Lankide:AnderDragastan/Proba orria
Psametiko I.a[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Uahibra Psametiko edo Psametiko I.a (K.a. 664-K.a. 610), Egiptoko XXVI. dinastiaren sortzailea eta, beraz, dinastia honetako lehen faraoia izan zen.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Psametiko I.a faraoi handietako bat izan zen, asiriar inperioarekiko independentzia lortuz. Herrialdea berriz oparoa izatea lortu zuen 54 urteko bere erregealdi luzean, eta harreman onak izan zituen gobernari greziarrekin, kolono greziar ugari, Egipton ezartzera eta bertako armadan mertzenario gisa zerbitzera animatuz. Testu kuneiformeengatik, Asarhaddonek Asiriar erregea izan zen K.a. 681etik K.a. 669 arte,Senakerib asiriar erregea izan zen K.a. 705-681 urteetan. Sargon II.aren semea eta ondorengoa (K.a. 681. urtean hila). Arazo handiak izan zituen Siriako buruzagiekin, haiek Egiptoren laguntza baitzuten Asiriari erasotzeko. 689. urtean Babilonia hustu zuen.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Elamiten aurka borrokatu zen eta Egipto konkistatu nahi izan zuen baina, Herodotoren arabera, arratoi andana handi batek gerarazi zuen Pelusan. Niniveko hiria berreraiki zuen, eta jauregi berri bat eta harresi sendoak altxatu zituen. Bere semeetako batek hil zuen.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Psametiko I.a, bere aita . k.a.664 hil ondoren, Egipto bere agindupean batu eta asiriarren kontrolpetik askatzen saiatu zen.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nitokrisen izena daraman plaka, Psametikoren alaba eta Amonen Jainkotiar Adoratriza.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nubian jatorria zuen Goi Egiptoko Egiptoko XXV. dinastiaren azken hondarrak, arrakastaz suntsitu zituen Tenutamonpean, eta, une honetan, Tebasek bere autoritatea onartu zuen. Ondoren, Egiptoren berbateratzearen aurka zeuden tokiko printzeen aurkako kanpaina indartsu bat egin zuen.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Bere erregealdiko zortzigarren urtean,k.a. 656 an Tebasera itsas flota boteretsu bat bidali zuen, eta Amonen Jainkotiar Adoratriza, bere alaba Nitokris ondorengo bezala hartzera behartu zuen, Adopzioaren estela deritzonean. Nitokrisek, kargu hau 70 urtez beteko zuen, k.a. 586an hil zen arte.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Libiar gaizkile batzuen aurka lortutako garaipenetako bat, bere erregealdiko 10 eta 11. urtean lortutakoa, Dajlako herriko estela batean aipatzen da, Egiptoko mendebaldeko basamortuko oasian.[aldatu | aldatu iturburu kodea]