Iragazki analogiko

Iragazki analogikoak  seinaleak prosesatzeko oinarrizko blokeak dira, eta elektronikan asko erabiltzen dira. Aplikazio askoren artean hauek daude: audio-seinale bat aplikatu aurretik, baxu, ertain eta doitze-bozgorailuetara bereiztea; kanal bakar batean telefono-elkarrizketa ugari konbinatzea eta ondoren bereiztea; irrati-hargailu batean hautatutako irrati-estazio bat hautatzea eta beste batzuk baztertzea.

Iragazki analogiko elektroniko lineal pasiboak ekuazio diferentzial linealen bidez deskriba daitezkeen iragazkiak dira; kondentsadorez, induktorez eta batzuetan, erresistentziez (pasiboen) osatuta daude, eta etengabe aldatzen diren seinaleekin (analogikoekin) funtzionatzeko diseinatuta daude.

Historia

Iragazki analogiko pasiboko historiaren garapenean, hiru etapa bereizten dira:

• Iragazki sinpleak. Erantzun elektrikoaren maiztasun-mendekotasuna oso goiz ezagutu zen kondentsadore eta induktoreetarako. Erresonantziaren fenomenoa ere ezaguna izan zen hasiera-hasieratik, eta osagai horiekin adar bakarreko iragazki sinpleak ekoitzi ahal izan ziren. Sarearen azterketa oraindik ez zen iragazki konplexuagoen teoria emateko bezain indartsua izan, eta aurrerapena are gehiago zaildu zen, seinaleen maiztasunaren domeinuaren izaera oro har ez ulertzeagatik.
• Irudi-iragazkiak. Irudi-iragazkiaren teoria, transmisio linearen teoriatik sortu zen eta diseinua aurreko teoriaren antzera egin zen. Lehenengo aldiz, pasa-banda motako iragazkiak eta zehaztazunez kontrola daitezkeen beste parametro batzuk sortu ziren. Garapen hauek 1920ko hamarkadan gertatu ziren, eta diseinu horiekin sortutako iragazkiak 1980ko hamarkadan  oraindik ere asko erabili ziren.
• Sareko iragazki-sintesia. 1930eko eta 1940ko hamarkadetan, sareen sintesiaren oinarri matematikoak ezarri ziren. Bigarren Mundu Gerra eta gero, sare sintesia iragazkien diseinuaren tresna nagusia bihurtu zen. Sareen sintesiak oinarri matematiko sendo batean jarri zuen iragazkien diseinua, irudien diseinutik matematikoki baztertutako tekniketatik askatuz eta linea fisikoekiko lotura moztuz.

Iragazki motak

Iragazkien sailkapen mota desberdinak daude.

Irabaziaren arabera

• Iragazki Pasiboak: Seinalea handienetik txikienera atenuatuko dutenak izango dira.  Kondentsadore, haril eta erresistentzia moduko gailu  pasiboekin inplementatzen dira.
• Iragazki aktiboak: irteerako seinale osoan edo zati batean sarrerarekiko transmititu dezaketenak dira. Inplementatzean, anplifikadore operazionalak ager daitezke. Ez dago murrizketarik, maiztasun oso handien kasuan izan ezik.

Maiztasun-erantzunaren arabera

• Pasa baxuko iragazkia: maiztasun baxuak 0 maiztasuneik edo jarraitutik jakin batera, igarotzeko aukera ematen dutenak dira. Goi-maiztasuneko zeroak eta behe-maiztasuneko poloak dituzte.
• Goi-paseko iragazkia: maiztasunak ebaketa-maiztasun jakin batetik gorantz igarotzeko aukera ematen du, goiko muga espezifikaturik gabe. Maiztasun baxuko zeroak eta maiztasun handiko poloak dituzte.
• Banda-pasoko iragazkia: maiztasun jakin batean dauden maiztasun osagaiak igarotzeko aukera ematen dutenak dira, goiko ebaketa-maiztasun baten eta beheragoko maiztasun baten artean.
• Iragazkia banda ezabatzen du: maiztasun tarte jakin batean dauden maiztasun-osagaiei pasatzen uzten ez diena da, hots, goiko eta beheko ebaketa-frekuentzien artean.

Diseinu-metodoaren arabera

• Butterworthen iragazkia oinarrizko iragazki elektronikoetako bat da, ebaketa-maiztasunera arte ahalik eta erantzun lauena emateko diseinatua. Beste era batera esanda, irteera konstante mantentzen da ia ebaketa-maiztasunera arte, gero hamarkada bakoitzeko 20n dB (edo ~ 6n dB zortzidun bakoitzeko), non n iragazkiaren polo kopurua den.

Kanpo estekak

• Datuak: Q359205