Agulera-en iturria ikusi

{{hizkuntza infotaula|eskualdea=[[Kaukasia|Kaukaso]]|familiaren kolorea=kaukasoarra|estatuak={{Bandera|Errusia}}|nazioa={{Bandera|Dagestan}}}}
'''Agulera'''<ref name="Euskal">{{Erreferentzia|izenburua=Euskaltzaindiaren hiztegia|egilea=[[Euskaltzaindia]]|url=https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?sarrera=agulera&antzekoak=ez&option=com_hiztegianbilatu&view=frontpage&layout=aurreratua&Itemid=410&lang=eu&bila=bai}}</ref><ref>[https://www.berria.eus/estiloliburua/mundua/D Berria Estilo Liburua]</ref> edo '''aghulera'''<ref>[https://www.termcat.cat/ca/cercaterm/fitxa/MTUyOTg1Nw%3D%3D Termcat Centre de terminologia]</ref> (aгъул чӏал) [[agul]]ek mintzatzen duten hizkuntza da, [[Kaukasoko ipar-ekialdeko hizkuntzak|Kaukasoko ipar-ekialdeko hizkuntzen]] familiakoa, dagestango hizkuntzen taldekoa eta lezgiar hizkuntzen adarrekoa. 29.000 inguru<ref>[https://web.archive.org/web/20211006173252/http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab6.xls 2010ko Errusiako errolda orokorraren datuak]</ref> hiztun ditu [[Errusia]]ko [[Dagestan]] errepublikako hego-mendebaldean.

Dagestango hizkuntza ofizialetako bat da, eta eskoletan irakasten da ikasgai bat gisa, [[lehen hezkuntza]]n<ref name=":0">[https://iling-ran.ru/web/ru/jazykirf Институт языкознания РАН]</ref><ref name=":1">[https://web.archive.org/web/20201024065310/https://bigenc.ru/linguistics/text/2669288 Большая Российская Энциклопедия]</ref>. ''Вести Агула'' (Vesti Agula, {{lang-ru|Agulen berriak}}) astekarian artikulu batzuk aguleraz idazten dira<ref>{{Erreferentzia|izena=|abizena=|urtea=|izenburua=Вести Агула {{!}} Республиканская еженедельная газета выходит с 1951 года на русском и агульском языках|argitaletxea=|orrialdea=|orrialdeak=|ISBN=|hizkuntza=|url=http://vestiagula.ru/|sartze-data=2020-10-23}}</ref>.

== Dialektoak ==
Hiru dialekto bereizi ohi dira:

* tpigera edo agulera;
* kerenera;
* koxanera, batzuetan aparteko hizkuntza batetzat hartzen dena<ref name=":0" />.

Hizkuntza estandarra tpigeran oinarritzen da<ref name=":1" />.

== Ezaugarriak ==

Agulerak 54 [[kontsonante]]<ref>{{Erreferentzia|izenburua=TITUS Didactica: North-East Caucasian Consonant Systems|url=http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/didact/caucasus/nekklaut.htm#XFN9|aldizkaria=titus.fkidg1.uni-frankfurt.de|sartze-data=2020-10-23}}</ref> eta 5 [[bokal]] ditu. Hizkuntza [[Hizkuntza ergatibo|ergatiboa]] da. Izenek [[Kasu (gramatika)|kasua]] eta zenbakia markatzen dute; [[absolutibo]], [[ergatibo]], [[datibo]] eta [[genitibo]]z gain, 24 kasu [[lokatibo]] daude. Ez dago [[genero gramatikal]]ik.

== Idazteko sistema ==
[[XX. mendea|XX. mende]] bukaera arte agulera ez zen idazten. 1990an [[alfabeto zirilikoa]]n oinarrituta idazteko sistema bat sortu zen<ref name=":1" />.
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |А а
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Б б
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |В в
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Г г
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Гъ гъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Гь гь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ГI гI
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Д д
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Дж дж
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |З з
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |И и
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Й й
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |К к
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Кк кк
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Къ къ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Кь кь
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |КI кI
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Л л
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |М м
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Н н
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |О о
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |П п
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Пп пп
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ПI пI
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Р р
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |С с
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Т т
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Тт тт
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ТI тI
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |У у
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Уь уь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ф ф
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Х х
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Хъ хъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Хь хь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ХI хI
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ц ц
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ЦI цI
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ч ч
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Чч чч
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ЧI чI
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ш ш
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Щ щ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ъ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |I
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ы
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |ь
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Э э
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Ю ю
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |Я я
|
|
|
|
|
|}

== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda|30em}}

== Kanpo estekak ==
{{Incubator|kodea=agx}}
{{autoritate kontrola}}

[[Kategoria:Kaukasoko ipar-ekialdeko hizkuntzak]]
[[Kategoria:Kaukasoar hizkuntzak]]
[[Kategoria:Errusiako hizkuntzak]]