan, Luis Muñoz eta Manuel Soriano Algunos doktoreen babesaren azpian kirurgiako laguntzea bezala medikuek bere aurkakoko kanpaina bat egin zuten, hura "masona-etako eta protestanteko" kalifikatzerakoan. Puebla-n, Medikuntza-Eskolarako bere izen-ematea eskatu zuen, bere ibilbide profesionaleko tesia aurkeztu zuen eta konplitu zuen Kimika-materiak akreditatzeko baldintzarekin, Fisikarekin, Zoologiarekin eta Botanikarekin, onarpen-azterketa gainditu zuen.

Matilde Montoya-k bere amarekin itzultzea erabaki zuen Mexiko Hiria, azkenik eta bigarren aldiz eskatu zuen Medikuntza-Nazio-Eskolarako bere izen-ematea tokian, eta 1882an onartu zuen orduan 24 urteetako zuzendaria, Francisco Ortega doktorea. Erabaki hau kritikez eta pertsona anizkunen aldetik desadostasunez beteta egon zen; Matilde-ren alde agertzen zirenei deitu zieten "montoyos-ak". Ezbehar-kantitate handia aurkeztu zuten Medikuntza-Fakultateko bere ikerketan zehar; bezala le-a revalidacen-a latin materia, matematikoak, erro greziarrak, frantsesa eta geografia eta haiek egoitza Prestatze-Nazio-Eskolako San Ildefonso-ren Ikastetxean egitea baimen zezaten. Laguntzara jo behar izan zuen orduan Porfirio Díaz lehendakaria. Bere Mexikoko Medikuntza Fakultatearen doktoregoa jaso zuen 1887an. Gero kirurgiako eta obstetriziako medikua deklaratu zen.

Ondarea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Matilde Montoya lehen mexikar medikoa hartzen da. 1925ean, hark eta Aurora Uribe-k Mediku Mexikarreko Elkartea sortu zuten. Montoya-k lortu zuen terminoa emaginik ez zedin erabil erdeinuzko eran. Honengatik hain zuzen da emakume bibaka ari izanenetako eta garai honetan gehiago hitz egiten zenetako bateko bat izan zela.

Artikulu hau Mexikoko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.

Datuak: Q4794047