Lankide:Jonan eta urko/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea

Florence Bascom[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Florence Bascom (1862ko uztailaren 14a - 1945eko ekainaren 18a) Estatu Batuetan geologiako doktoregoa lortu zuen bigarren emakumea izan zen eta Johns Hopkins Unibertsitateko doktoregoa jaso zuen lehena. Era berean, kontratatutako lehen emakumea izan zen. Estatu Batuetako Inkesta Geologikoa. Aurkikuntza berritzaileez gain, hurrengo belaunaldiak buru zituen geologo aipagarrienak. Bere lorpenak direla eta, bere lankideek Estatu Batuetako lehen emakume geologotzat jotzen dute.

Lehenengo urteak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Florence Bascom Williamstownen (Massachusetts) jaio zen 1862ko uztailaren 14an.

Bere aita, John Bascom, Williams Collegeko irakaslea izan zen, eta, geroago, Wisconsin-Madison Unibertsitateko presidentea; 3 faktore erabakigarria izan zen bere karreran eta geologiarekin izan zuen lehen kontaktuan. Mugimenduan parte hartu duten emakumeak.

Hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hasieran, Florence Bascomek ez zuen Geologian interesik; Arte eta Letretan lizentziatura bat lortu zuen 1882an, eta zientzietan lizentziatura bat 1884an, Wisconsin-Madisoneko Unibertsitatean. Bere aita konbentzitu eta eskola bat errefusatu ondoren, bere lehen zientzia-titulua lortu zuen eta hortik aurrera hasi zen Geologiarekiko interesa.4 Unibertsitate bereko Zientzietako bere maisutasuna lortu zuen 1887an. Garai horretan, emakumeek sarrera mugatua zuten hezkuntza baliabideetara, liburutegia eta gimnasioa kasu, baina debekatuta zuten ikasgeletara sartzea, gizonak bertan bazeuden.

Wisconsin-Madison Unibertsitateko bere irakasleak, Roland Duer Irving eta Charles R. van Hise, Estatu Batuetako Geologia Zerbitzuko (USGS) kide ziren, biak ala biak, euren ikasketa eremuaren hautaketan eragin handia izan zuten. Bere begiradapean lan egin zuen urteetan (1884-1887), Washingtongo Geologia Zerbitzuak glaziarren geologia dibisio bat ezarri zuen. Hori izan zen Bascomen motibazioa petrografia eta geologia estrukturalaren esparruan sartzeko, South Mountainek Marylanden zituen formazio arrokatsuak aztertzera eraman zuena. Formazio hauek sedimentutzat hartzen ziren, baina berak aldatutako sumendi-formazioak zirela ondorioztatu zuen, "Aporhyolites" deitua. Mineralogia, petrologia eta kristalografian aditua zenez, 5 ideia hauek erabili zituen The Sheet Gabbros of Lake Superior.

Bascom Johns Hopkins Unibertsitatean doktoratu zen; bertan ikasten ari zela, gelako gizonak ez molestatzeko biombo baten atzean esertzera behartu zuten. Geologia, une hartan, diziplina maskulinoa zenez, erronka askori aurre egin behar izan zien heziketa lortzeko eta landan ezartzeko, eta, horren ondorioz, "Emakumeen aitzindari" gisa ezagutu zen.

Bascom-ek Johns Hopkins Unibertsitateko doktoretza jaso zuen; Han ikasten ari zen bitartean, pantaila baten atzean eseri behar izan zuen klaseko gizonak ez dezan traba egin, lehentasuna zena. Garai hartan Geologia diziplina oso maskulinoa zenez, heziketa lortzeko erronka ugari egin zituen eta landa eremuan finkatzea eta horrek "emakume geologikoen aitzindari gisa" ezagutzea lortu zuen.

Karrera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Florence Bascom geologo nabarmena izan zen, sumendien identifikazio mota berezi batean lagundu zuen. Bere testuak, "The Structures, Origin, and Nomenclature of Acidic Volcanic Rocks of South Mountain", sumendiak eratutako harkaitz egitura batzuk identifikatzen hasten da. Bascomek argudiatzen du South Mountainen formazio harritsuak aldatu egin direla denborarekin, arroka batzuek jatorrian riolita izatearen zantzuak erakusten zituztela, baina orain harkaitz holokristalinoak zirela. Arroka hauek, tradizioz, arrokak identifikatzeko erabili izan den nomenklatura desafiatu zuten, alemaniar eta ingeles zientzialariek asmatua, eta, beraz, aurretik zeuden izenei aurrizkiak gehitu zizkien, horietan gertatzen ziren aldaketa azidoak identifikatzeko. Erabilitako aurrizkiak meta, epi eta apo izan ziren.

Beste ondorio nabarmen bat atera zuen Pennsylvaniako higadura-zikloei dagokienez. Aurreko pentsamendu zientifikoak, Pensilvaniako Piedmont probintzia, bizpahiru higadura ziklotan gertatu zela uste zuen, berak, gutxienez bederatzi ziklo zirela frogatzen zuten frogak zituen bitartean. Bascomek probintziako biltegi atlantikoaren erregistro estratigrafiko bat bildu zuen, sakontasuna, desadostasunak eta uzte-motak zerrendatzen zituena (harea, buztina edo legarra, adibidez). Ziklo hauek denboraldi handi batean gertatu ziren, sei ziklo Kretazeo ondoko aldian eta hiru Kretazeo garaian. Ondorio honen ondorioz, zientzialariek higadura zikloei buruzko ideia berriei hasiera eman zieten, euren gertaera tasari eta ziklo bat definitzeko moduari buruz.

Geologiaren alorrean emakume ezaguna izateaz gain, irakasle gisa ere karrera egin zuen. Matematika eta Zientziak irakatsi zituen Rockford Collegen 1887tik 1889ra, eta, ondoren, Ohioko Estatu Unibertsitatean 1893tik 1895.5era. Bryn Mawr Collegen, Geologia erantsitzat hartzen zen beste natur zientzia batzuekin alderatuta. Bere lan eremua, kimika eta biologiarako soilik eraikitako eraikin batean biltegiratzeko gune bat zen. Hurrengo bi urteetan mineral, fosil eta harri bilduma garrantzitsua biltzea lortu zuen. Bascomek Bryn Mawr-en Geologia saila sortu zuen 1901ean, eta bertan emakume belaunaldi berri bat irakatsi eta entrenatu zuen. 1937an, Estatu Batuetako Elkarte Geologikoko 11 emakumetatik 8k graduatuak ziren. 1928an utzi zuen irakaskuntza, baina Estatu Batuetako Zerbitzu Geologikoan jarraitu zuen lanean 1936 arte.

Geologian doktoretza lortu zuen bigarren emakumea izan zen arren, Ameriketako Estatu Batuetako Geologia Zerbitzuak (USGS) 1896an kontratatu zuen lehen emakumea izan zen, 1901ean Washingtongo Geologia Zerbitzuan lan bat aurkeztu zuen lehena eta 1924an Ameriketako Estatu Batuetako Geologia Elkartearen (GSA) kontseilurako aukeratua izan zen lehena — beste emakumerik ez zen aukeratuko 1945 ondoren arte —. Bere lorpenen artean GSAko lehen funtzionarioa izan izana dago, 1930.1 urtean presidenteorde izan zenean 40 ikerketa lan inguru argitaratu zituen.

Hila eta Legatua[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Florence Bascom 1945eko ekainaren 18an hil zen burmuineko odoljario baten ondorioz, 82 urte zituela.5 Williams Collegeko hilerri batean lurperatuta dago, Williamstownen, Massachusettsen, bere familiarengandik hurbil.

XX. mendearen lehen herenean, Bascomen graduatuen programa herrialdeko zorrotzenetako bat kontsideratu zuten, ikuspuntu indartsu batekin, bai laborategian, bai landa lanean, eta ezaguna zen AEBetako geologo gehienak entrenatu zituelako. Bere ikasleak ez ziren bakarrik graduatu, arrakasta izan zuten eta karrera garrantzitsuak egin zituzten. Bascomek estandar altuak ezarri zituen bere ikasleentzat eta bere buruarentzat. Bere ikasleekin biziki gogorra bazen ere, eskertuta zeuden eskaini zieten hezkuntzaren kalitateagatik. Hori izan zen bere lanik nabarmenena Geologiaren alorrean.