Delos-en iturria ikusi

{{Gizateriaren ondare infotaula
| Izena = Delos
| Irudi = Ancient Delos.jpg
| Oina = Deloseko hondakinak.<br />{{coord|37.393333|N|25.271111|E}}
| Tamaina = 250
| Kokapena = {{bandera|Grezia}}
| Mota = Kulturala
| Irizpideak = ii, iii, iv, vi
| ID = 530
| Eskualdea = [[Europa]] eta [[Ipar Amerika]]
| Urtea = 1990
}}
'''Delos''' [[Grezia]]ko uhartea da, [[Zikladeak|Zikladeetako]] txikiena. 3,4&nbsp;km<sup>2</sup> eta 14 biztanle (2001).

== Historia ==
[[Erlijio]]-gune garrantzitsua izan zen K.a. XIV. mendetik aurrera, [[joniar]]rak [[Atika]]n sartu zirenetik, batez ere. Delos uharteak lehen mailako lekua hartu zuen Greziako historian. [[Atenas]]en mendean egon zen K.a. VI. mendetik aurrera, Delos merkataritza-gune handia izan zen, eta [[media]]rrekiko gerren ondotik (K.a. 477) bertan egokitu zen lehen itsas konfederazioa.

K.a. 454. urtean, ordea, pribilegio guztiak kendu zizkioten. K.a. 315. urtean burujabetza lortu zuen, eta K.a. 166. urtean erromatarrek Atenasen mende ezarri zuten berriro ere. Urte oparoen ondoren, Delos itsas jendearen esku egon zen, eta [[Bizantzio|bizantziarrek]], [[eslaviar]]rek eta [[arabiar]]rek inbaditu ondoren (VI-VII. m.), galdu zen betiko.

Delos uhartean [[hiltzeko debekua]] ezarri zen [[K.a. V. mendea|K.a. V. mendetik]] aurrera. Uhartea antzinako greziarrentzat inguru sakratua zen eta garbia mantentzeko neurri desberdinak hartu zuten, horrela jainkoei otoitz egiteko leku segurua izaten jarraituko lukeela. Antza, neurria, K.a. V. mendean hartu zen. [[K.a. VI. mendea]]n [[Pisistrato]], [[Atenas]]ko [[tirano]] ospetsua izan zen tenplu inguruko hilobi guztiak kentzeko agindua eman zuena. V. mendean [[Delfosko orakulua]]k uharte osotik gorputz guztiak kentzeko agindua eman zuen eta hiltzeko edo jaiotzeko debekuak ezarri zituen.

XIX. mende bukaeran (1873) hasi ziren indusketei esker, [[Antzinako Grezia]]ko arkeologia-gune garrantzitsuenetakoa azaleratu zen Delosen (Apoloren tenplua, agorak edo plazak, Aintzira Sakratuaren inguruko monumentuak, Kynthos mendiko santutegiak, antzokia eta heleniarren garaiko auzoa).

== Erreferentziak ==

{{ lur | data=2011/12/27}}

== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}

{{Gizateriaren Ondarea Grezian}}

[[Kategoria:Greziar tenpluak]]
[[Kategoria:Antzinako Greziako geografia]]
[[Kategoria:Gizateriaren Ondarea Grezian]]
[[Kategoria:Greziako uharteak]]
[[Kategoria:Zikladeak]]
[[Kategoria:Uharte jendegabetuak]]
[[Kategoria:Antzinako Greziako santutegiak]]