Akrofobia

Akrofobia
Deskribapena
Espezialitatea	Psikiatria
Arrazoia(k)	herstura
Sintoma(k)	beldurra
Identifikatzaileak

Akrofobia (antzinako grezierazko κρος-etik, akros ‘altua’, eta φόβοος-etik, fobos ‘beldurra’) edo, gaizki izendatua, bertigoa, altuerekiko beldurra da. Hainbat egoeratan esperimentatu daiteke, hala nola eskailerak jaistean, balkoi batetik begiratuta, zubiak gurutzatzen, eraikin baten leihora joz, hegazkin batera igotzean edo muturreko kirolak egiten, hala nola tirolina, jausgailua edo parapentea. Beste fobia batzuk bezala, akrofobiak ere antsietate, beldur, etsipen, estres eta urduritasun maila handiak sortzen ditu hura jasaten duten pertsonengan, eta horrek egoera horiek saihestea edo urruntzea eragiten du.

Pertsona asko deseroso samar senti daitezke leku garaietan daudenean, eta esperientzia hori ez da gizakietara mugatzen, beste ugaztun batzuek ere gogaikarri egiten baitute altuera batera iristen badira. Izan ere, uste da altuerekiko beldurra berezkoa dela, gu erortzeko eta min hartzeko beldurra adierazten baitu; hala ere, fobia bihurtzen da antsietateak maila onartezinak eta kontrolaezinak lortzen dituenean, eta horrek kalte egiten dio pertsonaren bizitzari.

Arrazoiak

Fenomeno hori azaltzeko teoria nagusiek iradokitzen dute ezen, fobia guztiak bezala, beldurra kontrolaezina bihurtu zela haurtzaro goiztiarrean gertaera traumatiko baten ondoren.

Traumak

Frogatuta dago haurtzaroko zenbait esperientzia traumatikok altuerekiko beldurra eragin dezaketela, hala nola, leku goratu batetik erortzea haurra denean, beste norbait nola erortzen den eta minez nola sentitzen den ikustea, edo, batzuetan, altuerak arriskutsuak direla entzutea. Orduan, pertsona hazi egingo da edozein leku altutatik urrundu behar duelako ustean, bere bizitzarako arriskua baitakarte.

Alterazio fisiologikoak

Bestalde, akrofobia bertigoa bezalako gaixotasunen edo orekako asalduren ondorio ere izan daiteke. Beste animalia batzuek erakutsi dutenez altuerari beldurra dioten seinale batzuk dituztela, orain ikertzaileek proposatzen dute beldurrak zerikusia izan dezakeela oreka-uhinen barne-zentzuarekin. Horrek iradokiko luke jendea gai izatea begiak ixtean beldurra gainditzeko eta egonkortzeko oreka naturalean konfiantza izateko (barne-belarria).

Era berean, bertigoak segurtasun falta eta beldur handia eragiten du erortzeko aukeraren aurrean, eta erortzera irits daitekeen hirugarren batek ere senti dezake. Norbaitek bertigoa sentitzen duenean, oreka aldatu egiten zaio, eta mugimendu birakariaren sentsazioak baldintzatzen du. Sentsazio hori organismoan bertan nahiz inguruan duen edozein objektutan hauteman daiteke.

Kanpo estekak

• Datuak: Q207783