Lankide:Jonrubio1999/Data and information visualization

Wikipedia, Entziklopedia askea

Datuen bistaratzea[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuen bistaratzea diziplinarteko ikasketa eremua da, datuak modu grafiko batean irudikatzeko helburuarekin. Datuen bistaratzea eraginkorragoa da datu kantitate handiak erabiltzean, adibidez big data edota serie tenporalak erabiltzean. Datuen bistaratzea datu numerikoak (normalean) eta modu grafikoen (lerroak, puntuak, etab…) mapaketan datza. [1]

Adibidez, barra-diagrama baten helmuga dituen barren luzera erlazionatutako aldagaiaren magnitudearekin mapaketan datza. Mapaketan-mota aukeratzeak eta estilo grafikoaren erabakiek grafikoaren irakurgarritasunari eragin negatiboa izan dezakete. [2][3] Datuen bistaratzeak estatistikaren diziplinan du jatorria, tradizioz estatistika deskribatzailearen azpi-diziplinaren parte hartzen da. Hala ere, hainbat autorek defendatu dute gaur egun Arte Ederren eta Zientzien arteko diziplinarteko eremua dela. Gaitasun gisa, datuen bistaratzeak normalean matematika edo zientzien sailetan irakasten diren estatistikak eta programazioa ezagutzea eskatzen du, eta arte sailek normalean irakasten duten ikus-komunikazioari buruzko ezagutza ere eskatzen du.

Egungo egoera[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gaur egun datu asko sortzen direnez (ikus big data), eta enpresek eta erakundeek datu horiek batu eta interpretatu behar dituztenez, datuak bistaratzea asko eskatzen dute data scientists erabiltzen duten enpresek eta erakundeek. Hala ere, data scientists gehienek profil teknikoa izan ohi dute, baina ez diseinukoa. Zenbait autorek ikusle teknikoetara bideratutako liburuen bidez aurre egin diote hezkuntza-hutsune horri, eta ikusizko komunikazioaren munduan ondo ezarritako printzipioak helarazten zaizkie;[2] beste batzuek, berriz, alderdi etikoak aztertu dituzte.[4]

Aplikazioak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Pentsamendu-tresna gisa, datuak bistaratzea tresna gisa har daiteke:

  1. Informazioa bilatzeko miaketa (Exploratory Data Analisys)
  2. Estrategia (Visual thinking, Wardley map, Business Model Canvas y Share-growth matrix)
  3. Storytelling (Hans Rosling)

Motak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak aurkezteko moduak askotarikoak dira; grafiko klasikoak honako hauek dira:[5]

  • Taula: zenbakiak erakusteko balio dute, beti landu daitezke eta lehen begiratuan deskodetzeko errazagoak egin (koloreekin, aurretiko azalpenarekin).
  • Barrako grafikoa: barrako edo zutabeko grafiko batek azpimarratzen du elementuen arteko konparazioa denbora-tarte jakin batean.
  • Lerro-grafikoak: lerro-grafiko batek denbora-tarte batean datuetan izandako aldaketen erlazioak erakusten ditu.
  • Grafiko zirkularra: ingelesezko oina ere esaten zaio. Zati bakoitzak guztizkoa nola ordezkatzen duen erakusteko erabiltzen da.
  • Dispertsio-grafikoak: dispertsio-grafikoak edo Scatter Plot datu-puntuen arteko erlazioa erakusteko baliagarriak dira. Grafiko mota honek bi ardatzetarako zenbakizko balioak erabiltzen ditu, ardatzetako batean kategoriak erabili beharrean, aurreko grafikoetan bezala.
  • Burbuilen grafikoa: burbuilen grafiko bat edo Bubble chart dispertsio-grafiko baten aldakuntza bat da, non datu-puntuak burbuilekin ordezkatzen diren eta burbuilen tamainak datuen dimentsio gehigarri bat adierazten duen.
  • Treemap: datu hierarkikoen irudikapen grafiko mota bat da, laukizuzen itxurakoa, espazio osoa aldagai baten balioarekiko modu proportzionalean betetzen duena.
  • Gizarte-grafikoak: gizarte-grafikoa bat mapa global bat bezalakoa da, pertsonak norekin erlazionatzen diren erakusten duena. Grafiko horiek nodoak (pertsonak) eta geziak (erlazioak) dituzte, nodoak lotzen dituztenak.
  • Hitzak: hitz lainoak edo tag-ak erabil ditzakezu joerak aztertzeko eta ezagutzeko.
  • Infografiak: infografiak landuagoak eta hobeak dira datuak informazioa partekatzeko, zabaltzeko eta eztabaida sortzeko erabiltzen direnean, batez ere webgune baterako trafikoa eta estekak sortzeko helburuarekin.

Tresnak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak bistaratzeko prozesua gauzatzeko tresna erabilgarri ugari daude. Horien artean, honako hauek azpimarra daitezke:

LightningChart[aldatu | aldatu iturburu kodea]

LightningChart osagarri bat da Microsoft Visual Studio-rentzat.[6] WPF eta Windows Forms-en garatutako aplikazioetan datu-bistaratzeak ezartzeko erabiltzen da. Bere arintasunagatik ezaguna, aldi berean mila milioi datu-puntu baino gehiago dituzten grafikoak jasaten ditu, denbora errealean eguneratuak.[7] Liburutegiak 100 grafiko mota desberdin eta pertsonalizatu baino gehiago ditu, 2Dn eta 3Dn. Datuak bistaratzeko bere osagaiak mota guztietako eremu eta industrietako programa eta aparatuetan erabiltzen dira.[8]

SAS Visual Analytics[aldatu | aldatu iturburu kodea]

SAS Visual Analytics-ek gaitasun analitiko handiagoak eskaintzen ditu edozein datu-kantitatetik abiatuta, eta, horri esker, miaketa-datuen analisiak egin daitezke. Datuen azpimultzoak edo laginak sortu beharrik gabe. Bere high-performance funtzioei esker, bere datu guztiak erabil ditzake, bolumen handiak edo txikiak, ezagutza zehatzak lortzeko orain arte posible zena baino askoz azkarrago.

Tableau[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tableau Software gaur egun erabiltzaileek gehien erabiltzen duten datuak bistaratzeko tresnetako bat da, funtsean funtzio guztiak erabiltzeko erraztasuna dela eta. Hasiera batean ordainketa-bertsio bat badago ere, doan ere erabil daiteke, ordaindu beharrik gabe grafiko profesionalak lortuz, baina gehiegizko datuak sartzerakoan mugak jarriz. Erabiltzeko erraztasuna eta azkartasuna direla eta, mundu guztiarentzat eskuragarri egiten du programazioa menderatu beharrik gabe. Horregatik guztiagatik, datuak bistaratzeko tresna aitzindaritzat hartzen da.[9]

Datuak sartu ahala, denbora errealean aldatzen diren hainbat motatako eta formatako txostenak, kontrol-taulak eta grafikoak sortzeko aukera ematen du. Halaber, informazio gehigarria gehitzeko aukera ematen digu, hala nola, datuekin batera joango diren dokumentuak edo webguneak txertatzea.

QlikView[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Tableau bezala, QlikView nahiko erraza da maneiatzeko eta datu asko erabili eta sartzeko aukera ematen du, hainbat formatutatik etor daitezkeenak. Behin sartuta, libreki manipulatu eta antola daitezke, aurkeztu nahi den moduan, azken helburua lortzeko, hau da, datu-kantitateak bistaratzeko modu erakargarri bat lortzeko. Ezaugarri nabarmenen artean dago aginte-koadroan bertan integratutako datuak edukitzea, haiekin lan egiteko aukera emanez, jatorriari lotuta egon gabe. QlikViewren indarguneetako bat da ez dela beharrezkoa tresna menderatzea, nahiko intuitiboa baita.

Gephi[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kode irekiko programa bat da, grafoak bistaratu eta kontsultatzeko. Gainera, Gephik grafo handiak kalitate onarekin erabiltzeko aukera ematen du, eta hori ez da ohikoa horrelako tresnetan. Gephik aukera ematen dio erabiltzaileari grafoko nodoak taldekatzeko, koloreztatzeko, adierazleen neurri proportzionalak emateko, etab. Bere helburu nagusia datuen analistei hipotesiak egiten, datu-egiturak isolatzen edo patroiak modu intuitiboan aurkitzen laguntzea da. Bere ezaugarrien artean, datuen analisi dinamikoa, kartografiaren sorrera eta aurrez ezarritako metriken erabilera daude.[10] Azkenik, emaitzak PDF edo SVG bidez esporta daitezke, azken hori beste software batean berrerabiltzeko aukerarekin, nahiago den helburuarekin. Ezaugarri gehigarriren bat behar izanez gero, Plugins erabil daiteke, nabigatzaile bat balitz bezala.[11]

Many Eyes[aldatu | aldatu iturburu kodea]

IBM enpresak sortutako doako tresna da, eta 2 aukera eskaintzen ditu: dauden datuen artean nabigatzea edo norberak sortutakoak erabiltzea. Many Eyes[12] – ek bistaratze baten inguruko elkarrizketa ahalbidetzen du, hau da, erabiltzaileek beren iritziak eman ditzakete grafikoei buruz eta datu berberetatik abiatuta beste ikuspegi batzuk proposa ditzakete. Horrela, edukia ahalik eta gehien aberastea eta datuei etekina ateratzea lortzen da, ahalik eta ondoen ulertu ahal izateko. Aplikazio honen beste alderdi interesgarri bat eremu publikoa da, ezin baita modu pribatuan erabili. Prozedura oso erraza da, datuak igotzean eta bistaratze mota bat aukeratzean oinarritzen baita. Ondoren, sistemak bere kalkuluak egiten ditu eta emaitzak eskaintzen ditu.

Google Fusion Table[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datu esperimentalak bistaratzeko web-aplikazio bat da, datu-taulak jaso, bistaratu eta partekatzeko. Googlek 2009tik datuak kudeatzeko edo Web Mapaketa egiteko emandako web zerbitzua da. Datuak taula ikusgarrietan eta Interneteko erabiltzaileen artean deskargatzeko modukoetan biltegiratzea ahalbidetzen du, grafiko zirkularren, barra-grafikoen, sakabanatze-diagramen, denbora-lerroen eta mapa geografikoen bidez (Google Maps). The Guardian-ek Fusion Tables aplikatzen du El DataBlog Guardian-en, eta APIa erabiliz bistaratzeak ekoizteko, beraz, Erresuma Batuko Lineako Kazetaritza saria jaso du. Fusion Tables aplikatzen duten beste komunikabide batzuk Floridako Palm Beach Post, Texas Tribune eta Kaliforniako Los Angeles Times dira.

Quadrigram[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikusizko programazioko software bat da, nabigatzailean bertan exekutatzen dena, eta aukera ematen du datuak bistaratzeko proiektu interaktiboak modu errazean eraikitzeko eta partekatzeko, modulu interkonektatuen sistema baten bidez, modulu bakoitzeko datu-fluxuari eragiketa edo kontrol bat aplikatuz. Horri esker, analisi-prozesuetatik ateratako datuetan oinarritutako soluzio elkarreragileak pertsonalizatu, iteratu eta prototipatu daitezke. Aplikazioak aurrez garatutako txantiloien adibide-bilduma bat du, datuak monitorizatzeko, aztertzeko, ikertzeko eta datuekin komunikatzeko, datuak aztertzeko proiektu pertsonalizatu erraz bihur daitezkeenak. Datu interaktibo eta konbinagarrien bistaratzeak sor daitezke, tresna sorta zabal baten artean aukeratuta. Programak 50 grafiko interaktibo mota baino gehiago ditu, barretatik hasi eta zuhaitz edo piktograma sistema konplexuagoetaraino. Grafiko, testu eta irudi txantiloiak erabiltzeak lana modu errazean argitaratzeko aukera ematen du, hala nola web orri batean edo Quadrigramen zerbitzarian bertan. Gainera, plataformak proiektuak jatorrizko iturburu-kode gisa esportatu eta deskargatzeko aukera ematen du, ondoren libreki editatu eta zerbitzarietara igotzeko, eta hainbat erabiltzailerentzako kontuak eskaintzen ditu, hilabetez doan probatzeko aukera emanez.[13][14][15]

Nodebox[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Mac OS X sistema eragilerako kode irekiko tresna bat da. Aplikazio hau 2Dko grafikoak sortzeko diseinatuta dago, estatikoak zein dinamikoak. Nodeboxek Python programazio-kodea erabiltzen du, eta hori desabantaila izan daiteke beste programa batzuen aldean, kode hori ezagutu behar delako. Bere gaitasun handiak datu askorekin lan egiteko aukera ematen dizu. Gainera, bere fitxategiak hainbat formatutara esporta daitezke, hala nola PDFra edo QuickTime pelikulara. Nodeboxen dokumentuak elkarren artean konektatutako nodoei esker sortzen dira.[16][17][18]

R[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bell laborategiek garatutako kode irekiko estatistika-tresna bat da. Mac, UNIX edo Windows bezalako plataformetan exekutatzen da. Grafiko estatistikoak sortzean eta datuak aztertzean oinarritzen da. Oso programa indartsua da, eta datu-bolumen handiak eta liburu-denda zabalak jasan ditzake. R oso tresna konplexua da, programazio-ezagutzak behar baitira erabiltzeko. Tresna honek R lengoaia erabiltzen du, Bell laborategiek ere garatutako S lengoaiaren antzekoa. Erabiltzaile aurreratuek C lengoaia ere erabil dezakete zeregin konplexuagoetarako. R-k bere dokumentazio-formatu propioa du, bai linean, bai paperean.[19][20]

Infogr.am[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Interneteko zerbitzu bat da, adituen zein hasiberrien datuen bistaratzea sortu eta partekatzeko. Infografiak, informazio-bistaratzeak eta datuak modu erabilgarri eta deigarrian irudikatzeko eskemak sortzeko aukera ematen du. Ikonoak, geziak eta koloreak dituzten grafikoen bidez ideiak garatzeko modu bat da. Beste pertsona batzuekin era guztietako lanak partekatzeko artxibo bat duen tresna bat da. Infografiak igo egin daitezke, gaien eta ideien arabera markatu, eta leku asko hartzen duten irudiak kodeen bidez artxibatu. Horrek abiadura handiagoa ematen du, baldin eta programak behar bezala funtzionatzen badu.[21]

D3 Data Driven Documents[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Ikusizko narrazio tresna bat da, datuetan oinarritutako dokumentuak manipulatzeko JavaScript liburutegi bat. D3 ereduak aukera ematen du Dokumentuak Irudikatzeko Objektuetan (DOM) datuak lotzeko eta dokumentuan eraldaketak aplikatzeko. Kode irekiko programa bat da, web estandarren gaitasunak azaltzea ahalbidetzen duena, hala nola HTML, SVG eta CSS. Gastu minimoa dakar, azkarra da eta elkarrekintzako eta animazioko portaera dinamikoak ahalbidetzen ditu. Osagai edo pluginen bidez berrerabiltzea errazten du, eta edozein nabigatzaile modernorekin funtzionatzen du, Android eta iOS bezalako sistemak barne.[22][23]

Visionaris[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Datuak bistaratzeko tresna sinple eta osoa da, azken erabiltzaileari komando-taulak eta denbora errealean eguneratzen diren grafikoak sortzeko aukera ematen diona, datuak sartu ahala.[24]

Egile garrantzitsuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Anglosaxoiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. Tamara Munzner
  2. Ben Shneiderman
  3. John W. Tukey
  4. Edward Tufte
  5. Simon Wardley
  6. Hans Rosling
  7. David McCandless
  8. Alexander Osterwalder
  9. Ed Hawkins
  10. Hadley Wickham
  11. Leland Wilkinson
  12. Mike Bostock

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

  1. ↑ Munzner, Tamara. (2015). Visualization analysis & design. ISBN 978-1-4665-0893-4. PMC 897069361. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  2. ↑ a b Knaflic, Cole Nussbaumer. (2015). Storytelling with data : a data visualization guide for business professionals. ISBN 978-1-119-00226-0. PMC 923807870. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  3. ↑ The Power of Storytelling. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  4. ↑ Berengueres, Jose. (2020). Visualización de datos & storytelling. ISBN 979-8-6196-7781-2. PMC 1286120431. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  5. ↑ .
  6. ↑ (Ingelesez) «LightningChart® .NET - Visual Studio Marketplace» marketplace.visualstudio.com (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  7. ↑ WPF chart 1 Billion Data Points Scrolling Plot. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  8. ↑ (Ingelesez) Case Studies Success Stories from LightningChart .NET & JS Users. 2016-10-12 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  9. ↑ «Visualización de datos: 10 potentes herramientas que debes conocer» web.archive.org 2015-05-13 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  10. ↑ «Gephi - Una herramienta para visualizacion de grafos» Gephi - Una herramienta para visualizacion de grafos (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  11. ↑ «Gephi – La plataforma Open Source para Gráficos | Herramientas | Tecnología | e-Volution» web.archive.org 2015-05-11 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  12. ↑ .
  13. ↑ (Gaztelaniaz) Quadrigram, para el tratamiento y la visualización interactiva de datos. 2013-04-17 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  14. ↑ «Quadrigram — bestiario» web.archive.org 2015-05-31 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  15. ↑ (Gaztelaniaz) Mouzo, Jessica. (2013-04-19). «Quadrigram, infografías a la carta» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  16. ↑ «Barrapunto | NodeBox for OpenGL, gráficos generativos con Python» web.archive.org 2018-07-27 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  17. ↑ «Nodebox, Shoebot, Drawbot & Spryte | Vectoralia» web.archive.org 2015-09-19 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  18. ↑ «Visualización de datos: 10 potentes herramientas que debes conocer» web.archive.org 2015-05-13 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  19. ↑ «R: What is R?» www.r-project.org (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  20. ↑ «How NodeBox Works | NodeBox» www.nodebox.net (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  21. ↑ .
  22. ↑ Bostock, Mike. «D3.js - Data-Driven Documents» d3js.org (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  23. ↑ «Visualización de datos: 10 potentes herramientas que debes conocer» web.archive.org 2015-05-13 (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).
  24. ↑ (Gaztelaniaz) «Visionaris BI - Powering Big Data Analysis for Everyone» Visionaris (Noiz kontsultatua: 2022-11-03).

Eduki gehigarria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Lankide:Jonrubio1999/Data_and_information_visualization&oldid=9080079"(e)tik eskuratuta