Kandela-erloju

Kandela-erlojua kandela mehe bat da, tarteka ezarritako markekin (gehienetan, alboetan zenbakiak ditu), eta erretzen doan heinean denbora-tarteak igarotzen direla adierazten duena. Gaur egun erabiltzen ez diren arren, kandela-erlojuek ordua neurtzeko modu eraginkorra ematen dute barnealdeetan, gauez edo egun lainotsu batean. Kandela-erloju bat erraz bihur daiteke tenporizadore iltze astun bat iltzatuz kandelan, nahi den tartea adierazten duen markan. Iltzea inguratzen duen argizaria urtzen denean, iltzeak azpian dagoen plater batean jotzen du.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ez da ezagutzen non eta noiz erabili ziren kandela-erlojuak lehen aldiz. Haien erabilerari buruzko lehen aipamena You Jiangu-ren (K.o. 520) txinatar poema batean gertatzen da. Hor, graduatutako kandelak gauez denbora zehazteko modua ematen zuen. Antzeko kandelak Japonian erabili ziren X. mende hasieran.

You Jiangu-ren gailua argizarizko sei kandelek osatzen zuen, bakoitza 12 hazbetekoa, lodiera uniformekoa, eta hazbete bakoitza 12 ataletan banatuta. Kandela bakoitza lau ordutan erabat erretzen zen, markaketa bakoitza 20 minutu eginez. Kandelak babesteko jarri ziren alboetan adar gardeko panelak egurrezko egitura batekin kaxak babesteko. Denbora neurtzeko antzeko metodoak Erdi Aroko elizetan eta lehenago erabiltzen ziren, Ingalaterrako Alfredo Handia erregeak, batez ere, erretako tamaina jakin bateko kandelak zenbatuz, eta gero kandela graduatuak erabiliz. Azkenean, gaur egun erabiltzen ditugun erloju arruntek ordezkatu zituzten erloju horiek.

Datuak: Q1896979
Multimedia: Candle clocks / Q1896979