Fenomeno natural

Txantiloi:Itzulpen

Fenomeno natural bat naturan berez gertatzen den aldaketa da. Fenomeno hauen barnean bakarrik sartzen dira mugimendu jarraia duten prozesuak eta lurrak dituen transformazioak. Hauek eragin zuzena eduki dezakete gizakiaren bizitzarekin (epidemiak, kondizio klimatikoak, desastre naturalak, etab.).

Eguneroko hizkeran, fenomeno natural kontzeptua gertakari arraro edo harrigarriren sinonimo bezala erabiltzen da. Aitzitik, euri tanta baten osaera fenomeno natural bat da, hurakan bat den bezala. Adierazpen honek "hondamendi natural" izeneko fenomeno natural arriskutsuei ere erreferentzia egiten die. Euria adibidez, ez da "hondamendi" bat, baina hala izan daiteke gizakiaren prespektibaren arabera, hainbat kondizio biltzen badira. Gizartearen planifikazio txarrak, uholdeei zaurkorrak diren lurretan eraikuntzak eraikitzea adibidez, efektu oso txarrak sortu ditzake gizakiarentzat.

Era berean, aipatu behar da gizakiaren ekintzak beti daudela lege naturalei lotuta, baina fenomeno naturalak ez daude modu honetan kontsideratuta, gizakien borondatearen menpe baitaude.

Fenomeno naturalak ekaitzak edo hondamendiak gertatzen direnekoak dira eta zientzia hauek gizakiaren onerako erabiltzen saiatzen da,uztetarako adibidez.

Hondamendi naturalak

Magnitude ezberdinetako suntsiketa eta kalteak sortzen dituzten fenomeno naturalak dira, gizakiaren zeharkako eraginari gehituz, eta ez duenak aurreikusten berak eginiko ekintzek bere buruari sor diezazkiokeela kalteak. Hauen barruan aurkitzen dira:

Lurraren barnealdean sortutako hondamendiak

• Dardara/Lurrikara/Sismo.- Lurraren barnealdean dauden harrien deformazio gogorrak sortzen dituzten lurrazaleko mugimenduak dira. Deformazio hauek energia pilatzen dute eta energia hori lurrazala astintzen duen uhin moduan askatzen da bat-batean.

• Tsunami/Itsaikara.- Ozeanoko lurrazalaren mugimendua, altuera handiko olatuak eragin eta eratzen dituena.

• Erupzio bolkanikoa.- Lurraren barnealdetik lurrazalera aterialek (magma edo laba), errautsek eta zenbait gasek egiten dutel bidea da.

Lurrazalean pozesu dinamiko batzuen ondorioz sortutako hondamendiak

• Irristaketa.- Maldan