Tronpeta: berrikuspenen arteko aldeak
t r2.7.2) (robota Aldatua: jv:Trompèt |
Lur Hiztegiak Wikipediaratzeko Lantegiak egindako aldaketa. |
||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
| ⚫ | |||
{{ lurlanean }} |
|||
| ⚫ | |||
'''Tronpeta''' [[haize |
'''Tronpeta''' [[haize-instrumentu]]a da, [[metalezko haize-instrumentu|metalen taldekoa]], oso hedatua dagoena. |
||
Tresna honen |
Tresna honen jotzaileak tronpeta-jotzaileak edo tronpetariak dira. |
||
== Mekanismoa eta tesitura == |
|||
{{musika zirriborroa}} |
|||
Buru batean ahoa du, eta bestean zabalduz doan tutu bat. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Tutuaren luzera aldatzen uzten duten hiru pistoi ditu. Hots bizi, argi, sarkor eta metal-antzekoa du, eta hiruzpalau zortziduneko hedadura. |
|||
== Historia == |
|||
Antzinako tronpeta luzea eta estua zen, eta erabiltzen zaila. Horregatik, [[1500]]. urtea aldera, biribilkatu zen eta txikiago bihurtu zen tronpeta soila, harmonikoak bakarrik egiten zituena. [[Beethoven]]en heriotza arte erabili zen. |
|||
[[XIX. mende]]aren hasieran [[Bluhmel]]ek eta [[Stölzel]]ek tronpeta pistoiduna edo kromatikoa asmatu zuten. Pistoiei esker, eskalako nota guztiak jo zitezkeen eta ñabardura-mota guztiak egin. |
|||
Gaur egungo orkestran, fa, si bemol eta do-n dauden tronpetak erabiltzen dira. |
|||
== Irudi-galeria == |
|||
<gallery> |
|||
File:Persepolis Trumpet.jpg|Brontzezko tronpeta, [[Akemenestar Inperioa]]n erabilia |
|||
file:Dizzy Gillespie playing horn 1955.jpg|[[Dizzy Gillespie]] 1955ean |
|||
file:Pocket trumpet.jpg|''Pocket'' edo poltsiko tronpeta |
|||
file:Louis Armstrong restored.jpg|[[Louis Armstrong]] 1953an |
|||
</gallery> |
|||
| ⚫ | |||
{{commonskat|Trumpets}} |
|||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Haizezko musika tresnak]] |
[[Kategoria:Haizezko musika tresnak]] |
||
| 52. lerroa: | 72. lerroa: | ||
[[it:Tromba]] |
[[it:Tromba]] |
||
[[ja:トランペット]] |
[[ja:トランペット]] |
||
[[jv:Trompèt]] |
|||
[[kk:Труба]] |
|||
[[ko:트럼펫]] |
[[ko:트럼펫]] |
||
[[la:Salpinx]] |
[[la:Salpinx]] |
||
| 97. lerroa: | 115. lerroa: | ||
[[zh-yue:小喇叭]] |
[[zh-yue:小喇叭]] |
||
[[zu:Icilongo]] |
[[zu:Icilongo]] |
||
== Erreferentziak == |
|||
{{ lur | data=2011/12/27}} |
|||
02:24, 27 abendua 2011ko berrikusketa
Tronpeta haize-instrumentua da, metalen taldekoa, oso hedatua dagoena.
Tresna honen jotzaileak tronpeta-jotzaileak edo tronpetariak dira.
Mekanismoa eta tesitura
Buru batean ahoa du, eta bestean zabalduz doan tutu bat.
Tutuaren luzera aldatzen uzten duten hiru pistoi ditu. Hots bizi, argi, sarkor eta metal-antzekoa du, eta hiruzpalau zortziduneko hedadura.
Historia
Antzinako tronpeta luzea eta estua zen, eta erabiltzen zaila. Horregatik, 1500. urtea aldera, biribilkatu zen eta txikiago bihurtu zen tronpeta soila, harmonikoak bakarrik egiten zituena. Beethovenen heriotza arte erabili zen.
XIX. mendearen hasieran Bluhmelek eta Stölzelek tronpeta pistoiduna edo kromatikoa asmatu zuten. Pistoiei esker, eskalako nota guztiak jo zitezkeen eta ñabardura-mota guztiak egin.
Gaur egungo orkestran, fa, si bemol eta do-n dauden tronpetak erabiltzen dira.
Irudi-galeria
-
Brontzezko tronpeta, Akemenestar Inperioan erabilia -
Dizzy Gillespie 1955ean -
Pocket edo poltsiko tronpeta -
Louis Armstrong 1953an
Kanpo-loturak
 |
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Tronpeta |
- (Ingelesez) International Trumpet Guild
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.