Ispilatze

Ispilatze ilusio optiko bat da; haren ondorioz urruneko objektuen irudiak aldatuak hautematen dira (egonkorrak nahiz dardartiak, bakunak nahiz anizkoitzak, era zuzenean nahiz alderantzikatuta, bertikalean handituak nahiz txikituak).^[1]

Mekanismoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Basamortu tropikaletan, lurrarekin kontaktuan dagoen airea berotu egiten da, eta bere dentsitatea, ohi ez bezala, aire hotzena beroenaren gainean mantentzen da, lurzoruak islatutako erradiazioak berotzen duena. Honek, airean, hainbat errefrakzio-indize ematen dizkion dentsitate ezberdin bat sortzen du. Beraz, beherantz doan objektu urrun batek islatzen duen argi izpi batek, behatzailearen norabidean, errefrakzioak jasaten ditu bata bestearen atzetik aire geruza ezberdinak zeharkatzean; lurrerantz duen inklinazioa gero eta txikiagoa da, eta, horizontalera iritsi ondoren, tximistak errefrakzio berriak jasaten ditu, oraingoan gorantz doan arren. Honela, beherantz zuzendutako ganbiltasun ibilbide kurbatu bat deskribatu ondoren, behatzailearen begiarengana iristen da, lurrean (azpiispilatzea) objektuaren irudi ez oso garbi bat ikusten duena. Baina, beste jatorri errealeko izpi batzuk ere zuzenean behatzailearen begietara iristen diren bezala, honek, objektua (adibidez, palmondo bat basamortu batean) aldi berean ikustearen inpresioa du, eta, palmondo honen azpian, alderantzizko bigarren irudi bat, palmondo hau existitzen ez den gainazal likido batean islatuko balitz bezala. Beraz, udako ordurik beroenetan, badirudi zeruaren irudia errepide beroko asfaltotik datorrela, eta, aldi berean, errepide hori bustita edo putzututa dagoela ikuslearentzat.

Ezohikoa da argi izpien ibilbidea gorantz ganbila izatea (gainispilatzea); gertatzen bada, itsasontzi bat, mendi bat, etab., atmosferan flotatzen dutela dirudi.