Lankide:OI1A-ryarza

Bizi Artifiziala

Bizi artifiziala, (ingelesezko Alife edo alife) modu determinatu bat da zeinen arabera biziari lotutako hainbat sistemek, haien prozesuak, simulazioak eta ordenagailu modeluak errobotak eta biokimikaren bidez bizia mekanikoi mantendu dezake. Hiru alife mota daude, segun eta gaixoaren pairaketaren larrialdiaren arabera: soft (moderatua), hard (larria) eta wet (biokimikari lotutakoa). Beraz bizi artifizialak biologia klasikoaren organuluak teknologikoki berdintzen ditu bizia mantentzeko.

Sarrera

Bizi artifizialak sistema bizidunen logika ikasten eta aztertzen du ingurune artifizialetan. Benetazko helburua sistema bizidunen fenomenoak ulertza da sistema hauek prozesatzen dituzten informazio konplexuetan ulergarritasun puntu maximo bat lortzea da.

Filosofia

Bizi artifizialaren filosofiak zera adierazi nahi du, bere filosofia ez duela helburu “bizia berez nolakoa den”, baizik eta, “bizi nolakoa izan beharko litzatekeen”. Lehenengo hurbilpen batean filosofia modelo tradizional batek sistema biologikoen parametri garranztitsuenak bereganatzean oinarrituko lituzke bere esfortzuak. Bestalde bizi artifizialaren filosofiak bizia salbatzearen aldekoa denez, biologikoki teknologikatizatu daitekeena artifizial bihurtzen saiatuko litzateke nodu sinpleenean. Analisi horrek gero beste motako sistema bizidunak analizatzeko aukera ematen du. Gaur egun aintzat hartzen dugun biziaren definizioa ez du inolako kutsu teknologikorik baimentzen ezta softwar elektroniko edota makinarik ere, hauek ez baitira beste ekosistema batzuen eboluzioa. Hala ere badaude bizi artifizialaren hainbat iritzi ezberdin asko zabaldu direnak: “Bizi artifizial indartsua” da horietako bat zera esaten duena: “bizia prozesu bat edozein modu erabilita abstrakatatu beharko litzatekeena”. “Bizi artifizial ahula” da bestea eta honen esanetan bizia ez da kimika teknologikoaren bidez luzatu daitekeen prozesua. Horrexegatik iusmolde honen alde daudenak biologia klasikoaren ulermen totala lortu nahi dute benetako bizia eta ez teknologikoa luzatu ahal izateko.

Teknikak

Automata zelularra bizi artifizialaren hasieran nagusitutako teknika izan zen eta oraindik ere erabiltzen da paralisia tratatzeko. Netlan neuronalak burmuineko arazoak tratatzeko erabiltzen moduak dira. Normalean inteligentzia artifiziala gehiago erabiltzen den arren netlanak populazioen dinamikak simulatzeko erabili ohi dira.

Horrekin bateratutako terminoak

Kimika artifiziala bizi artifiziala abstraktatzeko porozesu bezela aio zen zeinetan erreakzio biokimikoak teknologizatzen dira. Algoritmo eboluzionarioak bizi artifizial indartsuaren aplikazio bat da problemen optimizaziorako. Eboluzio artea bizi artifizialaren metodoak erabiltzen arte forma berriak sortzeko. Eboluzio musika bizi artifizialaren treknikak erabiltzen ditu arte musikal eta bisualak egiteko.

Kritika

Bizi artifizial terminoak nahiko historia enrrebesatua du. John Maynard Smith kritikatu zuen lan artifiziala zentzu gabeko zientzia bat bezala. Hala ere, azkenaldi honetan bizi artifizialaren teknikak gero eta gehiago normalizatzen dira.