Chandragupta Maurya-en iturria ikusi

{{biografia infotaula automatikoa
|nazionalitatea = 
|jaiotza data = [[K.a. 340]]
|heriotza data = [[K.a. 297]]
}}
'''Chandragupta Maurya''' ([[sanskrito]]z चन्द्रगुप्त मौर्य, ''Candragupta Maurya''; [[Patna|Pataliputra]], [[K.a. 340]] - Shravanabelagola, [[Karnataka]], [[K.a. 297]]) [[Maurya Inperioa]]ren sortzailea izan zen. [[Indiako azpikontinentea]]ren iparraldeko lurrak batu zituen. Antzinako testu grekoetan Sandrokiptos (Σανδρόκυπτος) izenaz agertzen da.

== Biografia ==
=== Errege bihurtzea ===
[[India]]ko historiako enperadore handienetakoa izan arren ezer gutxi ezagutzen da Chandraguptaren arbasoen inguruan, baina badirudi Maghada erreinuko Nanda erregeen sasiko baten ondorengoa zela.

IV. mendeko ''Mudra-rakshasa'' idatziak kontatzen du nola lortu zuen Chandragupta Mauryak errege bihurtzea. K.a. 321 urtean Dhana Nanda erregeak, Chanakya ministroa sumindu zuen eta honek Chandraguptarekin bat egin zuen eta Himalaiako Parvata erregearekin batera Maghadaren agintaritza hartzea lortu zuten. Parvata eta Chandraguptaren artean banatu zituzten Nanda erregeen lurrak. Parvata hil zenean bere seme Malaia Ketuk Pataliputra hiriburua erasotu zuten baina porrot handia jasan zuten eta Chandragupta lur denen jabe egiterakoan Maurya inperioari hasiera eman zion.

=== Maurya Inperioaren zabalkundea ===
[[Fitxategi:Chandragupta_Maurya_Empire.png|thumb|ezkerrera|265px| Chandraguptaren inperioa K.a. 300 urtean]]
[[Alexandro Handia]] K.a. 323 urtean hil zen eta Chandragupta Mauryak mendebalderantz jo zuen honek utzitako lurrak konkistatu nahian, eta berehala [[mazedonia (argipena)|mazedoniar]] ''satrapak'' garaitu zituen. Satrapak persiar inperioko probintzien gobernadoreak ziren.

Alexandroren satrapa zen [[Seleuko I.a Nikator]]rek ere gauza bera egin zuen ekialderantz zituen lurrak konkistatuz eta K.a. 305ean biek topo egin zuten. Chandraguptak irabazi omen zuen bien arteko lehia, baina bien artean ituna egin eta bakea iritsi zen. Chandragupta Seleukoren alabarekin ezkondu zen, eta Indus ibaitik mendebaldera zeuden lur zabalak eskuratu zituen. Honen trukean 500 gerra-elefante eta gerlariak eman zizkion Seleukori [[Ipsoko gudua]]n erabiltzeko.

Mendebaldean bakea lortuta hegoaldeko lurrak konkistatzeari ekin zion, eta ia India guztia eskuratu zuen, hegoaldeko [[tamil]]en lurrak eta Kalinga eskualdea ezik.

=== Heriotza ===
Azken urteetan tronua utzi eta aszeta bihurtu zen Bhadrabahu santu [[jainismo|jainistaren]] gidaritzapean. Hegoaldera joan zen eta [[Karnataka]] estatuko Shravanabelagolan hil zen leize batean.

== Ondorengoak ==
Tronua utzi zuen bere seme [[Bindusara]]ren mesedetan. Bindusararen semea zen [[Asoka|Ashoka]] Indiako enperadore handienetakoa bihurtuko zen.

{{commonskat}}

[[Kategoria:Indiako historia]]
[[Kategoria:Pakistango historia]]
[[Kategoria:Afganistango historia]]
[[Kategoria:Bangladeshko historia]]
[[Kategoria:Enperadoreak]]
[[Kategoria:Goseak hildakoak]]
[[Kategoria:K.a. IV. mendeko biografiak]]
[[Kategoria:Jainistak]]