Banandutako objektu

Wikipedia, Entziklopedia askea


Neptunoz haraindiko objektuak erakusten dituen irudia. Banandutako objektuak zuriz ageri direnak dira, gorriak plutinoak eta NHO erresonanteak dira, urdinak twotino eta cubewanoak eta grisak disko sakabanatuko objektuak

Banandutako objektuak eguzki-sistemako gorputz txikien baitan talde dinamiko bat osatzen duten kanpoaldeko eguzki-sistemako objektuak dira, Neptunoz haraindiko objektuen familiaren parte ere badira. Gorputz hauek perihelio urruna dute eta hortaz, Neptunok ez die nabarmenki eragiten grabitazionalki, eta noski, beste planeta ezagunek ere ez diete eraginik egiten aipatutako moduan. Hori dela eta, gorputz hauek eguzki-sistematik "bananduta" daudela ematen du.[1][2]

Banandutako objektuak nabarmen bereizten dira beste Neptunoz haraindiko objektuengandik; izan ere, azken hauek Neptunoren eragina pairatzen dute harekin noizean behin dituzten topaketak direla eta, banandutako objektuek ordea, ez dute halakorik jasotzen euren orbitetan eta talde zehatzagoa osatzen dute. Gainera, banandutako objektuek Neptunoz haraindiko objektuek baino perihelio urrunagoa dute eta horrek esan nahi du, Neptunorekin orbita erresonanteak dituzten gorputzak (Pluton adibidez), orbita erresonanteak ez dituzten Kuiper gerrikoko objektu klasikoak (Makemake, cubewanoak) eta disko sakabanatuko gorputzak (Eris) baino urrutiago kokatu ohi direla.

Banandutako objektu izan daitezkeenak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Izendapena Diametroa
(km)
H q
(UA)
a
(UA)
Q
(UA)
ω (°) Aurkikuntza

urtea

Aurkitzailea(k) Oharrak eta erreferentziak
2000 CR105 243 6.3 44.252 221.2 398 316.93 2000 M. W. Buie [3]
2000 YW134 216 4.7 41.207 57.795 74.383 316.481 2000 Spacewatch ≈3:8 da haren Neptunorekiko erresonantzia
2001 KA77 634 5.0 43.41 47.74 52.07 120.3 2001 M. W. Buie Mugako cubewanoa
2002 CP154 222 6.5 42 52 62 50 2002 M. W. Buie Orbita nahiko behartsua, baina banandutako objektu ziurra
2003 UY291 147 7.4 41.19 48.95 56.72 15.6 2003 M. W. Buie Mugako cubewanoa
Sedna 995 1.5 76.072 483.3 890 311.61 2003 M. E. Brown, C. A. Trujillo, D. L. Rabinowitz Sednoidea
2004 PD112 267 6.1 40 70 90 40 2004 M. W. Buie Orbita nahiko behartsua, agian ez da banandutako objektua
2004 VN112 222 6.5 47.308 315 584 326.925 2004 Cerro Tololo (zehaztu gabe) [4][5][6]
2004 XR190 612 4.1 51.085 57.336 63.586 284.93 2004 R. L. Allen, B. J. Gladman, J. J. Kavelaars
J.-M. Petit, J. W. Parker, P. Nicholson
Sasi-sednoidea, makurdura oso altua; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz.[3][7][8]
2005 CG81 267 6.1 41.03 54.10 67.18 57.12 2005 CFEPS
2005 EO297 161 7.2 41.215 62.98 84.75 349.86 2005 M. W. Buie
2005 TB190 372 4.5 46.197 75.546 104.896 171.023 2005 A. C. Becker, A. W. Puckett, J. M. Kubica Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz.8
2006 AO101 168 7.1 -- -- -- -- 2006 Mauna Kea (zehaztu gabe) Orbita bereziki behartsua, agian ez da Neptunoz haraindiko objektu bat ere ez.
2007 JJ43 558 4.5 40.383 48.390 56.397 6.536 2007 Palomar

(zehaztu gabe)

Mugako cubewanoa
2007 LE38 176 7.0 41.798 54.56 67.32 53.96 2007 Mauna Kea (zehaztu gabe)
2008 ST291 640 4.2 42.27 99.3 156.4 324.37 2008 M. E. Schwamb, M. E. Brown, D. L. Rabinowitz ≈1:6 Neptunorekiko erresonantzia du
2009 KX36 111 8.0 -- 100 100 -- 2009 Mauna Kea (zehaztu gabe) Orbita bereziki behartsua, agian ez da Neptunoz haraindiko objektua.
2010 DN93 486 4.7 45.102 55.501 65.90 33.01 2010 Pan-STARRS ≈2:5 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[9]
2010 ER65 404 5.0 40.035 99.71 159.39 324.19 2010 D. L. Rabinowitz, S. W. Tourtellotte
2010 GB174 222 6.5 48.8 360 670 347.7 2010 Mauna Kea (zehaztu gabe)
2012 FH84 161 7.2 42 56 70 10 2012 Las Campanas (zehaztu gabe)
2012 VP113 702 4.0 80.47 256 431 293.8 2012 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo Sednoidea
2013 FQ28 280 6.0 45.9 63.1 80.3 230 2013 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo ≈1:3 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8]
2013 FT28 202 6.7 43.5 310 580 40.3 2013 S. S. Sheppard
2013 GP136 212 6.6 41.061 155.1 269.1 42.38 2013 OSSOS
2013 GQ136 222 6.5 40.79 49.06 57.33 155.3 2013 OSSOS Mugako cubewanoa
2013 GG138 212 6.6 46.64 47.792 48.946 128 2013 OSSOS Mugako cubewanoa
2013 JD64 111 8.0 42.603 73.12 103.63 178.0 2013 OSSOS
2013 JJ64 147 7.4 44.04 48.158 52.272 179.8 2013 OSSOS Mugako cubewanoa
2013 SY99 202 6.7 50.02 694 1338 32.1 2013 OSSOS
2013 SK100 134 7.6 45.468 61.61 77.76 11.5 2013 OSSOS
2013 UT15 255 6.3 43.89 195.7 348 252.33 2013 OSSOS
2013 UB17 176 7.0 44.49 62.31 80.13 308.93 2013 OSSOS
2013 VD24 128 7.8 40 50 70 197 2013 Dark Energy Survey Orbita oso behartsua, agian ez da banandutako objektua
2013 YJ151 336 5.4 40.866 72.35 103.83 141.83 2013 Pan-STARRS
2014 EZ51 770 3.7 40.70 52.49 64.28 329.84 2014 Pan-STARRS
2014 FC69 533 4.6 40 70 100 190 2014 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo Orbita behartsua du, baina banandutako objektu ziurra da
2014 FZ71 185 6.9 55.9 76.2 96.5 245 2014 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo Sasi-sednoidea, ≈1:4 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8]
2014 FC72 509 4.5 51.670 76.329 100.99 32.85 2014 Pan-STARRS Sasi-sednoidea, ≈1:4 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8]
2014 JM80 352 5.5 46.00 63.00 80.01 96.1 2014 Pan-STARRS Sasi-sednoidea, ≈1:3 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8]
2014 JS80 306 5.5 40.013 48.291 56.569 174.5 2014 Pan-STARRS Mugako cubewanoa
2014 OJ394 423 5.0 40.80 52.97 65.14 271.60 2014 Pan-STARRS Neptunorekiko 3:7 erresonantzian
2014 QR441 193 6.8 42.6 67.8 93.0 283 2014 Dark Energy Survey
2014 SR349 202 6.6 47.6 300 540 341.1 2014 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo
2014 SS349 134 7.6 45 140 240 148 2014 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo ≈2:10 Neptunorekiko erresonantzia;Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8][9]
2014 UT228 154 7.3 43.97 48.593 53.216 49.9 2014 OSSOS Mugako cubewanoa
2014 UA230 222 6.5 42.27 55.05 67.84 132.8 2014 OSSOS
2014 UO231 97 8.3 42.25 55.11 67.98 234.56 2014 OSSOS
2014 WK509 584 4.0 40.08 50.79 61.50 135.4 2014 Pan-STARRS
2015 AL281 293 6.1 42 48 54 120 2015 Pan-STARRS Mugako cubewanoa

Orbita oso behartsua du, agian ez da banandutako objektua.

2015 AM281 486 4.8 41.380 55.372 69.364 157.72 2015 Pan-STARRS
2015 BE519 352 5.5 44.82 47.866 50.909 293.2 2015 Pan-STARRS Mugako cubewanoa
2015 FJ345 117 7.9 51 63.0 75.2 78 2015 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo Sasi-sednoidea, ≈1:3 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8]
2015 GP50 222 6.5 40.4 55.2 70.0 130 2015 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo
2015 KH162 671 3.9 41.63 62.29 82.95 296.805 2015 S. S. Sheppard, D. J. Tholen, C. A. Trujillo
2015 KG163 101 8.3 40.502 826 1610 32.06 2015 OSSOS
2015 KH163 117 7.9 40.06 157.2 274 230.29 2015 OSSOS ≈1:12 Neptunorekiko erresonantzia
2015 KE172 106 8.1 44.137 133.12 222.1 15.43 2015 OSSOS 1:9 Neptunorekiko erresonantzia
2015 KG172 280 6.0 42 55 69 35 2015 R. L. Allen
D. James
D. Herrera
Orbita oso behartsua du, agian ez da banandutako objektua
2015 KQ174 154 7.3 49.31 55.40 61.48 294.0 2015 Mauna Kea (zehaztu gabe) Sasi-sednoidea; ≈2:5 Neptunorekiko erresonantzia; Neptunoren Batez Besteko Mugimendu Erresonantziak (MMR), Kozai Erresonantziarekin batera gorputz honen eszentrikotasuna eta makurdura aldatu zuen, hala, egun duen perihelio oso urruna sorraraziz[8]
2015 RX245 255 6.2 45.5 410 780 65.3 2015 OSSOS
2015 TG387 300 5.5 65.02 1042 2019 118.0 2015 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo, D. J. Tholen Sednoidea
2001 FL193 81 8.7 40.29 50.26 60.23 108.6 2001
2017 DP121 161 7.2 40.52 50.48 60.45 217.9 2017
2017 FP161 168 7.1 40.88 47.99 55.1 218 2017
2017 SN132 97 5.8 40.949 79.868 118.786 148.769 2017 S. S. Sheppard, C. A. Trujillo, D. J. Tholen
2018 VM35 134 7.6 45.289 240.575 435.861 302.008 2018 ???

Azpian ageri direnak ere banandutako objektutzat hartzen dira orokorrean, baina perihelioak nabarmenki hurbilagoak dituzte, 38-40 UAra.

Izendapena Diametroa
(km)
H q
(UA)
a
(UA)
Q
(UA)
ω (°) Aurkikuntza

urtea

Aurkitzailea(k) Oharrak eta erreferentziak
2003 HB57 147 7.4 38.116 166.2 294 11.082 2003 Mauna Kea (zehaztu gabe)
2003 SS422 168 >7.1 39 200 400 210 2003 Cerro Tololo (zehaztu gabe) Orbita oso behartsua, agian ez da banandutako objektua
2005 RH52 128 7.8 38.957 152.6 266.3 32.285 2005 CFEPS
2007 TC434 168 7.0 39.577 128.41 217.23 351.010 2007 Las Campanas (zehaztu gabe) 1:9 Neptunorekiko erresonantzia
2012 FL84 212 6.6 38.607 106.25 173.89 141.866 2012 Pan-STARRS
2014 FL72 193 6.8 38.1 104 170 259.49 2014 Cerro Tololo (zehaztu gabe)
2014 JW80 352 5.5 38.161 142.62 247.1 131.61 2014 Pan-STARRS
2014 YK50 293 5.6 38.972 120.52 202.1 169.31 2014 Pan-STARRS
2015 GT50 88 8.6 38.46 333 627 129.3 2015 OSSOS

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Lykawka, Patryk Sofia; Mukai, Tadashi. (2008-04-01). «An Outer Planet Beyond Pluto and Origin of the Trans-Neptunian Belt Architecture» The Astronomical Journal 135 (4): 1161–1200.  doi:10.1088/0004-6256/135/4/1161. ISSN 0004-6256. (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).
  2. D.Jewitt, A.Delsanti The Solar System Beyond The Planets in Solar System Update : Topical and Timely Reviews in Solar System Sciences , Springer-Praxis Ed., ISBN 3-540-26056-0 (2006) Artikuluaren aurreinprimakia (pdf) 2007ko urtarrilaren 29an artxibatua, Wayback Machine webgunean.
  3. a b E. L. Schaller; M. E. Brown (2007). "Volatile loss and retention on Kuiper belt objects" (PDF). Astrophysical Journal. 659 (1): I.61–I.64. Bibcode:2007ApJ...659L..61S. doi:10.1086/516709. Retrieved 2008-04-02.
  4. (Ingelesez) M. E. Brown, E. L. Schaller;. «Orbit Fit and Astrometric record for 04VN112» Wayback Machine (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).
  5. «JPL Small-Body Database Browser» ssd.jpl.nasa.gov (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).
  6. «List Of Centaurs and Scattered-Disk Objects» minorplanetcenter.net (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).
  7. Allen, R. L.; Gladman, B.; Kavelaars, J. J.; Petite, J.-M.; Parker, J. Wm; Nicholson, P.. (2006-03-20). «Discovery of a low-eccentricity, high-inclination Kuiper belt object at 58 AU» The Astrophysical Journal 640 (1): L83–L86.  doi:10.1086/503098. ISSN 0004-637X. (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).
  8. a b c d e f g h Sheppard, Scott S.; Trujillo, Chadwick; Tholen, David J.. (2016-06-30). «Beyond the Kuiper Belt Edge: New High Perihelion Trans-Neptunian Objects With Moderate Semi-major Axes and Eccentricities» The Astrophysical Journal 825 (1): L13.  doi:10.3847/2041-8205/825/1/L13. ISSN 2041-8213. (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).
  9. a b Sheppard, Scott S.; Trujillo, Chad. (2016-12-07). «New Extreme Trans-Neptunian Objects: Towards a Super-Earth in the Outer Solar System» The Astronomical Journal 152 (6): 221.  doi:10.3847/1538-3881/152/6/221. ISSN 1538-3881. (Noiz kontsultatua: 2020-01-02).

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]