Oltzeko jauregia
| Oltzeko jauregia | |
|---|---|
 Monumentu historikoa | |
 | |
| Kokapena | |
| Herrialdea |  Euskal Herria |
| Lurraldea |  Nafarroa Beherea |
| Eskualdea | Arberoa |
| Udalerria | Iholdi |
| Koordenatuak | 43°16′17″N 1°11′04″W / 43.271448°N 1.184506°W |
 | |
| Ondarea | |
| Mérimée ID | PA64000054 eta IA64000765 |
Oltzeko jauregia, izen bereko auzoan, Iholdin (Nafarroa Beherea), kokaturiko jauregia da.
Joan Oltze prelatuaren etxebizitza noblea izan zen berau. Jatorriz XVI. mendekoa, 1664. urtean birmoldarazi zuen Joan Oltzekoak, familia-jauregiaren aztarnen gainean. Baionako apezpiku izan zen honek ezkondu zituen Frantziako Luis XIV.a eta Maria Teresa Austriakoa espainiar infanta.
Gaztelua lauki‑formako eraikina da eta lauki‑formako bi dorre ditu ertzetan. Dekorazio aberatsa du barruan, XVII. mendeko iztuku, frantses-eran eginiko sabai, tximinia ikusgarri, garaiko altzari, kapera eta erretaula, eskailera handia eta kupula dituelarik.
2005eko martxoaren 1etik monumentu historiko izendapena du.[1]
Oltzatarrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Oltza izena 1209. urtean agertzen da lehendabiziko aldiz, Gaston IV.a Biarnokoaren akta batean. «Olso» idazten zen garai hartan, eta Joan apezpikua izan zen abizena frantsestu zuen lehena XVII. mendean.[2]
Apezpiku euskaldun bat Baionan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Joan Oltza izendatu zuten Boloniako apezpiku 1632an, eta haren osaba Mgr. Etxautzek, Tourseko apezpikuak, sagaratu zuen. 1643an, Agdeko apezpiku izateko hautatu zuten, baina trukea egin zuen Baionako Mrg. Fouquetekin, nahiz eta elizbarruti hori bestea bezain aberatsa ez izan: Compaigneren hitzetan, «bere herrialdeak zituen interes pertsonalak gutxiestera eraman zuen, eta bere aberkideen desioetara makurtu zen, haiek artzain gisa jarduteko eskatzen baitzioten behin eta berriz».
Sabel Xuritarren eta Sabel Gorritarren arteko gerra‑garaia zen; batetik Urtubi, eta bestetik, Chourio eta Senpere. Oltzaren apezpikutzak iraun bitartean gertatu zen gertakari nagusiena Donibane Lohizuneko elizan Frantziako Luis XIV.a Maria Teresarekin, Espainiako Infantarekin, ezkontzea izan zen. Sinodo bat bildu zuen, eta euskaraz argitaratu zituen sinodoaren estatutuak eta liburu bat; euskarazko liburuak Pregarioak izena zuen, eta liburuaren xedea apaizei sermoiak idazten laguntzea zen. Oltza arrebaren etxean hil zen, Ortzaizen, Harizmendia etxean. Oltza monsinorea izan zen Baionako azken apezpiku euskalduna, duela hiru mende baino lehenago.[2]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Mérimée, Frantziako Kultura Ministerioa. Château d'Olce. .
- ↑ a b Open Data Euskadi. 'Euskal Herria' entziklopedia enblematikoa: Arkitektura zibila I - Eusko Jaurlaritzaren datu irekiak. (Noiz kontsultatua: 2017-09-17).
 |
Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Euskal Wikiatlasa |
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q12265154