Lankide:Mariomoli20/Proba orria

Wikipedia, Entziklopedia askea


ITZULTZAILEEN GERRAB (1966-67)

Luis XIV.ak bere atzerriko politika hasi zuen bere herrialdearen eta Europaren aurrean berretsi nahian. Bere barne etsaiak garaitu eta Pirinioetako Ituna Espainiarekin sinatu ondoren frogatu nahi zuen botere frantsesak berreskuratu eta Europako hegemoniaren alde egin zuela. Zentzu horretan, Londresen 1661ean edo Erroman 1662an gertatutako gertakariak diplomatikoki interpretatu behar dira eta horrek Madrili eta Aita Santuaren aitzakiak eskatzera eraman zuen, bere helburua lortuz. 1664an sei mila gizonko armada bidali zuen enperadoreak Austrian turkiarren erasoa geldiarazteko. Baina ekintza horiek bigarren mailakoak ziren. Lehenengo nagusia Flandriara zuzenduta zegoen.

Luis XIV.ak Felipe IV.a, bere aita-semeak, heriotza aprobetxatu zuen, Espainiako boterea behin betiko likidatzen saiatzeko. Eguzki Erregeak oso ongi jakin zuen Espainiako gorteak Carlos II.aren gutxiengoan zituen auzitegi espainiarrak Austriako bere ama Marianaren erregentzia osoarekin. Aitzakia bat aprobetxatu zuen Herbehereak menderatzen saiatzeko. Frantziak errege frantsesaren emazte Maria Teresa infantaren herentzia eskubideei uko egiteari uko egin zion, dotazioa ez ordaintzeagatik. Luis XIV.aren aholkulariek argudiatu zuten Brabanteko antzinako legeek ezartzen zutela Espainiako Herbehereak oinordetzan transferitu behar zirela Filipe IV.a erregearen alabari, hau da, Maria Teresa, lehen ezkontzatik jaioa eta ez bigarrenaren semea. , Carlos II erregea. Baina Espainia ez zegoen Herbehereak amore emateko prest.

Erasoa ziurtatzeko, Frantziako erregeak Espainia diplomatikoki isolatzea lortu zuen, aliantzak egin baitzituen alemaniar printzeekin, Holandarekin eta baita Dunkerque itzuli zuen errege ingelesarekin ere kalte-ordainen truke. Helburu diplomatikoa Turennek agindutako armada baten erasoa abiarazi zuen 1667. urteko udaberrian amaituz. Hego Flandriako gotorleku nagusiak haien eskuetan erori ziren. Condé-k, berriz, Frank-konderriari eraso zion. Frantziako erronka hala nola, Flandria arriskuan zegoen. Espainiak ezin zuen bere etsaiaren botere militarrari aurre egin. Katalunian, prestaketa militarrak egin behar ziren frantziar eraso baten beldurrez. Zentzu horretan, Puigcerdari eraso egin zioten.

Baina, hain zuzen, Frantziako armaden instalazio horrek aliatu diplomatikoak alarmatzea lortu zuen. Holandarrek Triple Alliance antolatu zuten ingelesekin eta suediarrekin Frantzia gelditzeko. Hanketako diplomatikoak Luis XIV.ak porrot egin zuen orain eskala handiko gerrarekin mehatxatuta zegoelako. Negoziazioak eman eta negoziazioak egitera behartu zuen.

1668ko maiatzean bake bat sinatu zen Aachenen. Frantziak Francok Condatua Espainiara berreskuratu behar izan zuen, baina Lille, Tournai eta Charleroi-rekin geratu zen, flamenko beste plaza batzuen artean.

Bestalde, Luis XIV.ak Hispaniar Monarkiaren zati bat irabazten saiatzeko maniobrak egiten hasi zen Carlos II.aren zailtasun pertsonalak ezagutzen zituelako. Urte hartan hitzarmen sekretua sinatu zuen enperadorearekin Vienan, Europako espainiar jabetzak biak banatzeko eta bi botereen arteko liskarrak ekiditeko.