Ziburu-en iturria ikusi

{{argitzeko|Lapurdiko herriari|Ziburu (igarobidea)}}
{{Lapurdiko udalerri infotaula
| izena = Ziburu
| bandera = ez
| armarria = Blason ville fr Ciboure (Pyrénées-Atlantiques).svg
| nongo = Ziburuko
| ofiziala = Ciboure
| barrutia = [[Baiona]]
| kantonamendua = [[Hendaiako kantonamendua|Hendaia]]
| postakodea = 64500
| irudia = Ziburu-ISS050-E-29370.jpg
| irudiaren testua = Ziburu, Nazioarteko Espazio Estaziotik ikusia. Goian, ezkerrean, [[Sokoa]]. Eskubian [[Donibane Lohizune]] ikus daiteke.
| INSEE = 64189
| kokapena = Ziburu_kokapena.svg
| koordenatuak = {{koord|43|23|11|N|1|40|0|W|region:EH-LA_type:city(5.614)|display=inline,title}}
| garaiera = 0-83
| azalera= 7.44
| biztanleria = 
| urtea = 
| dentsitatea =
| distantzia = 23
| sorrera = [[1574]]
| herritarra = ziburutar
| alkatea = [[Guy Poulou]] ([[Herritarren Mugimenduaren Aldeko Batasuna|UMP]])<small> (2008-2014)</small>
| webgunea = http://www.ciboure.fr
| oharrak = 
|auzapeza=[[Eneko Aldana-Douat]] (Ziburu Bizi) [[Sortu]]}}

'''Ziburu''' [[Lapurdi]]ko mendebaldeko [[udalerri]] bat da, [[Lapurdi Itsasegia]] eskualdekoa, [[Donibane Lohizuneko badia]]n kokatua.

== Izena ==
{{Neutraltasuna}}
Izena ''zubi'' eta ''buru'' hitzen kontrakziotik ei datorkio (cf. ''Subiboure'' dokumentatua [[XIII. mendea]]n, [[Donibane Lohizune]]ko udal artxiboan). Frantziako [[jakobino]]ek, euskarazko toponimoak frantsesera egokitzeko ohiko joerari jarraiki, {{lang|fr|''Ciboure''}} erabiltzen dute lehen herriguneari deitzeko. Hartara, etimologia garbia iluntzen dute.

Izan ere, Ziburu, [[Urdazuri]] (jakobinoentzat {{lang|fr|''la Nivelle''}}) ibaiaren ezkerraldetik Bordagain muinoraino hedatzen da. Hortaz, Zubiburun dago Donibane Lohizunera pasatzeko estriboa edo zubiaren burua; hortik ''zubiburu'' > Ziburu izena.

Toponimoak honako grafiak izan ditu:<ref name="Raymond">{{erreferentzia|izena1= Paul |abizena1= Raymond|egile1-lotura=Paul Raymond|izenburua=Dictionnaire topographique Béarn-Pays basque}}</ref>
* ''Subiboure'' (XIII. mendea, Donibane Lohizuneko udal artxiboa),
* ''Siboure'' (1650, ''Gouvernement général de Guienne et Guascogne et Pays circonvoisins'' eta ''Carte des Pays Basques de France et d'Espagne'' izeneko mapetan),
* ''Siboro'' (1657),<ref>[[Jean-Baptiste Orpustan]]en esanetan</ref>
* ''Sanctus Vincentius de Siboure'' (1684, Baionako diozesiaren bilduma<ref name="Collations Bayonne">XVII. eta XVIII. mendea - Archives départementales des Pyrénées-Atlantiques</ref>) eta
* ''Ziburu'',<ref name="Lhande">{{erreferentzia|izena1= Pierre |abizena1= Lhande|egile1-lotura=Pierre Lhande |izenburua= Dictionnaire basque-français |urtea= 1926}}</ref> XIX. mendea.

== Geografia ==

=== Auzoak ===
[[Zokoa]] auzoa, itsaso eta badiaren artean kokatua, [[Urruña]]rekin batera administratzen du.

* Bordagain
* Herri
* Hegoa

=== Ingurune naturala ===
[[Untsin]] eta [[Urdazuri]] ibaiak igarotzen dira udalerritik, azken honen gaineko zubiagatik datorkiola izena herriari. Udalerriak bi hondartza ditu: [[Zokoa (hondartza)|Zokoa]] eta [[Ziburuko hondartza|Ziburukoa]]

Bestalde, Ziburu eta [[Hendaia]] udalerrien arteko kostaldean [[Euskal erlaitza]] hedatzen da.

=== Udalerri mugakideak ===
* [[Donibane Lohizune]] ekialdean
* [[Azkaine]] hegoaldean
* [[Urruña]] mendebaldean


{{Kokapen geografikoa
|width = auto
|Erdigunea        = Ziburu
|Iparraldea       = [[Euskal erlaitza]] ([[Bizkaiko golkoa|Bizkaiko Golkoa]])</br>eta [[Donibane Lohizune]]
|Ipar-ekialdea    = [[Donibane Lohizune]] 
|Ekialdea         = [[Donibane Lohizune]], [[Senpere]] eta [[Azkaine]]
|Hego-ekialdea    = [[Azkaine]]
|Hegoaldea        = [[Urruña]] eta [[Azkaine]]
|Hego-mendebaldea = [[Urruña]]
|Mendebaldea      = [[Urruña]] 
|Ipar-mendebaldea = [[Urruña]] 
}}

== Historia ==
XVI. mendean izurriak gogor jo zuen [[Lapurdi]], eta 1598ko agerketa aipagai duten idazkiak daude herrian.<ref>{{erreferentzia|izena1= Manex |abizena1= Goihenetxe |egile1-lotura=Manex Goihenetxe|izenburua= Histoire générale du Pays basque III : Évolution économique et sociale du XVIe au XVIIIe siècle |liburukia= 3 |lekua= Donostia / Baiona|argitaletxea= [[Elkarlanean]]|urtea= 2001 |orrialdeak= 411 |ISBN = 8483317443 eta 9788483317440 |oclc= 466971263 |orrialdea= 42-43}}</ref>

1574. urtean bihurtu zen Ziburu udalerri independente, aurretik [[Urruña]]ren zati baitzen.<ref>{{erreferentzia|egilea=Jean-Noël Darrobers; Hubert Lamant-Duhart; et al|izenburua=Ciboure|argitaletxea=Ekaina |urtea= 1992}}</ref> Hargatik, independentzia hori 1603an bakarrik gauzatu zen, eta Urtubiako jaunaren zuzeneko etsaigoa izan zuen, herri lurren jabetza eta hamarrenen kobrantza beretzat nahi baitzituen, besteak beste. Gainera, gatazka bizia zen Donibane Lohizunerekin porturatzen ziren itsasontzien gaineko zergak zirela eta. 

== Herria ==
{{Wikitu}}
Ziburuko kaleetan ibiltzea benetako gozamena da: Agorreta, Pocalette, Iturritza, Ravel... alboetan euskal arkitekturako
ohiko etxeak, habeak bistan, [[fatxada]]k zertxobait aurreratuak (solairu bakoitzak 20&nbsp;cm gehiago ditu, eta aleroi bikaina, erauntsien erasoari aurre egiteko.

Zigarroa etxea adibidetzat har dezakegu. Etxe batzuek etxe‑egutera handia dute. [[XVI. mendea]]ren erdialdean [[San Bixintxo eliza (Ziburu)|San Bixintxo eliza]] eraiki zuten, Ziburu [[Urruña]]tik banandu zenean. Geroago egin zuten oktogono‑formako [[kanpandorre]]a, gainean orratza, arbelezko estalkia, absidea eta bi kapera. [[XVII. mendea|XVII. mendeko]] bost [[erretaula]] bikain ditu eta egurrezko hiru galeria, elkarlotuta. Elizaren atzealdean garai batean kaskarotentzako atea eta lekua. Izan ere, Ziburu nomaden babesleku izan zen, mespretxatutako jendea iritsi zen, ezaugarri fisiko desberdinak zituztenak, Baztango agoten antzekoak, eta, Lapurdiko legeek agintzen zuten bananduta egon behar zutela gizarte‑ekitaldietan.

[[XIX. mendea]]n gizartea aldatzen hasi zen, emakume kaskarotak ezagunak egin ziren, senarrek arrantzatutako arrain freskoa saltzen zuten; oinez edo zaldi gainean joaten ziren [[Baiona]]ra, lau miliako ibilbidea eginda. Historialari zorrotzek (esate baterako [[Eugène Goienetxe|Eugéne Goienetxek]]) Ziburuko lehenengo eliza Bordagain muinoan egin zutela pentsatzen dute, eta han dagoen [[Bordagaineko Andre Mariaren eliza|dorrea]], hain zuzen, eliza haren kanpandorre izan zela. Gainera, talaiariek ere erabiltzen zuten, [[bale]]ak ikusteko. [[Espainiar]]rek auzo hura erre zuten [[1686]]an, eta Soult mariskalak basoko zuhaitzak errotik mozteko agindua eman zuen [[1813]]an, Sokoa harresitzeko. Gaur egun, dorrearen ondoan harrizko gurutzadura zaharra eta [[Bordagaineko Andre Mariaren eliza|Bordagaineko Andre Mariaren kapera]] daude. Bordagaindik ikusten diren bistek merezi dute haraino igotzea.

Horretarako, iturriaren ondoko eskailerak igo, Gurutze Gorriaren aurretik pasa, eta Mapau kalean gora igo behar dugu. Ugaranaren bokalean eratzen den lurmutur batean [[1613]]an eraikitako [[Errekoletoen komentua (Ziburu)|errekoletoen komentua]] dago, [[sorgin]]ei aurre egiteko eta Donibane eta Zibururen arteko liskarrak baretzeko.

[[Fitxategi:St-Jean-de-Luz and Ciboure banner Foreshore of fishing harbout.jpg|thumb|erdian|700px|[[Donibane Lohizune]] eta Zibururen ikuspegi panoramikoa.]]

Mende erdi bat lehenago, ziburutarrek auzi larria izan zuten donibandarrekin, atzerriko ontzien trafikoari buruz. Izan
ere, herri bakoitzak aldarrikatzen zuen Ugarana itsasadarraren jabe zela.

Errekoletoen zenobioak klaustro interesgarria du, eta iturri bat, Mazarinoren emaria —politikari trebea, kardinala eta diplomatikoa, Luis XIV.aren eskuineko eskua—. Agorreta kalean erromesentzako ospitalea zegoen, errekoletoen komunitatearen
ardurapean.

Arrantza eta haren ondorioz sortutako beste jarduerak izan dira Ziburuko ekonomiaren ardatza. Turismoa eta ostalaritza
baztertu gabe, gaur egun ere arrantza dute oinarri. Jatetxeak, hotelak eta kanpinak daude. Klub nautikoa badago eta golf‑zelaia ere bai.

Ziburu [[Maurice Ravel]]en sorterri izateaz harro dago (eta arrazoi du). Konpositore modernista [[1875]]eko [[martxoaren 7]]an jaio zen, Ravelen izen handia daraman kaleko 12. zenbakian. Erraz ezagutzen da etxea, itxura nordikoa duen bakarra baita. [[Harlandu]]zko fatxada, [[gargola]]k eta elementu hibridoak ditu, eta kalearen lerroarekin bat egiten du. Ravelek sortutako musikaren zati bat Ziburun egina da; esate baterako Hirukotea, [[1914]]an ondua.

Herriko idazle eta elizgizonak ere ez ditugu ahaztu behar: Argaingarats, D’Aranbillague, Gazteluzar eta [[Joanes Etxeberri|Joannes Etxeberri]]. Etcheberrik Baleazaleen otoitza, Arpoiz jotako balearen otoitza, eta Esker ematea balea harrapatu izanagatik idatzi zituen. Horrenbestez, [[bale (argipena)|bale]] arrantzaren jarduera horrek Lapurdin zuen garrantzia begi bistan dago.

Eta, elizgizonez ari garenez, Bordeleko [[Pierre de Lancre]] frantses epaile ankerrak inkisizioaren suan erre zituen Ziburuko
bi apaiz: Miguelena eta Bocale, deabru‑hitzarmenak eta meza beltzak egitea leporatuta. Auzitegi santuak Ziburuko herri txikian bostehun bat pertsonari jarri zien heriotz‑zigorra, [[sorgin]]keria edo ezkutuko praktikak egotzita.

Maurice Ravel moilatik [[Donibane Lohizuneko portua]]ren eta hiriaren bista ederra dugu begien aurrean. Jarrai diezaiogun ertzari, eta berehala iritsiko gara hilerrira. Haren ondoan dago [[Pierre Benoit]] (1885‑1962) idazlearen omenez jarritako monumentua. Euskal Herriko eguneroko bizitza inspirazio‑iturri izanik, hainbat liburu idatzi zituen: ''Atno'', ''Le Pays Basque'', ''Le Casino de Barbazan'', ''Pour Don Carlos'' nobela historikoa, eta, batez ere, ''Les amours mortes'', maisuki azaldu baitzuen Lapurdiko txoko horretako xehetasunak. Ziburun atseden hartu ohi zuen, Bordagaingo Alegria etxean hil zen, eta Ziburuko hilerri zurian ehortzi zuten.

[[Fitxategi:Ziburu larrun 001.jpg|thumb|erdian|700px|Zibururen ikuspegi panoramikoa iluntzean, atzealdean [[Larrun]] mendia duela.]]

== Demografia ==
XIX. mende osoan zehar eta XX. mendearen hasieran 2.000 biztanle inguruko populazio egonkorra izan ondoren, 1920tik 1960ra biztanle kopurua hirukoiztu egin zen. XX. mendearen bukaerara arte 6.000 inguru biztanletan egonkortu zen, baina XXI. mendearen hasiera berriro hazi zen, ia 7.000 biztanleren mailaraino.
{{Barra bertikalen grafikoa
|izena=Ziburuko biztanleria
|altuera=300
|zabalera=600
| 1800 | 1459 | 1821 | 1528 | 1841 | 2153 | 1861 | 1966 | 1881 | 2257 | 1901 | 2206 | 1921 | 2692 | 1946 | 4238 | 1962 | 5870 | 1982 | 6205 | 1999 | 6283 | 2013 | 6834 |
|oharrak = Datuen iturburua: [[INSEE]]
}}

== Ekonomia ==
{{sakontzeko|Donibane Lohizuneko portua}}
Udalerriak arrantza portua partekatzen du [[Donibane Lohizune]]rekin.

== Ondasun nabarmenak ==
* [[Bordagaineko Andre Mariaren eliza|Bordagaineko Andre Mariaren eliza eta dorrea]]: Gaur egun zaharberrituak eta egoera bikainean dauden eliza eta dorrea.
* [[Charles de Gaulle zubia (Donibane Lohizune eta Ziburu)|Charles de Gaulle zubia]]: Ziburu eta [[Donibane Lohizune]] elkarlotzen ditu.
* [[Errekoletoen komentua (Ziburu)|Errekoletoen komentua]]: [[1610]]ean eraikia, eta [[1791]]an [[Frantziako Iraultza]]rekin arpilatua eta desjabetua.
* [[Ziburuko itsasargia|Portuko edota Ziburuko itsasargia]],<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=6&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Zokoako itsasargiari buruzko oharra]</ref> André Pavlosky-k eraikia, monumentu historiko dago izendatuta.
* [[Zokoako itsasargia]]: [[1844]]ean eraikia.
* [[Zokoako gotorlekua]] <ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=8&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Zokoako forteari buruzko oharra]</ref> XVII. mendekoa da.
* [[Ziburuko iturria]]: XVII. mendekoa, 1925. urtetik aurrera monumentu historiko dago izendaturik <ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=7&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - XVII. mendeko iturriari buruzko oharra]</ref>.
* [[Lehen-Tokia etxea]]: [[Euskal estiloko arkitektura]] duen etxe bikaina.
* [[Leihorra etxea]]: [[1916]]an [[Joseph Hiriart]] arkitektoak eraikitako [[Art Déco]] estiloko etxea.
* [[Neria etxea]]<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=9&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Neria etxeari buruzko oharra]</ref>, XVII. mendekoa da eta 1813 eta 1814. urteetan [[Wellington]] jeneralaren tropen ospitale izan zen.
* [[Maurice Ravelen jaiotetxea|Maurice Ravelen jaiotetxea edo San Estebania]]<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=10&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Ravelen etxeari buruzko oharra]</ref>, XVII. mendekoa da.
* [[Neria etxea]]: [[Euskal estiloko arkitektura]] duen etxe bikaina.
* [[Lehen-Tokia etxea]]<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=11&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Lehen-Tokia villari buruzko oharra]</ref>, 1924 eta 1926 urteen artean eraikia, monumentu historiko dago izendaturik.
* [[Bordagaineko Andre Mariaren eliza|Bordagaingo Andra Mariaren eliza zaharra eta dorrea]]<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=1&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Andra Mariaren elizari buruzko oharra]</ref>, 1987. urtetik aurrera monumentu historiko dago izendaturik.
* [[Ziburuko gurutze zuria|Gurutze zuria]]<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=3&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Gurutze zuriari buruzko oharra]</ref>, [[Donejakue bidea|Donejakue bide]] zaharrean kokaturik, 1616. urtekoa da.
* [[San Bixintxo eliza (Ziburu)|San Bixintxo eliza]]<ref>[http://www.culture.gouv.fr/public/mistral/merimee_fr?ACTION=RETROUVER&FIELD_1=cmer1&VALUE_1=Ciboure&FIELD_2=cmer4&VALUE_2=&FIELD_3=cmer5&VALUE_3=&FIELD_4=AUTR&VALUE_4=&FIELD_5=cmer2&VALUE_5=&FIELD_6=titre&VALUE_6=&FIELD_7=date%20protection&VALUE_7=&FIELD_8=DOSURLP&VALUE_8=%20&NUMBER=5&GRP=0&REQ=%28%28Ciboure%29%20%3aLOCA%2cPLOC%2cINSEE%20%29&USRNAME=nobody&USRPWD=4%2524%252534P&SPEC=9&SYN=1&IMLY=&MAX1=1&MAX2=100&MAX3=100&DOM=Tous Frantziako Kultura Ministerioa - Done Bikendi elizari buruzko oharra]</ref> XVI. mendean du jatorria.<ref>{{erreferentzia|izena= J.N. Darrobers |izenburua= Des origines à la Révolution, Ciboure |argitaletxea= Ekaina, |orrialdea= 145 eta 146}}</ref>
* [[Ziburuko herriko etxea]]: Udalaren egoitza.
* [[Ziburuko iturria]]: [[1676]]an eraikia.

== Argazki galeria ==
<gallery>
Irudi:Ciboure (Tour de Bordagain)-Ancienne église.jpg|[[Bordagaineko Andre Mariaren eliza|Bordagaineko Andre Mariaren eliza eta dorrea]]
Irudi:Ciboure Phare Socoa.jpg|[[Zokoako itsasargia]]
Irudi:Ciboure Fort Socoa2.jpg|[[Zokoako gotorlekua]]
Irudi:Ciboure maison natale de Maurice Ravel.jpg|[[Maurice Ravelen jaiotetxea]].
Irudi:Ciboure Eglise.jpg|[[San Bixintxo eliza (Ziburu)|San Bixintxo eliza]]
Irudi:Ciboure-Couvent des Recollets-Cour-20130423.jpg|[[Errekoletoen komentua (Ziburu)|Errekoletoen komentua]].
Irudi:Ziburu herriko etxea.jpg|[[Ziburuko herriko etxea]]
Irudi:Ciboure Rhune.jpg|Ziburuko etxeak, atzealdean [[Larrun]] mendia ageri delarik.
</gallery>

== Jaiak ==
Ziburuk uda‑garaian eta egitarau zabal batean kontzertuak eta jaialdiak antolatzen ditu (''Musique á la Côte Basque''), baita kulturaren, kirolaren eta festen alorreko hainbat ekitaldi ere.

Herriko festak [[urtarrilaren 22]]an dira, bitxintxo herrikoiak.

== Ziburutar ospetsuak ==
* [[Martin Oihartzabal|Martin Oiharzabal]], [[XV. mendea|XV. mendeko]] itsasgizon eta idazlea.
* [[Joanes Etxeberri Ziburukoa]] ([[1580]]-[[1665]]), euskal idazle handia.
* [[Martin Sopite]], [[XVII. mendea]], itsasgizona, baleazalea. 1635ean balearen sarraskia itsasontzian egiteko labea asmatu zuen.
* [[Piarres Etxeberri]], [[XVII. mendea]], idazlea eta itzultzailea. Itsasoko Nabigazionea itzuli zuen, jatorriz Martin Oiharzabalek egina.
* [[Bernard Gazteluzar]] ([[1619]]-[[1701]]), idazle [[jesusen Konpainia|jesuita]].
* [[Jean Baptiste Kamusarri]] ([[1815]]-[[1840]]), euskal olerkari erromantikoa.
* [[Maurice Ravel]] ([[1875]]-[[1937]]), musikagilea.
* [[Joseph Abeberri]] ([[1895]] - [[1944]]), Ziburuko auzapez ezkertiar eta euskaltzalea, sortzez [[Arrangoitze]]koa. Naziek deportatua eta [[Mauthausen-Gusen kontzentrazio-esparrua|Mauthausengo kontzentrazio esparruan]] eraila.
* [[Janbattitt Dirassar]] ([[1937]]-), euskal idazlea eta kazetaria. Sortzez Hazparnekoa, Ziburun bizi da.
* [[Michèle Alliot-Marie]] ([[1946]]-), etxea bertan du eta Herriko Etxeko kontseilaria izan zen.
* [[Xabier Soubelet]] ([[1953]]-), idazlea, margolaria eta kantaria.
* [[Bixintxo Bilbao]] (1991), esku-huskako pilotaria.


[[Fitxategi:Socoa, France (panoramique).jpg|thumb|erdian|700px|Zokoako ikuspegi panoramikoa.]]

== Erreferentziak ==
{{EEnblemat|liburua=Itsasoko Historia. Euskal Kostaldeko Gida.|data=2014-12-18}}
{{erreferentzia zerrenda|30em}}

== Kanpo estekak ==
{{Atari|Lapurdi|Lapurdi}}
* [http://www.ciboure.fr Ziburuko herriko etxea edo udalaren webgunea]
* Joseba Aurkenerena: Martin Sopite baleazale ziburutarra.[https://www.kazeta.eus/eu/info_kz/20200203/martin-sopite-baleazale-ziburutarra]
{{autoritate kontrola}}

{{Ziburuko auzo aurkibidea}}
{{Lapurdi Itsasegiko udalerri aurkibidea}}
{{Lapurdiko udalerri aurkibidea}}

[[Kategoria:Ziburu]]