Ore (elikagaia)
| Ore (elikagaia) | |
|---|---|
| bitarteko ondasun, elikagai-ore, ekai eta janari gordin | |
 | |
| Materialak | edateko urra irina |
- Artikulu hau elikagaiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Ore (argipena)».
Orea batez ere irinez eta likido batez (ura edo esnea) eguniko nahastura trinko baina malgua da[1][2]. Askotan, koipea (gurina edo olioa) eransten zaio. Hainbat errezeten osagai nagusia da, tartean ogia, bizkotxoak, pasta eta abar. Jan ahal izateko egosi behar izaten da, labean errea, frijitu edo uretan egosia (zartagin edo plantxa batean, lurrunetan edo uretan). Legamia ere izan dezake, baina aldaera batzuek ez dute halakorik; adibidez, ogi airisak, taloak, pastak eta dumplingak. Munduan gehien erabiltzen den irina gari-irina da, baina halaber artoarena, oloarena, arrozarena, babarrunena eta sojarena. Bere erabilera mundu osoan zabalduta dago, non milaka urtetan zehar elikaduraren oinarria izan den.
Motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Pasta ezberdinak erabiltzen dira ogigintzan eta gozogintzan: filo orea, matahami orea, hostorea, ore fina, ore hautsia, pizza orea, ogi orea, petixu orea eta abar[3].
Teknikak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Orea ekoizteko erabiltzen diren teknikak ore motaren eta azken produktuaren araberakoak dira[4].
Legamiaz egindako ogiak ekoizteko teknika arrunta da: gaiak nahastu, oratu eta altxatzen uztea. Ogi-ore askok bigarren etapa bat behar izaten dute laberatu aurretik, non orea berriro oratzen den, azken forma ematen zaion eta azken aldiz altxatzen uzten den[5]. Oratzea orea lantzeko prozesua da, ore leun eta elastiko bat sortzeko bertan glutena garatuz. Prozesu hori tenperaturaren eta denboraren araberakoa da; tenperatura beroegiak edo hotzegiak izanez gero, legamia ez da garatzen, eta altxatze-denbora laburregiek edo luzeegiek eragina dute azken produktuan.
-
Oratzea -
Ogi-orea oratu ondoren baina altzatu aurretik -
Ogi-orea atxatu ondoren, 40 minutuz -
Pasta egiten pasta-makinaz
Pasta (makarroi, espageti eta antzekoak) ore lehor batekin egiten da, zeina oratzen eta forma ematen zaion, bai zabalduz (arrabolaz) edo estrusio bidez, bai eskuz luzatuz edo moldatuz (gnocchi edo dumpling-en kasuan bezala). Pasta, ekoiztu eta berehala egosi daiteke ("pasta freskoa" esaten zaio) edo lehortu, luzaroan gordetzeko egosi aurretik.
Galleta edo ogi zapalentzako orea, legamiaz altxatzen ez direnak, nahastu ondoren ez dira oratzen ezta pausatzen uzten, zuzenean forma eman eta laberatzen dira. Beste batzuk frijitu egiten dira, edo zuzenean sutan jartzen, taloak bezala.
Opil txikiak, gofreak, browniak, madalenak eta antzeko gozokiak ore erdi-likido batekin prestatu ohi dira, azken itxura emateko ontzi batera isurtzen dena. Ogi-orea ez bezala, ore horiek ez dira egonkortzen gluten-sare bat eratuz[6].
Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ «Ore». Euskaltzaindiaren Hiztegia. (Noiz kontsultatua: 2024-5-8.)
- ↑ Lur entziklopedietatik hartua.
- ↑ (Frantsesez) Pierre-Paul Zeiher eta Jean-Michel Truchelut. (2020ko iraila). La Pâtisserie de Référence. Éditions BPI, 768 or. ISBN 978-2-857-088-578..
- ↑ (Ingelesez) Rathod, Anurag. (2023-02-09). From Antiquated to Advanced: The History of Pizza Dough Rollers. (Noiz kontsultatua: 2023-02-23).
- ↑ Irma S. Rombauer; Marion Rombauer Becker; Ethan Becker. (1997). Joy of Cooking. Scribner, 738–742 or. ISBN 0684818701..
- ↑ Stanley P. Cauvain. (2012) Chapter 12: Baking. in Food Processing Handbook. 2 ed. Wiley. p. 422 ISBN 9783527324682. This reference is specifically about cake batter.
