Peter Pan sindromea

1983an "Peter Pan-en sindromea" terminoa onartu egin zen psikologian The Peter Pan Syndrome: Men Who Have Never Grown Up (Peter Pan-en sindromea: inoiz hazi ez ziren gizonak) liburua argitaratu zuenean. Liburuaren autorea, Dan Kiley hausnartzen duen bezala sindrome hori dela eta, jendeak ez du inoiz bere burua hazten.

Psikologia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Batzuen ustez, sindrome hori oso arazo handia da industriondoko gizarte modernoan.

Peter Pan-en sindromearen ezaugarri bat zenbait alderdi psikologiko eta sozialetako heldutasunik eza da. Nortasuna heldugabea eta nartzisista da. Subjektua hazi egiten da, baina niaren irudikapen internalizatua bere haurtzaroaren paradigma da, denboran zehar mantentzen dena. Kiley-ren arabera, "Peter-Pan" baten ezaugarriek zenbait nolakotasun dituzte: arduragabekeria, asaldura, sumina, nartzisismoa, harrokeria, mendekotasuna, zahartzeari uko egitea eta gizartearen legeetatik eta berak ezarritako arauetatik haratago dagoela uste izatea.

Hori guztia defentsa-koraza bat litzateke, bere segurtasunik ezetik babesteko, maitatuak eta onartuak ez izateko beldurratik babesteko. Batzuetan, sindrome hori dutenek pertsonaia bakartiak izaten dira. Enpatia edo "handien" mundura irekitzeko gaitasun txikia dutenez, ez dira modu sentimentalean irekitzen, eta, beraz, indibiduo hotzak balira bezala ikusten dira, eta hori truke gisa itzultzen da, beste maitasun erakusketa jaso gabe. Profesional batzuek, beharbada beren diagnostikoetan ausardiaz aurrera eginez, eskora-afektiboak deitu diete.

Esaten da, halaber, haurtzaro normala bizi ez izanagatik, txikitatik lan egiteagatik (bereziki behartuak izan direlako) edo beste arrazoi batzuengatik gertatzen dela hori.

Antoni Bolinches psikologo klinikoak, “Peter Pan puede crecer” liburuan, Dan Kileyren Peter Pan-en sindromearen edukiak eguneratzen ditu. Bolinchesek honela definitzen du Peter Pan gizakia: premia afektiboa duena, egozentrikoa, frustrazioaren aurkako erresistentzia gutxi duena, aurkako sexuarekin berdintasun-harremanak onartzeko zailtasuna duena eta autokritikarako gaitasun gutxi duena. Bere sailkapenaren arabera, Peter Pan gizakiaren lau aldaera daude: intelektuala, nartzisista, limurtzailea eta zerbitzaria.

Gizaki hauek joera hauek dituzte:

Gaztaroa idealizatzea, heldutasuna ukatzeko.
Bakardadeari beldur nabarmena diote.
Ez dira seguruak eta autoestimu txikia dute.
Bere egozentrismoak besteei harrera eta eskaera egitea merezi dutela sinestarazten die, besteen arazoez arduratu gabe.
Arduragabeak dira.
Konpromisoaren beldur dira, beren askatasunaren ukatzaile gisa.
Frustrazioarekiko tolerantzia txikia dute, eta, beraz, etengabe asegabe sentitzen dira, ez diete beren arazoei aurre egiten, ez dute ekimena hartzen, eta ez dute horretan ahalegintzen.^[1]^[2]^[3]

Antzeko ezaugarriak izan arren, oso garrantzitsua da egoera hori espektro autistaren arazoekin, bereziki helduekin, nahasmena saihestea.

Sindromea eta haren eragina[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kileyren liburuak nabarmendu egiten du sindrome hori, baina izen ia literarioa eman besterik ez dio egiten betidanik karakterizazio neurotiko guztietan presente egon den elementu bati, terapia psikoanalitikoaren ikuspegien hasieratik. Freud-ek atxikipenari buruz hitz egin duenean, sintomatologia mota horiek dituzten subjektuetan gertatzen den nortasunaren bilakaeraren geldialdia aipatu du nolabait. Beharbada, bereziki aztertzen ari garen sintoma multzo horrek ez du kategorizaziorik izan bibliografia psikiatrikoan, eta hori harrigarria da. Hain zuzen, “Peter Pan-en sindromea” ez da psikosia. Nahasmendu neurotikoa da, edo, agian, erabat karakterologikoa. Kileyk berak azpimarratzen du zaila dela jokabide horien irregulartasuna aldatzea, baina ez ditu aipatzen terapia orotan subjektuaren bilakaera oztopatzen duten koadro negatiboak birmoldatzeko agertzen diren zailtasun berberak edo bikoteak.

Tratamendua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tratamenduak egituratutako neurosi orori dagokiona izan behar du. Hori egiteko zailtasunak handiak izaten dira, eta, Kileyk adierazten duen bezala, heldugabetasun-mota hori adierazten duten seme-alabak dituzten gurasoek "jardun" egin behar dute, "lagunarteko" konbentzitzeari behar bezala ekin baino lehen. Nerabea, gaztea, edo helduaroan sartuta, asaldura mota horren biktima den subjektuak uko egiten dio bere infantilismoaren aldaketa orori. Haurtzaroaren mundu arduragabeak ez du alde batera utzi nahi, eta heldutasun orekatua hurbiltzen duten portaeren egokitzapenaren aurrean behin eta berriz porrot egitearen kontzientzia ia ez da egiaztatzen; horrek, momentuz, benetako psikopatia batean pentsarazten du. Egiantz-hipotesi batek, paziente horien aurrean, haurtzaro oso zoriontsua imajinatzera garamatza. Haurtzaro horretan iraun egin nahi da, helduen gizarte-bizitzan sartzeak dakartzan mugen onarpen deserosoari aurre ez egiteko. Arauak onartzean, enplegu batean sendo lan egiteko beharrean, karrera bat amaitzeko ikasten saiatzean, besteekiko "lotura helduak" sortzean, "adiskidetasunaren" edo "maitasunaren" ordenan.

Sintomak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maiz izaten dira antsietate-, eta depresio-krisiak. Urteak aurrera doaz, eta, nahiz eta subjektua nolabaiteko koraza psikologikoz babestuta egon, denboraren joanaz ez ohartzeko, noizbehinka desagertu egiten da, ezusteko arrazoiengatik. Orduan, pazienteak eskuak hutsik ditu eta bizitza mingarria du. Bikote desegokiekin edo muturrekoekin —hori ere gertatzen da—, bikotekiderik gabe. Haurren habia beti adierazten duen erreferentzia inkontzientea da. Han ez zegoen arazorik, eta nostalgia iraunkorra da.

Eragin nabarmena du autoestimuan eta autokontzeptuan. Nabarmendu behar da nortasunaren deformazio gisa patologia psikiatriko klasiko eta espezifikoen gainean eragin dezakeela.^[4] Hala, bada, ikuspegi paranoide samar deliranteei edo neurosi histeriko edo obsesiboei lotuta egon daiteke. Horrelako kasuetan, tratamenduak bikoitza izan behar du: oinarrizko nahaste psikopatologikoa eta nortasunarena.