Lankide:Lirastorza/Proba orria

Berlingo Tempelhof auzoko Schwerbelastungskörper-a 2005ean

Schwerbelastungskörper

Schwerbelastungskörper edo Großbelastungskörper (hurrenez hurren, "zama astuneko gorputza" eta "karga handiko gorputza" alemanez) hormigoiz egindako zilindro erraldoia da, masan nahiz armatuan, agintari nazionalsozialistek 1941etik 1942ra bitartean Berlinen (Alemania) eraikia. Bere funtzioa lurrak garaipenaren arku erraldoi bati eusteko zuen gaitasuna egiaztatzea zen, Berlin Welthauptadt Germania bihurtzeko hirigintza-proiektuaren esparruan eraiki nahi baitzuten. Ondare artistiko babestuaren estatusa du, eta Berlin-Tempelhof auzoaren ipar-mendebaldean dago.

Eraikuntza eta helburua

Schwerbelastungskörperren eraikuntza Hirugarren Reicharen garaian egin zen, eta Albert Speerren (Generalbauinspektor del Reich) Welthauptadt Germania sortzeko planen parte izan zen (proiektu horretako burua izendatzeko sortu zen kargua). Berlingo birmoldaketaren oinarria hiribide handia izango litzateke, iparraldetik hegoaldera zeharkatuko lukeena eta Moabit eta Tempelhof geltokien artean igaroko litzatekeena. Gaur egungo Kolonnen eta Dudenstraße kaleen parean, ipar-hego ardatz hori Berlin-Tempelhof-eko aireportuarekin lotzeko balioko lukeen zeharkako ardatz batekin gurutzatuko litzateke, ekialdean kokatuta dagoena. Bi ardatzak elkar ebakiko ziren plazan, Speerrek Adolf Hitlerrek 1920ko hamarkadan egindako zirriborro bati jarraituz, 117 metroko altuerako eta 170 metroko zabalerako garaipen-arkua altxatzeko asmoa zuen, Lehen Mundu Gerran eroritako soldadu alemaniarren izen inskribatuekin. Diseinuak 1937an amaitu ziren.

Lurraren subsidentzia zehazteko, Speerrek proba-karga bat eraikitzeko agindu zuen, arkuak lurzoruan egingo zuen presioa simulatzeko. Lurzoruen Mekanikarako Alemaniako Institutua (Deutsche Gesellschaft für Bodenmechanik, "Degebo" akronimoarekin ezaguna) arduratu zen azterlanaz, eta 1941ean Dyckerhoff & Widmann enpresa arduratu zen eraikuntzaz, 400.000 RMko kontratua sinatzean. Eskulanaren zati bat frantziar gerrako presoak izan ziren. Bloke zilindrikoak 14 m-ko altuera eta 18,2ko sakonera zuen, lurpeko tupa batera iritsi arte. Zilindroak 11 metro inguruko diametroa zuen, eta 21 metroko zati zabalago batean bukatzen zen (torloju baten antzekoa, buru zabal batean amaitutako kanabera zilindriko luze batekin). 12.650 tonako masarekin, gorputzak 12,65 kg-ko presioa egiten zuen cm² bakoitzeko 100 m²-ko azalera batean. Zilindroaren barruan doitasun handiko kamerak zeuden, neurgailuen irudiak hartzen zituztenak. Degeboko neurriak blokea eraikitzen hasi eta 1944ko ekainaren 1era arte iraun zuten. Gerra eta gerraostearen ondorioz, emaitzak ez ziren lehen aldiz ebaluatu 1948 arte. Speerrek asmatutako ezaugarriekin, garaipenaren arkua lurra egonkortzeko lanak eginez baino ezin zela eraiki ondorioztatu zuten. 1941. urtetik aurrera, 19,3 cm hondoratu zen zilindroa, eta Schwerbelastungskörper bera eraikitzeko prozesuan lurrak utzitako 3,5 cm-ei gehitu behar zaie.

Ondorengo erabilerak

Bizitegi-gune batetik gertu zegoenez, blokea ezin izan zen dinamizatu gerra amaitzean. 1995az geroztik ondare artistiko gisa babestuta dago, Albert Speer-en Germaniaren ipar-hego ardatzeko planak gogorarazten dituen egitura bakarra baita. 1977ra arte, Degeboak neurriak hartzen jarraitu zuen (gaur egun, Berlingo Unibertsitate Teknikoko sail bati lotuta dago), non Schwerbelastungskörper-a pisu huts bat besterik ez baitzen.

Erabilera alternatibo gisa, blokea rokodromo bihurtzea edo teilatuan kafetegi bat jartzea proposatu zen. 2006an, Tempelhof-eko eskola batek antolatutako eta zilindroaren aurrean kokatutako erakusketa batek Schwerbelastungskörper-en funts historikoaren berri eman zuen, eta ikasleek etorkizunean erabiltzeko zituzten ideiak azaldu zituen. 2007an, Tempelhof-Schöneberg-eko Barrutiko Bulegoak blokearen kanpoaldea saneatzeko eta eremua berritzeko lanak hasi zituen, eta informazio-dorre bat eraikiko da, Schwerbelastungskörperren ikuspegi handiaz gozatzeko.¹

Dokumentalak

2002an egin zen Spiegel-TV-ko dokumentala Brutalität in Stein – Die Bauten der Nazis ("Harri basatia - nazien eraikuntzak") Schwerbelastungskörper berlinesen historia kontatzen du.

Bibliografia

• Bezirksamt Tempelhof-Schöneberg von Berlin (Hrsg.): Der Schwerbelastungskörper. Das mysteriöse Erbe der Reichshauptstadt. Edition Berliner Unterwelten, Berlín 2005, ISBN 3-9809641-1-6 (en alemán).
• Matthias Donath: Architektur in Berlin 1933-1945: ein Stadtführer. Herausgegeben vom Landesdenkmalamt Berlin. Lukas-Verlag, Berlín 2004, S. 174–176. ISBN 3-936872-26-0 (en alemán).

Erreferentzia

1. «Stadtumbau Berlin» (en alemán). 2007ko irailaren 3an kontsultatua.