Lankide:Konstipraktika/Proba orria

KONSTITUZIOAREN 55. ARTIKULUA: ESKUBIDE ESTA ASKATSUNEN ETENA

SARRERA

5. artikulua Espainiako Konstituzioaren I. tituluko V. kapituluan jasota dagoen bakarra da, eta eskubide eta askatasunen etendura arautzen du.

Eskubide eta askatasunei dagokienez, arau orokorra botere publikoek beren babes eta bermearekin duten lotura da. Hala ere, aparteko kasuetan interes handiagoa egon daiteke, botere publikoak mugatzera behartzen duena. Salbuespenezko inguruabar horiek modu murriztailean interpretatu behar dira, eta soilik legez aurreikusitako kasuetan.

Ildo horretatik, 55. artikuluaren lehen atalean, salbuespen- edo setio-deklarazioa erabakitzen denean bertan behera utz daitezkeen eskubideen zerrenda ezartzen da, hau da, ekainaren 1eko 4/1981 Lege Organikoaren 1. artikuluan xedatutakoaren arabera, “aparteko inguruabarrek agintari eskudunen ohiko botereen bidez normaltasunari eustea ezinezkoa egiten dutenean”.

Alde batetik, salbuespen-egoera deklaratu ahal izango da, baldin eta herritarren eskubide eta askatasunen erabilera librea, erakunde demokratikoen ohiko funtzionamendua, komunitatearentzat funtsezkoak diren zerbitzu publikoena edo ordena publikoaren beste edozein alderdi hain modu larrian aldatzen bada ohiko ahalak behar bezala ez erabiltzea berrezartzeko eta mantentzeko.

Bestalde, setio-egoera Espainiaren subiranotasunaren edo independentziaren, lurralde-osotasunaren edo konstituzio-antolamenduaren aurkako matxinada edo indar-egintza gertatzen denean edo gerta daitekeenean gertatuko da, eta beste bide batzuetatik ebatzi ezin denean.

Eten daitezkeen eskubideei dagokienez, honako hauek aipatzen dira.

17. artikulua, askatasun eta segurtasun pertsonalari buruzkoa. Setio-egoeran, atxilotuaren berme juridikoak eteteko aukera aurreikusten da. Hala ere, salbuespen-egoera deklaratzeko, salbuetsita geratzen dira polizia-eginbide eta eginbide judizialetan abokatu-laguntza jasotzeko eskubidea eta atxilotzeko eskubide eta arrazoiei buruzko informazioa izateko eskubideak.

Bizilekuaren bortxaezintasunerako eskubidea eta komunikazioen sekretua jasotzen dituzten 18. artikuluko bigarren eta hirugarren atalak.

Zirkulatzeko eta bizitzeko askatasuna arautzen duen 19. artikulua.

20. artikuluaren lehen eta bosgarren idatz-zatiak adierazpen-askatasunerako, literaturaren, artearen, zientziaren eta teknikaren produkziorako eta sorkuntzarako eskubideak aitortzen ditu, bai eta argitalpenak, grabazioak edo bestelako informazio-bideak bahitzeko eskubideak ere.

21. artikulua, biltzeko eta manifestatzeko eskubideak ezartzen dituena.

Azkenik, 28.2 eta 37.2 artikuluak, greba-eskubideari eta gatazka kolektiboko neurriak hartzeari buruzkoak.

55. artikuluaren bigarren atalak aukera ematen du 17. eta 18. artikuluetan aurreikusitako eskubideak bertan behera uzteko. Aurreneurrizko atxiloketaren 72 orduko gehienezko iraupena, bizilekuaren bortxaezintasuna eta komunikazioen sekretua bermatzeari buruzko eraketa.

Aukera hori gerta daiteke pertsona jakin batzuen salbuespen- edo setio-egoerak deklaratu beharrik gabe, banda armatuen edo elementu terroristen jarduerari buruzko ikerketen inguruan. Atal honetan xedatutakoaren arabera, haren erregulazioa lege organiko batean jaso behar da, eta, gainera, esku-hartze judiziala eta kontrol parlamentarioa behar dira. Lege organikoan aitortutako ahalmenak arrazoirik gabe edo neurriz kanpo erabiltzeak erantzukizun penala ekar dezake, legeek onartutako eskubide eta askatasunen urratze gisa.

https://www.boe.es/legislacion/documentos/ConstitucionCASTELLANO.pdf