Lankide:Olatz zabala
Eskola aske anarkista[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eskola aske anarkista sare deszentralizatu bat da. Bertan, trebetasunak, informazioa eta ezagutza hierarkizatu gabe partekatzen dira. Antolakuntza egitura hau ez da eskola aske demokratikoetan erabiltzen dutenak bezalakoa, azken hauek, ikasketa indibiaduala bultzatzen dute eta bere esfortzuen bitartez. Eskola aske anarkista aldiz sortu zuten autosufizientzia, sentsibilizazio kritikoa eta garapen pertsonala sustatzeko. Aske hitza testuinguru honetan ez du dohain esan nahi ez du zerikusirik diruarekin, adierazpen askatasunarekin eta ikasleetan zentratuta dagoen ikaskuntzarekin baizik.
Eskola askeak, espainian XIX. mendearen amaieran eta XX. mendearen hasieran zeuden eskola moderno anarkistetan oinarritzen dira, azken finean, ez instituzionalak, ez autoritarioak eta kontrakokulturalak dira. Orokorrean, hauek sortzen dire talde indibidual baten bidez era kolektibo eta autonomoan jokatuz. Hezkuntza oportunitateak sortu nahi dituzte eta beste aldetik, komunitatean bakoitzaren trebetasunak trukatu. Esate baterako, Toronton eskola aske anarkista bat aurkitu dezakegu, han doako ikasturteak, tailerrak eta hitzaldiak eskaintzen dituzte.
Filosofia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Eskola aske anaskistaren filosofia eta helburua aldatzen joaten da, baina ideia zehatz batzuk beti mantentzen dituzte, esaterako, hezkuntza doakoa izatea, kanpoko erakundeen kontrola ez izatea eta hierarkikoa izan gabe.
Gaur egun, Californian, Santa Cruz eskola askea aurkitu dezakegu, hango eskola anarkismoaren tradizioak jarraitzen ditu, kolektibismoa, autosufizientzia eta elkarren arteko laguntza adibidez. Beste aldetik, ikaskuntza informalean oinarritzen dira, ez dute autoritarismoa erabiltzen eta hezkuntza ekonomiatik baztertzen dute.Santa Cruz Free School webgunetik: "More than just an opportunity to learn, we see Free Skool as a direct challenge to dominant institutions and hierarchical relationships. Part of creating a new world is resistance to the old one, to the relentless commodification of everything, including learning and the way we relate to each other."
Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Francisco Ferrer anarkistak (1859-1909) eskola "modernoak" edo progresistak ezarri zituen Espainian, elizak kontrolatzen zuen hezkuntza-sistemaren kontra joateko. Franciskok antiklerikala zen eta sinesten zuen hezkuntzaren askatasunean, eliza eta estatuaren autoritarimoaren aske dagoen hezkuntza. Murray Bookchinek idatzi bezala: "This period [1890s] was the heyday of libertarian schools and pedagogical projects in all areas of the country where Anarchists exercised some degree of influence. Perhaps the best-known effort in this field was Francisco Ferrer's Modern School (Escuela Moderna), a project which exercised a considerable influence on Catalan education and on experimental techniques of teaching generally."
Gaur egun funtzionatzen duten eskola aske anaskistak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Europan[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Free School Cadiz – Cadiz, Spain (2013–14)
Zeelanda berria, Aotearoa[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- The Kaitiaki Collective – Auckland
Kanada [aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Halifax FreeSkool – Halifax, NS
- Puntudun zerrendako elementua
- Hamilton FreeSkool – Hamilton, ON
- KW FreeSkool – Kitchener-Waterloo, ON
- Niagara FreeSkool – St.Catharines, ON
- Toronto Free School – Toronto, ON
- Anarchist U in Toronto – Toronto, ON
- Camas FreeSkool – Victoria, BC
- Falls Brook Free School – Knowlesville, NB
- Calgary School of Informal Education - Calgary, Alberta
Erresuma Batua [aldatu | aldatu iturburu kodea]
- London Free School – London
- Really Free School – London
- Leeds Free School (founded 1973)
Estatu Batuak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Atlanta Free School – Atlanta, GA
- Corvid College-Boston, Massachusetts
- Corvid College-San Francisco, California
- LA Free Skool-Los Angeles, California
- Albany Free School – Albany, NY
- Prescott Freeskool – Prescott, AZ
- Austin Free Skool – Austin, TX
- Davis People's Free School – Davis, CA
- Newberg Free Skool – Newberg, OR
- West Marin – Inverness, CA
- East Bay Free Skool – Oakland, CA
- San Francisco Free School- San Francisco, CA
- Free Skool Santa Cruz – Santa Cruz, CA
- Colorado Free University – Denver, CO
- Free School Denver – Denver, CO
- Fort Collins Free School – Fort Collins, CO
- Bridgeport Free Skool – Bridgeport, CT
- New Haven Free Skool – New Haven, CT
- Bloomington Free Skool – Bloomington, IN
- Baltimore Free School – Baltimore, MD
- Little Lake Learning Community – Ann Arbor, MI
- Mount Pleasant Free School – Mount Pleasant, MI
- Ypsilanti Free Skool – Ypsilanti, MI
- Experimental College of the Twin Cities – Minneapolis and St. Paul, MN
- Freeskool Asheville – Asheville, NC
- Mercer Free School – Mercer County, NJ
- Ithaca Free Skool – Ithaca, NY
- Eugene Free School – Eugene, OR
- Orlando Free Skool – Orlando, FL
- Portland Freeskool – Portland, OR
- Pgh Free Skool – Pittsburgh, PA
- Vermillion Free Skool – Vermillion, SD
- Free Skool Olympia – Olympia, WA
- Seattle Free School – Seattle, WA
- Free University of Gainesville – Gainesville, Fl
- FSU Center for Participant Education – Tallahassee, FL
- St. Pete Free Skool – St. Petersburg, FL
- Tampa Free Skool – Tampa, FL
- Madison Free Skool – Madison, WI
- Common Action Free School – Bloomington/Normal, IL
- Philly Free Skool – Philadelphia, PA
- New Orleans Free School Network – New Orleans, LA
- Klamath Free School – Klamath Falls, OR
- The Brooklyn Free School – Brooklyn, NY
- South Florida Free Skool – South Florida Tri-County Area, FL
- Always Learning Salt Lake City – Salt Lake Valley, UT