Garbikundeko Andre Mariaren eliza (Altzorritz)

Garbikundeko Andre Mariaren eliza
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Untzitibar
Koordenatuak	42°42′51″N 1°28′28″W / 42.71421293°N 1.47437387°W

Garbikundeko Andre Mariaren eliza Untzitibarreko Altzorritz kontzejuan XIV. mendeko kristiau eliza bat da, gotiko estiloan.

Eraikina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

XIV. mendeko eraikuntza gotikoa da, harriz egina, eta lau ataletan banatutako habearte bakarra eta burualde poligonala ditu. Gurutze-ganga sinpleak estaltzen du; habeartean giltzarriak ditu, eta burualdean nerbiodun horma-atalak. Ziur aski, leku berean beste eliza bat egon zen gaur egungoaren aurretik, oinean dagoen arku txaranbeldu eta nabea baino estuagotik eta tradizio erromanikoko tinpanotik (ca. 1200) krismoiarekin, epistolaren aldean dagoen egungo portada gotikoaren gainean apaingarri gisa berrerabilia. Kanpandorrea habeartearen lehenengo atalaren gainean dago. Presbiterioaren aurreko zatian, alboetako kapera gangadun bana daude, kanoi zorrotzarekin.

Goi-korua oinaldean dago, XVI. mendekoa da eta garai bereko egurrezko baranda bat du. Korupean harrizko bataiarria dago, handia, tenpluaren lehen etapakoa (XIII. mendea). Bere adaburuak erdi-puntuko arkuteria ebakiz eta tradizio erromanikoko sigi-sagako girnaldaz apainduta dago.

Ebanjelioaren aldeko kaperan erretaula barroko bat dago (XVIII. mendekoa). Bere irudi titularra tailu gotiko bat da (ca. 1300) Ama Birjina eta Haurra tronuratuta, Alzorrizko Andre Mariaren izenpean ezaguna. Teilatupean eskultura erromanista bat dago (ca. 1600) San Pedro pontifizearena, eserita, polikromia modernoarekin, Zangozako Juan Echenagusia mihiztatzailearen tailerrarena izan zitekeena, 1596 eta 1603 artean tenpluko erretaula nagusia egin zuena. Azken hori presbiterioaren erdiko horma-atala hartzen duen obra monumentala da, bankuan, hiru solairuko bost kaletan eta teilatupean banatua, erliebeak txandakatuta, bankuan eta lehen bi solairuetako alboko kaleetan, eta gainerakoetan irudi exentuak. Bankuan lau ebanjelariak daude, binaka, eta Azken Afariaren eszena erdian. Lehenengo solairuan, erakustokiaren alde banatan, Deikundearen, Ikustaldiaren, Artzainen Adorazioaren eta Epifaniaren eszenak daude. Bigarrenean, zirkunzisioa, Jesusen aurkezpena tenpluan, Egiptorako ihesa eta Jesusen disputa tenpluan, Legearen doktoreekin. Erdian, Birjina eta Haurraren irudi eder bat dago, tente eta aurpegietan adierazkortasun gozokoa. Hirugarren pisuak Mariaren Jasokundea du gai nagusi, koroatzen duten aingeruekin. Alboetan, San Antonio Abad, San Fermin, San Babil eta San Nicasioren irudiak daude, burua moztuta eta bere burua eskuetan duela. Teilatupean Kalbarioko taldea ageri da, San Esteban eta Donostia artean, Traza arkitektonikoa, tinpano kurboz eta erdiz eta triangeluz koroatutako etxe dintelduekin, 1609. urtean amaitzen den polikromiarekin batera, multzoaren dekorazio-balioari laguntzen diote. Presbiterioa XVI. mendean datatu daitekeen trazeria gotikoko burdin forjatuzko sare batekin itxi eta babesten da.