Hesiodo-en iturria ikusi

{{biografia infotaula automatikoa}}
'''Hesiodo'''<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/arauak/dok/Araua_0076.pdf Euskaltzaindiaren 76. araua]</ref> ([[greziera]]z Ἡσίοδος, ''Hêsíodos'', [[latin]]ez ''Hesiodus'') poeta [[Antzinako Grezia|greziarra]] zen, [[Homero]]ren ondoren poeta heleniar zaharrenetakoa. Tradizioak dioenez gizon ''antihomerista'' izan zen.

Hesiodoren kronologiak arazoak sortarazten zizkien grekoei ere, baina ikerlari gehienek [[K.a. VIII. mendea]]<nowiki/>ren erdialdetik [[K.a. VII. mendea|VII. mendea]]<nowiki/>ren hasierara kokatzen dute.

Hesiodoren [[Greziako Aro Arkaikoa|garaia arkaikoa]] dugu, estatu aristokratikoa finkaturik dago eta magistraturak nobleziarentzat dira, kontseiluan [[arkonte]]-ohiak daude eta asanbladan hiritar lurjabeek hartzen dute parte. [[Polis]]<nowiki/>aren sendotzearen garaia da, han hiritarrak eta nekazariak daude, ''[[isonomia]]'' ideala praktikan jarriz [[agora]]<nowiki/>n daude boterea eta autoritatea. Kultura, idazkerari esker, gehiagoren eskura dago, eta legeak hiritar guztien berdintasuna lortzeko balio badute dira baliagarriak. Ikuspuntu kontrajarriak badaude erregeak edo nobleen kontseiluak justua denaren iritzia bota behar dute eta prozesua jarraitzen duten hiritarrek bat zein bestea oihuen bidez defendatuko. Hesiodo horrelako ''polis'' baten bizi da, nobleziak gobernatuta, oraindik ez dago legerik, baina badira ''nomoi''-ak (''nomoi''), zuzena zer den edo ez erabakitzeko oinarritzat balio duten ohitura finkoak. Horregatik dio Hesiodok ez duela indartsuaren legeak agindu behar, gizakia animaliengandik bereizten duena '''justizia (''dike'')''' delako.

Homeroren inguruan dagoen ilunpearen aurrean, Hesiodoren lanetan bere bizitzari buruzko zenbait datu azaltzen dira. Bere aita nekazaria eta abeltzaina zen Askra herrixkan, [[Beozia]]<nowiki/>n, [[Helikon]]<nowiki/>eko [[Musa|Muse]]<nowiki/>n ohorez jaialdiak egiten ziren gurtza gunean. Hesiodo ere hemen jaio eta nekazari izan zen, eta baita ''[[rapsoda]]'' ere. Poetak behin bakarrik gurutzatu zuen itsasoa [[Anfidamante]]<nowiki/>ren ohorezko hileta jokoetan parte hartzeko<ref>{{Erreferentzia|izenburua=Hesiod, Works and Days, line 654-660|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0131:card=641|aldizkaria=www.perseus.tufts.edu|sartze-data=2021-12-30}}</ref>; han, legendak dioenez, Homero bera garaitu zuen eta saria irabazi.

Aita hiltzerakoan, jaraunspenaren banaketak bere anaia Persesekin haserretu zuen. Egoera gogor honek bultzatu zuen '''''[[Lanak eta egunak]]''''' idaztera, eta lana eta justizia giza bizitzarako oinarrizkoak direla aldarrikatzera.

Hesiodok lanari kantatzen dio justizia lortzeko. Handik aurrera lanari buruzko bi iritzi kontrajarri zabalduko dira: gizakiaren esentzia bera dela dioena (gizarte industrial eta landatarra) eta zitala eta esklaboen betebeharra dela dioena (aristokrazia). 

'''''[[Teogonia]]'''''ren idazlea dela, unibertsoaren eta jainkoen genealogia azaltzen duena.

Gaur egungo adituek bere poesia Homerorenaren guztiz kontrakoa dela esaten dute. Homeroren obrekin batera kultura grekoaren oinarria sortu zuten.

== Idazkiak ==
[[Fitxategi:Hesiodi Ascraei quaecumque exstant.tif|thumb|Hesiodi Ascraei quaecumque exstant, 1701]]

Lan oso hauek iritsi dira:
* ''[[Teogonia]]''
* ''[[Heraklesen ezkutua]]''
* ''[[Lanak eta egunak]]''

Zatika iritsi dira:
* ''Eoiae handiak'' (agian ''Teogonia'' lanaren jarraipena)
* ''Zeixen ezteiak''
* ''Melanpodia''
* ''Piritooren jeistea''
* ''Lan handiak''
* ''Ornitomantzia''

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda}}

{{commonskat}}

[[Kategoria:Antzinako Greziako idazleak]]
[[Kategoria:Antzinako Greziako poetak]]
[[Kategoria:K.a. VIII. mendeko idazleak]]
[[Kategoria:K.a. VIII. mendeko biografiak]]
[[Kategoria:Mitografoak]]