👨👨👦👦 Biztanleak 211.400.708 |
🔎 Azalera 923.768 km² |
🏙️ Hiriburua Abuja |
📷 Argazkiak ikusi |
🗺️ |
Nigeria Mendebaldeko Afrika, Gineako Golkoaren kostaldean kokatzen da. 923.768km-ko azalera du eta 211.400.708ko biztanle ditu.
Hiruburu bezala Abuja du, baina hiri nagusia Lagos da.
Bertako hizkuntza ofiziala ingelesa da, eta beraien diru ofiziala naira da.
Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Independientzia lortu eta gero, 1960ko hamarkadan, hiru eskualde handitan bereizi zen: Iparraldekoa, Ekialdekoa eta Mendebaldekoa. 1996tik aurrera, berriz, herrialdea 36 estatutan banatuta dago.
Hiri nagusiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Lagos, kano, Ibadan, Kaduna eta Abuja
Mugak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Iparraldean, Niger; ekialdean, Txad eta Kamerun; hegoaldean, Ozeano Atlantikoa; Mendebaldean, Benin
Lurraldeak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Iparraldea, Sahararen eragipenean, lehorragoa da. Goi lautadak eta sabanak ditu, eta, kotoiak eta kakahueteak egiten dira esportatzeko. Erdialdeko lautadetan jende gutxiago biza da. Hegoaldea beherago dago eta askoz hezeagoa da; horregatik, bertan bizi dira bitanle gehienak. Bertan kakaoa eta olio palmondoa egiten dira.
Nigeriak dagoeneko basoen %75 galdu ditu.
Ibaiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nigeriako ibai nagusiak Niger eta Benue dira. Ibai horietaz gainera, aipatzekoak dira Sokoto, Kaduna eta Gongola ibai-adarrak
Politika[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Legea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Herrialdeak botere judiziala du, eta Nigeriako Auzitegi Gorena da auzitegirik altuena.
Nigerian hiru sistema juridiko daude:
- Zuzenbide arruntaren legea: britainiarren iragan kolonialetik eratorria, eta independentziaren ondorengo garapen propioa izan duena.
- Ohiturazko zuzenbidearen legea: indigenen arau eta praktika tradizionaletatik eratorria, bertan Oyo Mesi eta Ogboni edota Ekpe eta Okonko de Igboland bezalako elkarte sekretuek eztabaidak ebazteko bilerak egiten dituzte.
- Xaria legea: iparraldeko estatu musulmanetan baino ez dena betetzen. Lege sistema islamiarra da, administrazio koloniala baino askoz lehenago erabilia.
Biztanleak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Etnia hauek daude Nigerian: hausak, jorubak, igboak, fulaniak, ibibioak, kanuriak, edoak, tivak, ijawak, burak, nupeak...
Erlijioa horrela banatzen da: musulmanak % 50, kristauak % 40, afrikar sektak % 10.
Nigeriar ospetsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Samuel A. Crowther (1807-1891), hizkuntzalari eta apezpikua, jorubera batuaren sortzailea.
- Amos Tutuola (1920-1997), idazlea.
- Chinua Achebe (1930-2013), idazlea.
- Christopher Okigbo (1932-1967), idazlea.
- Wole Soyinka (1934-), idazle Nobel sariduna.
- Buchi Emecheta (1944-2017) idazle, editore eta soziologo feminista
- Gracy Ukala (1946-), idazlea.
- Ben Okri (1959-), idazlea.
- Sade Adu (1959), musikaria eta modeloa
- Chimamanda Ngozi Adichie (1977), idazlea
- Tiwa Savage (1980) musikari, abeslari eta aktorea
- Nneka (1980) abeslaria eta aktorea
- Balkissa Chaibou (1995) aktibista
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Mutiu Adepoju (1970-), futbolaria.
- Nwankwo Kanu (1976-), futbolaria
- Eniola Aluko (1987) futbolaria
- Glory Alozie (1987), atleta, abiadura-lasterkaria
- Blessing Oborududu (1989), atleta borrokalaria