Lankide:Hasna555/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Antioko VII Evergetes, Siriako erege izan zen k.a.138-tik hil harte; hau da, k.a.129-rarte. Monarkia energetikoa eta gerlaria, benetako garaiera politikoaren azkeneko Seleucida izan zen, eta heriotzean, erreinua gainbehera gogorrean sartu zen, bigarren ordenako botere bihurtu zen.

BIZITZA

Antioko, Demetrio I Sóter-ren semea zen eta errega izatea tokatu zitzaion Mitrídates I de Partia bere anaia Demetrio II Nicátor harrapatu eta garaitu ondoren

Geroago bere anaiaren emaztea-rekin ezkondu egin zen eta seme bet euki zuten: Antíoco IX Eusebio.

Judea, Demetrio II.a harrapatu eta Jaffako portua atxikitu zela esanez, Antíoco Simón Macabeo asmoneo etnarkarekin bat egiten saiatu zen, gutun famatu bat bidaliz:

Antioko erregeak Simon, apaiz nagusia eta Etnarca eta juduen nazioa agurtzen ditu.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Nahigabeko jendeak nire gurasoen tronua usurpatu zuenetik, erresumaren gaineko nire eskubideak betearazteko prest nago, lehen bezala berreskuratu ahal izateko. Horretarako, armada handi bat eta gerraontzi hornituak kontratatu ditut herrialdean lehorreratzeko asmoarekin, hondatu dutenak eta nire erresumako hiri asko suntsitzeko asmoarekin.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Hori dela eta, nire aurrekoek emandako zerga-salbuespen guztiak eta zuk eman dizkieten beste zerga salbuespenak berresten ditut. Baita ere zure herrialdeko legezko moneta kitatzeko baimena ematen dizut. Jerusalem eta santutegia doakoak izango dira. Fabrikatu dituzun armak eta eraiki eta okupatu dituzun indarrak zure esku geratuko dira. Une honetatik aurrera, errege-altxorrari eta etorkizunean zor duzun guztia barkatuko zaizu. Eta gure erreinua birkokatu dugunean, zure herria eta santutegia horrelako ohorez beteko ditugu, zure ospea lur osoan ezagutuko dugulako.[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Makakoak 15: 1-9[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ondoren, Diodoto Trifón-en aurkako borroka egin zuen, Siria Mediterraneoa gobernatzen zuena. Antiokiok azkar kentzea lortu zuen, Dora garaitu eta Apamea setiatuta, Trifok bere buruaz beste egin behar izan zuen (K. a. 138). Krisi dinastikoko urte luzeak igaro ondoren, Antiokok Seleukidoen boterea berreskuratu eta bere erreinuaren barne deskonposizioa geldiarazi zuen, Antioko III.a Handiaren aitona-amonaren egoerara itzultzeko saiakera egin zuen edo Antioko IV.aren osaba nagusiaren egoerara.

Tiroian Doraren garaipen judutarrei laguntza eskatu bazien ere, Antiokusek Simon Macabeori enbaxadoreak bidali zizkion, omenaldia ordaintzea eskatuz, Seleucideen burujabetza aitortzea eta konkistatutako lurraldeak Seleukideetara itzultzea, bereziki Jaffa eta Akropolira. Jerusalem (Seleucideko goarnizio baten egoitza) Akordiorik ez zegoenean, Cendebeo jeneralaren (Kendebaios) armada bidali zuen, baina Modin garaitu zuen Judas eta Juan, Simon Macabeoren semeak.

Bi semeekin batera erahil zutenean Jerikoko gobernadore Ptolomeo bere semeak, Juan Hírcano judu-nazioaren agintea hartu zuen. Hírcano Ptolomeoren aurka borrokatu zen, Transjordanera ihes egitera behartuta, baina Antioko Sidetes konbentzitzea lortu zuen Judean berriro esku hartzeko.

Hala, Antioko VII.ak juduen aurkako kanpaina berri eta arrakastatsua egin zuen; herrialdea konkistatu eta Juan Hircano setiatu zuten Jerusalemen, 132an errenditu zen. C., ia urtebete setiatu ondoren. Hiriko harresiak eraitsi egin ziren eta bere jendeak tributuak egitera behartu eta soldadutza egitera behartu zuen, baina Antiokok Hírcano Judearen boterean eta autonomian berretsi zuen, edozein gai erlijiosotan ez nahastea saihestuz, horregatik, juduek Eusebes deitzen zioten ( jainkozale).

Ondoren, Seleucideko agintea berriro ezartzen saiatu zen Ekialdeko satrapietan, jaiotzeei aurre eginez, Kushana inbasioak aprobetxatuz, Greko-Bactriako Erresumako hondarrak okupatu baitziren. Bere kanpainak etengabeko arrakasta izan zuen, eta Mesopotamia, Media eta Bactriana berreskuratu ondoren, Errege Handia aldarrikatu zuten (K. a. 130).

Ondoren, Partia II-ko Fraates II-rekin negoziazioak egin zituen, gehiegizkoa exijitzeko arrakastarik izan ez zena. Izan ere, Mithridates I-k konkistatutako lurraldeak itzultzea eskatu zuen, oraindik Demetrio II.aren entregatzea eta oraindik zerga handiak ordaintzea. Gerra emaitza ikaragarriekin berriro hasi zen, Antioko ezustean erasoa jaso baitzuen neguan, K. a. 129 hasieran. C. eta bederatzi urteko erregearen ondoren hil zen.