Ekainaren 27
Ekainaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamazortzigarren eguna da, 179garrena bisurteetan. 187 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1944 – Naziek sarekada egin zuten Zuberoako Ospitalepea herrian.
- 1960 – DRILen su-bonba batek Begoña Urroz haurra hil zuen Donostiako Amarako tren geltokian.
- 1977 – ETAk Valentin Godoy Cerezo polizia hil zuen Gasteizen.
- 2008 – Juan Jose Ibarretxe lehendakariaren herri galdeketa egiteko lege proiektuak, boto bakar bateko aldearekin, Eusko Legebiltzarraren onespena jaso zuen.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1549 – Frantzisko Xabier josulaguna Japoniara itsasontziz iritsi zen.
- 1794 – Frantziako Iraultza: Maximilien Robespierre atxilotu zuten 17.000 iraultzaren etsaien exekuzioa sustatu zuelako.
- 1967 – Munduko lehen kutxazain automatikoa ipini zen Londresen.
Arte eta kultura[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1952 – Scaramouche filma estreinatu zen, George Sidneyk zuzendu eta Stewart Granger, Eleanor Parker, Janet Leigh eta Mel Ferrer aktoreek antzeztu zuten.
- 1956 – Moby Dick filma estreinatu zen, John Hustonek zuzendu eta Gregory Peck, Richard Basehart, Leo Genn eta Orson Welles aktoreek antzeztutako .
- 1973 – Live and Let Die (Bizi eta Hiltzen Utzi) filma estreinatu zen, Guy Hamiltonek zuzendu eta Roger Moore, Yaphet Kotto, Jane Seymour, David Hedison eta Bernard Lee aktoreek antzeztu zuten.
- 1990 – Days of Thunder (Trumoi Egunak) filma estreinatu zen, Tony Scottek zuzendu eta Tom Cruise, Robert Duvall, Randy Quaid, Nicole Kidman eta Cary Elwes aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kirolak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 2009 – Valentino Rossi pilotu italiarrak Herbehereetako Sari Nagusia irabazi eta bere 100. garaipena lortu zuen motoziklismoan.
Jaiotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1841 – Pablo Altzola, gipuzkoar ingeniaria eta Bilboko alkatea (h. 1912).
- 1859 – Leon Intxausti, bizkaitar elizgizon agustindar errekoletoa (h. 1937).
- 1877 – Zoila Askasibar, gipuzkoar inprimatzailea eta editorea (h. 1945).
- 1879 – Martin Uriarte, bizkaitar predikaria eta euskal idazlea (h. 1960).
- 1887 – Pedro Landeta, bizkaitar karmeldar misiolaria (h. 1963).
- 1940 – Jesus Montes, gipuzkoar margolaria.
- 1949 – Marisa Arrúe, PPko bizkaitar politikaria, Buenos Airesen.
- 1956 – Juan Luis Irigarai, nafar arkitekto eta Osasunako presidentea.
- 1964 – José Venancio López, bizkaitar areto-futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1965 – Óscar Vega, arabar boxeolari ohia.
- 1966 – Aitor Elizegi, bizkaitar sukaldaria eta Athleticeko presidentea.
- 1972 – Unai Urruzuno, bizkaitar politikaria, Euskal Herria Bildu alderdiaren bozeramailea.
- 1973 – Lurdes Alkorta azpeitiar trikitilaria eta musika irakaslea.
- 1975 – Asier Etxeandia, bizkaitar aktore eta abeslaria.
- 1978 – Iñaki Bea, arabar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1981 – Raphaël Larrieu, lapurtar izotz hockey jokalari ohia.
- 1995 – Jorge Bilbao, bizkaitar saskibaloi jokalaria.
- 1996 – Aritz Huete, gipuzkoar futbolaria.
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1046 – Ladislao I.a Hungariakoa, Hungariako erregea (h. 1095).
- 1350 – Emanuel II.a Paleologoa, bizantziar enperadorea (h. 1425).
- 1462 – Luis XII.a Frantziakoa, Frantziako erregea (h. 1515).
- 1550 – Karlos IX.a Frantziakoa, Frantziako erregea (h. 1574).
- 1742 – José de Iturrigaray, espainiar jenerala eta Espainia Berriko Erregeorderriko burua (h. 1815).
- 1846 – Charles Stewart Parnell, irlandar politikari nazionalista, Irlandako Alderdi Parlamentarioaren sortzailea (h. 1891).
- 1850 –
- Ivan Vazov, bulgariar idazlea (h. 1921).
- Lafcadio Hearn (Yakumo Koizumi), Japoniako kultura ezagutzera eman zuen idazle nazioartekoa (h. 1904).
- 1854 – Niels Neergaard, Danimarkako lehen ministroa (h. 1936).
- 1862 – Manuela Solís, Valentziako Unibertsitatean medikuntzako lizentziatura lortu zuen lehen emakumea (h. 1910).
- 1869 –
- Emma Goldman, lituaniar anarko-komunista eta feminista (h. 1940).
- Hans Spemann, alemaniar biologoa, 1935eko Medikuntzako Nobel saria (h. 1941).
- 1880 – Helen Keller, estatubatuar idazle eta ekintzailea (h. 1968).
- 1884 – Gaston Bachelard, frantziar filosofoa (h. 1962).
- 1907 – Mercedes Romero Abella, galiziar irakasle errepublikanoa (h. 1936).
- 1908 – João Guimarães Rosa, brasildar idazlea (h. 1967).
- 1913 – Philip Guston, estatubatuar margolaria (h. 1980).
- 1919 – Manuel Ballester, kataluniar kimikaria (h. 2005).
- 1921 – Kisshomaru Ueshiba, aikidoko japoniar maisua (h. 1999).
- 1930 – Ross Perot, estatubatuar enpresaburu, milioidun eta politikaria (h. 2019).
- 1931 –
- Martinus J.G. Veltman, herbeheretar fisikaria, 1999ko Fisikako Nobel Saria (h. 2021).
- Grant Weatherstone, eskoziar errugbilaria (h. 2020).
- 1932 – Anna Moffo, estatubatuar koloratura sopranoa (h. 2006).
- 1933 – Robert Katz, estatubatuar idazle eta kazetaria (h. 2010).
- 1935 – Laurent Terzieff, frantziar antzezlea eta antzerki-zuzendaria (h. 2010).
- 1936 – Lola Cardona, espainiar aktorea (h. 2006).
- 1937 – Jesús Hermida, espainiar kazetaria (h. 2015).
- 1941 – Krzysztof Kieślowski, poloniar zinema zuzendaria, zinema garaikidean gehien eragin duen Europako zinemagileetako bat (h. 1996).
- 1942 – Jérôme Savary, argentinar-frantziar antzerkilaria (h. 2013).
- 1943 –
- Harm Ottenbros, herbeheretar txirrindularia, Munduko txapelduna (h. 2022).
- Ángel Parra, txiletar kantautore eta musikaria (h. 2017).
- 1947 – Hans Ooft, herbehereetar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1949 – Rafael Chirbes, gaztelaniazko valentziar idazle eta literatur kritikaria (h. 2015).
- 1951 – Mary McAleese, Irlandako presidente ohia, Ipar Irlandan jaiotako lehen Irlandako presidentea.
- 1955 – Isabelle Adjani, frantziar aktorea eta abeslaria.
- 1962 – Ollanta Humala, Peruko presidente ohia.
- 1964 – Marie Sara, frantziar burtzikari ohia, enpresaburua eta politikaria.
- 1965 –
- Juanjo Artero, espainiar aktorea.
- Simon Sebag Montefiore, ingeles historialari eta idazlea.
- 1966 – J. J. Abrams, estatubatuar zinema zuzendaria.
- 1969 – Javier Coronas, kataluniar umorista, idazle, irrati esatari eta telebista aurkezlea.
- 1970 – John Eales, australiar errugbilari ohia.
- 1971 –
- Dipendra Nepalgoa, Nepalgo erregea (h. 1971).
- Marcelino García Alonso, espainiar txirrindulari ohia.
- 1974 –
- Gwennyn Louarn, bretainiar kantautorea.
- Markus Zberg, suitzar txirrindularia.
- 1975 – Tobey Maguire, estatubatuar zinema eta telebistako aktore eta ekoizlea.
- 1976 – Cristina Spínola, Kanarietako kazetaria, kirolaria, telebistako kazetaria, idazlea eta youtuberra.
- 1977 – Raúl González, espainiar futbolaria.
- 1980 – Takahiro Futagawa, japoniar futbolaria.
- 1981 – Rubén Castro, espainair futbolaria.
- 1983 – Alsou, errusiar abeslaria eta aktorea.
- 1984 – Khloé Kardashian, estatubatuar enpresaburua, telebista aurkezlea eta modeloa.
- 1985 –
- Svetlana Kuznetsova, errusiar tenislari ohia.
- Nico Rosberg, 1 Formulako alemaniar pilotua.
- Hiroyuki Taniguchi, japoniar futbolaria.
- 1987 – Ed Westwick, britaniar aktore eta musikaria.
- 1988 – Matthew Spiranovic, australiar futbolaria.
- 1989 – Vincent Luis, frantziar triatoilaria.
- 1990 – Sina Tkotsch, alemaniar aktorea.
- 1991 – Kyle Smaine, estatubatuar akrobaziazko eskiatzailea (h. 2023).
- 1994 – Mary Al-Atrash, palestinar igerilaria.
- 1995 – Colter Wall, kanadar folk-country kantautore, abeslari eta musikaria.
- 1996 – Lauren Jauregui, kubatar jatorriko estatubatuar abeslaria.
- 1998 – Dalila Abdulkadir, bahraindar atleta, distantzia luzeetan aditua.
- 1999 – Aitana, kataluniar abeslaria eta konpositorea.
Heriotzak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Euskal Herria[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1194 – Antso VI.a Nafarroakoa, Iruñea/Nafarroako erregea.
- 1617 – Jeronimo Xabierkoa, nafar apaiz jesuita, Indian (j. 1549).
- 1851 – Valentin Olano, azkoitiar ahaldun eta politikari liberal foruzalea (j. 1808).
- 1874 – Manuel Gutiérrez de la Concha, espainiar militar eta politikaria, Lizarran (j. 1808).
- 1959 – Elias Borboi-Parmakoa, Parmako dukegaia, Austrian (j. 1880).
- 1988 – Lucio del Álamo, arabar kazetari eta idazlea, Madrilen (j. 1913).
- 1999 – Begoña Izquierdo, euskal margolari figuratiboa eta ilustratzailea, Madrilen (j. 1926).
- 2017 – Julián Agirrezabal, bizkaitar txirrindularia (j. 1923).
Mundua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1458 – Alfontso V.a Aragoikoa, Aragoi, Mallorca, Sardinia, Sizilia, Korsika eta Valentziako erregea eta Bartzelonako kondea (j. 1396).
- 1540 – Antonio de Montesinos, espainiar fraile eta misiolaria (j. c. 1475).
- 1574 – Giorgio Vasari, italiar margolari eta arkitektoa (j. 1511).
- 1611 – Bartholomeus Spranger, flandriar margolari, marrazkilari eta eskultorea (j. 1546).
- 1641 – Michiel Jansz. van Mierevelt, herbeheretar margolaria (j. 1566).
- 1729 – Elisabeth Jacquet de la Guerre, frantziar musikagile eta klabezin jolea (j. 1665).
- 1794 – Wenzel Anton Kaunitz, austriar politikaria (j. 1711).
- 1800 – Théophile-Malo de La Tour d'Auvergne-Corret, frantziar militarra (j. 1743).
- 1827 – Johann Gottfried Eichhorn, alemaniar historialaria eta teologo protestatea (j. 1752).
- 1831 –
- Sophie Germain, frantziar matematikaria (j. 1776).
- Konstantino Paulovitx Errusiakoa, Errusiako duke handia (j. 1779).
- 1839 – Ranjit Singh, Punjabeko Sikh Erresumaren sortzailea eta lehen maharaja (j. 1780).
- 1844 – Joseph Smith, estatubatuar buruzagi erlijiosoa, Azken Egunetako Santuen Mugimenduaren sortzailea (j. 1805).
- 1871 – Anna Sundström, Suediako lehen emakume kimikaritzat hartua (j. 1785).
- 1876 –
- Christian Gottfried Ehrenberg, alemaniar naturalista (j. 1795).
- Harriet Martineau, Ingalaterrako idazlea, ekonomilaria, soziologoa, filosofoa eta gizarte-ekintzailea (j. 1802).
- 1895 – Sophie Adlersparre, XIX. mendeko Suediako emakumeen eskubide mugimenduaren sortzaileetako bat (j. 1823).
- 1944 – Vera Mentxik, errusiar-txekiar-brinainiar xake jokalaria, emakumezkoen lehenengo munduko xake txapelduna (j. 1906).
- 1945 – Emil Hácha, Txekoslovakiako 3. Presidentea (j. 1872).
- 1953 – Mary Anderson, estatubatuar etxebizitza sustatzaile, mahastizain eta baserritarra, haizetako-garbigailuaren sortzailea (j. 1866).
- 1954 – Giovanni Rossignoli, italiar txirrindularia (j. 1882).
- 1957 – Hermann Buhl, austriar alpinista, munduko alpinista onenetakotzat joa (j. 1924).
- 1962 – Maria Dermoût, herbeheretar idazlea (j. 1888).
- 1970 – Pierre MacOrlan, frantziar idazlea (j. 1882).
- 1982 – Gunnar Malmquist, suediar astronomoa (j. 1893).
- 1986 – Jean Lacroix, frantziar filosofo katolikoa (j. 1900).
- 1989 – Alfred Jules Ayer, britainiar filosofoa (j. 1910).
- 1999 – Georgios Papadopulos, Greziako presidente eta diktadorea (j. 1919).
- 2000 – Pierre Pflimlin, Frantziako lehen ministroa (j. 1907).
- 2001 –
- Tove Jansson, suedierazko finlandiar idazlea eta ilustratzailea (j. 1914).
- Jack Lemmon, estatubatuar aktorea, bere belaunaldiko sarituenetakoa (j. 1925).
- 2002 – John Entwistle, The Who taldeko baxu-jotzailea (j. 1944).
- 2006 – Marta Mata Garriga, kataluniar politikari eta pedagogoa, Trantsizioan eskola publikoen berritzearen sustatzailea (j. 1926).
- 2009 – Victoriano Crémer, espainiar poeta (j. 1906).
- 2015 – Carmen Olmedo Checa, espainiar politikari sozialista eta feminista (j. 1949).
- 2016 –
- Bud Spencer, italiar aktorea (j. 1929).
- Alvin Toffler, estatubatuar soziologoa eta idazlea (j. 1928).
- 2017 –
- Peter L. Berger, estatubatuar teologo luteranoa eta soziologoa (j. 1929).
- Michael Bond, britaniar idazlea (j. 1926).
- Pierre Combescot, frantziar kazetari eta idazlea (j. 1940).
- Michael Nyqvist, suediar aktorea (j. 1960).
- 2018 – Joseph Jackson, estatubatuar talentu managerra eta Jackson familiaren burua (j. 1928).
- 2020 –
- Belaid Abdessalam, Aljeriako lehen ministroa (j. 1928).
- Belén Bermejo, espainiar editorea eta argazkilari feminista (j. 1969).
- 2023 –
- Evelyn Boyd Granville, AEBetan matematiketan doktore titulua lortu zuen bigarren emakume afro-amerikarra (j. 1924).
- Carmen Sevilla, espainiar aktore, dantzari eta telebista aurkezlea (j. 1930).
Jaiak eta urteurrenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Kristau egutegia: Santa Natalia eta San Pantaleon.
- Sehaska egutegiko izendegia: Aniotz, Sorospen eta Laguntza/Laguntzane.
- Mestizo eguna (Brasilen)
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Urteko hilak | ||
---|---|---|
Urtarrila • Otsaila • Martxoa • Apirila • Maiatza • Ekaina • Uztaila • Abuztua • Iraila • Urria • Azaroa • Abendua |