Andre Maria eliza (Eristain)

Andre Maria eliza
	Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Oloritz eta Nafarroa Garaia
Kokapen fisikoa	Orbaibar
Koordenatuak	42°36′53″N 1°36′34″W / 42.61482415°N 1.6094422°W
Historia eta erabilera
Erlijioa	katolizismoa
Arkitektura
Estiloa	arkitektura erromanikoa

Andre Maria eliza Nafarroa Garaiko Orbaibar ibarreko Oloritz udalerriko Eristain etxaldean kokatutako X. mendeko kristiau eliza bat da. Erromaniko estiloa ditu.

Eraikina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Agian, zati batean, haranean kontserbatzen den eraikinik zaharrena izango da. Zaharberritu zen arte, duela urte gutxi batzuk, XII. mendearen amaierakoa zela uste zen, baina iparraldeko fatxadako harlanduzko lan motagatik ikus daitekeenez, baita gaur egun itsututa dauden bao posibleengatik ere, bertan ikusten direnak, eta era berean horma pikoaren harlanduak eta bertan irekitzen den leihoa, esan dezakegu Ebanjelioaren aldea eta nabearen oinaldea, gutxienez, X. mendeko edo XI. mendeko eraikuntza direla.

Geroago, XII. mendearen amaieran, harlangaitzezko absidea gehitu zitzaion, askoz ere txikiagoa, aurreko garaiko harriak berrerabiliz egindako zutabetxo batez zatitutako ardatz-leiho batekin, eta sakristia ere gehitu zitzaion, eta Epistolaren aldeko fatxadaren berreraikuntza garrantzitsua egin zen, aurreko harlanduen zati bat berrerabiliz. Geroago, XVI. mendean, hilarri batzuk dituen hilarri bat gehitu zen.

Hegoaldeko hormaren paramentuan erromatar hilarri bat dago enkastratuta, ziur aski erromatarren "fundus" bat egon zen lekuan zeuden hondakinetatik aprobetxatu zena. Era berean, gaur egun ikusten dugun aldarearen aroa erromatar harri batetik berrerabiltzen da, azken zaharberritzea egin zenean absidean enkastratuta aurkitu zen "sol invictus" delakoari egindako sakrifizioetatik.

Barrualdean, atal bakarreko nabeak egurrezko estalkia du. Absideari bide emateko ireki zen lekuan arku zorrotz handi bat eraiki zen, kapiteldun zutabeetan bermatzen den arku askoz baxuago eta zorrotzago baten aurrekoa. Ezkerreko kapitelak oso pertsonaia zakarra du, eta esku bien artean liburu bat du, landu gabeko bi pinabururen eta eliztarrei begira dagoen burutxo baten artean markatua; eskuinekoak, berriz, bi pinaburu ditu izkina bakoitzean, eta zirkulu batzuk, bola batzuk gordetzen dituen kapitelaren lepokoari lokarri batez lotuak. Absidea labe-gangaz estalita dago.

Barnealdeko zati bat luzituta dago eta absidean eta presbiterioan Bianako Printzea Erakundeak XIV. mendean datatutako pinturak gordetzen ditu (ziur asko, aurrekoak izango dira), erromaniko batzuen gainean. Bitxia bada ere, arkuari bide ematen dion arkuan pintura bat dago, eta haren pigmentu naturalek gainerako pinturen oso aurrekoa dela adierazten dute. Giza burua da, eta zurtoin batzuk ateratzen dira, alboetako pilareetatik jaisten diren xirripa eta mahatsondo-hosto gisa.