Wikipedia, Entziklopedia askea

Angelu

Geometrian, angelua gurutzatzen diren bi lerro zuzenen arteko espazioa da. Bi lerro halako puntu batean elkartzen direnean, angelua sortzen da. Bi lerro horiei, angeluaren aldeak deitzen zaie; eta elkartzen diren puntuari, angeluaren erpina.

Angeluen zabalera neurtzeko, gradu izeneko unitate edo neurria erabiltzen da; ° ikurra erabiltzen dugu gradu hitza adierazteko.

180°ko zabalera duen angelu-garraiagailua.

Angelu-garraiagailua izeneko tresna erabiltzen da angeluak eskuz neurtzeko. Horretarako, garraiagailuaren erdigunea (duen zulotxo bat) angeluaren erpinean jarri behar da; gero, angeluaren erpina ezkerraldean badago, eskuinaldeko zatia (0° adierazten duen marra zuzena) angeluaren beheko aldearekin bat egin behar da (erpina eskuinaldean badago, alderantziz); ondoren, garragailuaren zirkuluerdian beste aldeak markatzen duen zenbakia da angeluaren gradua adierazten duena.

Angelu motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

1. Angeluen neurri edo zabaleraren arabera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Angeluak sailkatzeko modu bat da. Hain neurri edo zabalerari begiratzen badiogu, honako hauek bereizi ohi dira:

  • Angelu zuzena: 90° dituenean.
  • Angelu zorrotza: 90° baino gutxiago dituenean.
  • Angelu kamutsa: 90° eta 180° bitartekoa denean.
  • Angelu laua: 180° dituenean; hots, zirkulu erdia osatzen duenean.
  • Angelu osoa: 360° dituenean; hots, zirkulu osoa hartzen duenean.


2. Beste angelu batzuekin duten harremanaren arabera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bi angeluk elkarrekin duten erlazio edo harremanari begiratzen badiogu, honako angeluak bereiz daitezke:

  • Ondoz-ondoko angeluak: erpin berbera eta alde komun bat dutenak, baina angelu zuzen bat osatzera iritsi gabe.
  • Angelu osagarriak: haien neurriak batuta, 90° egiten dutenak. Angelu baten angelu osagarria da bien artean angelu zuzen bat osatzeko behar dena.
  • Angelu betegarriak: haien neurriak batuta, 180° egiten dutenak. Angelu baten angelu betegarria da bien artean angelu lau bat osatzeko behar dena.
  • Angelu konjugatuak hauin neurriak batuta 360° egiten dutenak.
  • Angelu kongruenteak (edo isometrikoak): neurri berdina dutenak.
  • Erpinez aurkako angeluak: angelu bateko zuzenerdiak besteko zuzenerdien luzapenak dira. Erpinez aurkako angeluak kongruenteak dira.