Edith Ayrton

Wikipedia, Entziklopedia askea
Edith Ayrton

Bizitza
JaiotzaJaponia, 1879
Herrialdea Erresuma Batua
 Britainia Handia eta Irlandako Erresuma Batua
HeriotzaEdinburgo, 1945 (65/66 urte)
Familia
AitaWilliam Edward Ayrton
AmaMatilda Chaplin Ayrton
Ezkontidea(k)Israel Zangwill (en) Itzuli
Hezkuntza
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakidazlea eta sufragettea

Edith Ayrton edo Edith Ayrton Zangwill (Japonia, 1879 - Edinburgo, 1945) idazlea eta sufragista izan zen. Emakumeen Sufragiorako Liga Judua sortzen lagundu zuen.

Biografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Japonian jaioa, Matilda Chaplin Ayrton medikuaren eta William Edward Ayrton fisikariaren alaba zen. Ama 1883an hil zitzaion, eta, ondoren, aita Hertha Ayrton matematikariarekin ezkondu zen. Juduen fedean hazi zuten Edith. Israel Zangwillekin ezkondu zen, 1903an. Amaginarrebak Edith Ayrtonen lehen ipuinak Zangwill-i bidali ondoren, bere iritzia eman zezan, ezagutu zuten elkar.[1] Hiru seme-alaba izan zituzten: Israel 1906an, Margaret 1910ean eta Oliver 1913an.[2] 1904an argitaratu zuen bere lehen eleberria, Barbarous Babe. Osasun txarra izateaz kexatzen zen, eta ez zuen uste militante sufragista izan ahal izango zenik, baina berak eta amaginarrebak Women's Social and Political Union-ekin bat egin zuten. Maud Arncliffe Sennett-i idatzi zion erakunde horri laguntza eskuzabala emateko asmoa zuela esateko. Senarra WSPUren alde agertu zen publikoki, baina espiritu liberaleko emakumeek txistu egin zioten taktika militanteak sostengatzeagatik.

1912an, Jewish League for Woman Suffrage (en) eratzen lagundu zuen, gizonezko zein emakumezko kideei irekia. Erakunde horrek emakumeen eskubide politikoak eta erlijiosoak lortzea zuen helburu, eta uste zuen judu batzuek talde horrekin bat egiteko joera handiagoa izan zezaketela emakumeen sufragioa berariaz defendatzen zuen talde batekin baino. Kideen artean zeuden bere senarra, Henrietta Franklin, Hugh Franklin, Lily Montagu [], Inez Bensusan eta Leonard Benjamin Franklin.[1] Erakundeko kide erradikalenetako batzuk 1913 eta 1914an sinagogetako zerbitzu erlijiosoen nahastearen erantzule izan ziren, beren ikuspuntuak ikusarazteko. Komunitate juduak, oro har, "txanodun guardia beltzak" kalifikatu zituen zentzu zabalean.[3]

Emakumeen sufragioaren aldeko juduak 1914ko otsailaren 6an bildu ziren beste sufragista batzuekin, United Suffragist taldea sortzeko. Erakunde berria WSPUren muturreko militantziari, zeinak sute kriminaleko kanpaina bat egin zuen, eta National Union of Women's Suffrage Societies taldearen arrakasta-ezari erantzuteko sortu zen. Talde berrian, bere amaginarreba, senarra, Emmeline Pethick-Lawrence, Maud Arncliffe Sennett eta Louisa Garrett Anderson zeuden.[4]

Urte askoan bizi izan zen East Prestonen, Sussex Mendebaldean, Far End izeneko etxe batean. Edinburgon hil zen, 1945ean.[2][5]

Obrak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • Barbarous Babe (1904)
  • The First Mrs Mollivar (1905)
  • Teresa (1909)
  • The Rise of a Star (1918)
  • The Call (1924), amaginarrebaren bizitzan oinarritua
  • The House (1928)
  • The Story of the Disarmament Declaration (1932)

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. a b Edith Zangwill. ..
  2. a b Zangwill, Israel (1864–1926), writer and advocate of Jewish causes. .
  3. Jewish League for Woman Suffrage. Jewish Women's Archive.
  4. «The United Suffragists» Spartacus Educational.
  5. England & Wales, National Probate Calendar (Index of Wills and Administrations), 1858-1966, 1973-1995 for Edith Ayrton Zangwill; Calendar of the Grants of Probate and Letters of Administration made in the Probate Registries of the High Court of Justice in England 20 October 1945

Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  • « Edith Chaplin Zangwill (c. 1879-1945) », Elizabeth Crawford, The Women's Suffrage Movement. A Reference Guide 1866-1928, Londres, Routledge, 2001, or. 766.

Ikus, gainera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]