Lankide:IkGarcia/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea
IkGarcia/Proba orria
Bizitza
Jarduerak

Bizitza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Narrazio tradizionala[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskarazko 'Euklides' izena izen Antzinako Greziako bertsio euskaratua da: Εὐκλείδης-etik[1]. 'eu-' (γ-; 'bueno') eta 'klês' (-κλάς-etik; 'fama') hitzetatik dator, eta horrek "famatua, loriatsua" esan nahi du.[2] "Euklides" hitzak kasu gutxiagotan ere esan nahi du "gauza beraren kopia", eta batzuetan "geometriaren"[3] sinonimoa bezala erabiltzen da.

Antzinako matematikari greko asko bezala, Euklidesen bizitza ezezaguna da nagusiki.[4] Lau trataturen autoretzat onartzen da —Elementuak, Optika, Datuak, Phaenomena—, baina, horretaz gain, ez dago ezer argi bere inguruan.[5] Carl Benjamin Boyer historialariak ironia nabaritu du: "Autorearen eta haren obra onenaren ospea [Elementuak] kontuan hartuta, ezer gutxi dakigu Euklideseri buruz". [6] Narratiba tradizionalak V. mendeko AD kontua jarraitzen du batez ere, Proclus-en eskutik.

  1. (Ingelesez) Sialaros, Michalis. (2015-07-30). «Euclid» Oxford Classical Dictionary  doi:10.1093/acrefore/9780199381135.001.0001/acrefore-9780199381135-e-2521. ISBN 978-0-19-938113-5. (Noiz kontsultatua: 2023-09-27).
  2. (Ingelesez) Online Etymology Dictionary. 2023-06-23 (Noiz kontsultatua: 2023-09-27).
  3. Bruno, Leonard C.; Baker, Lawrence W.. (1999). Math and mathematicians : the history of math discoveries around the world. Detroit, Mich. : U X L ISBN 978-0-7876-3813-9. (Noiz kontsultatua: 2023-09-27).
  4. (Ingelesez) A History of Greek Mathematics. 2023-06-13 (Noiz kontsultatua: 2023-09-27).
  5. (Ingelesez) Asper, Markus. (2010). «Euclid» The Oxford Encyclopedia of Ancient Greece and Rome (Oxford University Press)  doi:10.1093/acref/9780195170726.001.0001/acref-9780195170726-e-455. ISBN 978-0-19-517072-6. (Noiz kontsultatua: 2023-09-27).
  6. Boyer, Carl B. (Carl Benjamin). (1991). A history of mathematics. New York : Wiley ISBN 978-0-471-54397-8. (Noiz kontsultatua: 2023-09-27).